O asansörü yere çakan patronlarmış

Sevgim Denizaltı

İstanbul Esenyurt’ta Fi Yapı şirketine ait Fi Side projesi inşaatında 1 Şubat 2016 günü yaşanan, 1'i çocuk 3 taşeron işçisinin hayatını kaybettiği iş cinayetiyle ilgili davaya yarın devam edilecek. Bakırköy 15. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 7 sanığın tutuksuz yargılandığı davanın yarın görülecek üçüncü duruşmasında, olayla ilgili hazırlanan yeni bilirkişi raporunun mahkemeye sunulması bekleniyor.

İş güvenliği uzmanları Ekrem Gölpınar, Recep Tunaboylu ve makine mühendisi Faruk Aksoy tarafından hazırlanan 29 sayfalık bilirkişi raporu, facianın göz göre geldiğini açıkça ortaya koyuyor. Rapora göre, ana firma olan Fi Yapı da, işçilerin bağlı çalıştığı Bayramoğlu Yapı İnşaat adlı taşeron firma da, işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili hemen hiçbir yükümlülüğünü yerine getirmemiş.

Asansörler bakımsız, işçiler eğitimsiz

Raporda yer alan tespitler özetle şöyle:

>>Taşeron firma Bayramoğlu İnşaat, risk değerlendirmesi yaptırmamış. İşyerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi istihdam etmemiş. Çalışan temsilcisi ve destek elemanı görevlendirmemiş.

>>Bayramoğlu İnşaat, iş cinayetinde yaşamını yitiren Şükrü Yaşar, Osman Yardımcı isimli çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini vermemiş. Henüz 16 yaşındaki Osman Yardımcı’yı yapı işinde çalıştırmış. Hâlbuki yönetmeliğe göre 18 yaşından küçük çalışanlar yapı işinde çalıştırılamaz.

>>Fi Yapı’nın malı olan alimak (yük kaldırıcı) asansörlerin periyodik bakım ve kontrollerin yapıldığına dair test raporları, kontrol raporları ve montaj tutanağı mevcut değil. Asansörün uygun şekilde kurulduğuna dair belge olmadığı, periyodik kontrol ve bakımlarının yaptırılmadığı görülüyor.

>>Dış cephe asansörü kabininde kaldırılabilecek maksimum yüke dair bir uyarıcı levha konulmamış. Asansörün özel eğitime tabi tutulmuş bir personel tarafından kullanılması gerekirken, böyle bir personel görevlendirilmemiş.

Olay nasıl gerçekleşti?

>>Rapora göre olay, dış cephe asansörünün kabin kısmının 20’nci normal kat seviyesinden zemine düşmesi sonucu yaşanıyor. Kabin kısmının bağlı olduğu motor ünitesi ise 20’nci katta kalıyor. Motor ünitesiyle kabin ünitesini birbirine bağlayan bağlantı elemanları kopuyor/ayrılıyor. Bunun sonucunda kabin ünitesi raydan ayrılmayarak zemine çarpıyor.

>>Raydaki dişli tertibatı üzerinde kırılma vb. deformasyon görülmüyor. Bu durum, kabinin durdurma güvenlik sisteminin kaza esnasında devreye girmediğini gösteriyor.

Bilirkişilere göre, “Kabin kısmının güvenlik fren sistemi çalışır durumda olsa, söz konusu kabin motor ünitesinden ayrılsa bile, dişli sistemi kendini ray üzerinde kilitleyeceğinden kabin durur ve zemine düşmezdi. Asansörün motor ünitesi ile kabin ünitesi arasındaki bağlantı elemanlarının kopmuş/ayrılmış olması, asansörün mekanik aksamlarının bakımsız olduğunu açıkça ortaya koyuyor.”

Çalışma kaçak yapılıyor

Raporda ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerinin yaptığı teftiş sonucunda 16 Ocak 2015’te işyerinin tamamında işin durdurulmasına karar verildiğine, sonrasında işyerinin bazı blokları için durdurma kararının kaldırıldığına dikkat çekiliyor. Buna karşın iş cinayetinin meydana geldiği A9 Blok, durdurma kararının kaldırıldığı bloklar arasında değil. Raporda, şöyle deniyor: “Bu durumda, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışanlar için hayati tehlikelerin olduğu gerekçesiyle işin durdurulması kararı verildiği halde, A9 Blok’ta çalışma yapıldığı ortaya çıkmaktadır. Asıl işveren Fi Yapı tarafından işin durdurulması kararı verilen A9 Blok’ta çalışma yaptırılmaması, çalışanların bu binaya sokulmaması, dış cephe asansörünün kullandırılmaması gerekirdi.”

İki sanık asli kusurlu

Raporun sonuç bölümünde, 'olayın taksirli eylem ile meydana gelen öngörülebilir ve önlenebilir bir olay olduğu, kaçınılmaz olmadığı' vurgulandı. Sanıklardan Fi Yapı’nın projeden sorumlu genel müdürü ve işveren vekili Feridun Yüce ile taşeron firma Bayramoğlu İnşaat’ın işveren vekili Muharrem Bayram’ın asli kusurlu olduğu tespit edildi.

Projede şantiye şefi olarak çalışan İnci Karagöz’ün tali kusurlu olduğu yönünde görüş bildiren bilirkişiler, diğer dört sanığı ve olayda yaşamını yitiren işçileri ise kusursuz buldu.

Bilirkişi raporunda başka hiç kimsenin kusurlu olmadığı da öne sürüldü. İşçi ailelerinin avukatları ise Fi Yapı şirketinin sahipleri ve yöneticilerinin, şirkete atanan kayyumların ve şirkete yeniden inşaat ruhsatı veren kamu görevlilerinin de yargılanması gerektiğini söylüyor.