İŞKUR’un işsizlik ödeneği verileri, işsizliğin ulaştığı boyuta ayna tuttu. 2012 yılında 609 bin 530 olan başvuru sayısı 2022 yılında 1 milyon 707 bin kişiye çıktı. Başvuranların yüzde 47’si ödeneğe hak kazandı.

Ödenek alamayan işsizlerin ülkesi

Mustafa BİLDİRCİN

AKP iktidarının ekonomi politikası, Türkiye’deki ekonomik krizi önlenemez boyuta taşıdı. Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik darboğaz yoksulluğu giderek derinleştirirken işsizliği de kalıcı hale getirdi. TÜİK’in makyajlı verileri dahi Türkiye’deki işsizliğin ulaştığı boyutu saklayamadı. Resmi verilere göre, Türkiye’deki geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyon 353 bine yükseldi.

Dünyadaki 94 ülkenin nüfusundan fazla sayıda işsizi olan Türkiye’deki işsizliğin ulaştığı boyut, İŞKUR’un verilerine de yansıdı. 2012 yılında 609 bin 530, 2018 yılında 840 bin 793 olan işsizlik ödeneğine başvuran sayısı, 2022 yılı sonu itibarıyla 1 milyon 707 bine fırladı.

BAŞVURU KARŞILANAMADI

İŞKUR’un 2022 yılı faaliyetlerini içeren raporlarında, işsizlik ödeneğine yönelik veriler de paylaşıldı. İdarenin verilerine göre, 2022 yılında toplam 1 milyon 707 bin 850 yurttaş işsizlik ödeneği için başvuru yaptı. Başvuruları değerlendiren İŞKUR, 812 bin 506 kişiye işsizlik ödeneği bağladı. Buna göre, işsiz kaldığı için işsizlik ödeneğinden yararlanmak isteyenlerin yalnızca yüzde 47’sine ödenek bağlanabildi. 2022’de, “İşsizlik ödeneği” adı altında yapılan ödemeler toplamının 12 milyar 544 milyon 523 bin TL olduğu bildirildi.

İŞSİZLİK KRONİK HALE GELDİ

İşsizlik ödeneğine başvuru sayılarında yıllar itibarıyla yaşanan değişim de dikkati çekti. Cumhuriyet tarihinin en yüksek işsiz sayısı rekorlarına imza atılan AKP döneminde işsizliğin kronik hale geldiğini gözler önüne seren başvuru sayıları, yıllara göre şöyle sıralandı:

2014: 901 bin 876
2016: 1 milyon 520 bin
2018: 1 milyon 754 bin
2020: 1 milyon 510 bin
2022: 1 milyon 707 bin

YAĞMA HASAN’IN BÖREĞİ

Verileri değerlendiren CHP Milletvekili Burhanettin Bulut, Mart 2002’de, “İşsiz kalınması durumunda çalışanlara ekonomik güvence sağlanması” amacıyla kurulan İşsizlik Sigortası Fonu’nun büyüklüğünün 2022 sonunda 124 milyar TL’yi aştığına dikkati çekti. Fona, kurulduğu günden bu yana işsizlik ödeneği almak için toplam 17 milyon 173 bin 166 yurttaşın başvurduğunu ifade eden Bulut, “Ancak sadece 9 milyon 673 bin 929 kişi ödenek alabildi” diye konuştu. Başvuranların neredeyse yarısının işsizlik ödeneği alamadığının altını çizen Bulut, şunları söyledi: “Çünkü işsizlik ödeneğinden yararlanabilmek için öyle şartlar getirildi ki fon adeta işsizlik ödeneği vermemek üzerine bir amaç üstlendi. İşsizlik ödeneğinden yararlanamayan işsiz olur mu? İşsizlik sigortasından yararlanma şartı emekçilerin lehine kolaylaştırılmalıdır. Diğer yandan İşsizlik Sigortası Fonu, yağma Hasan’ın böreği gibi iktidar tarafından sürekli talan edildi. Tıpkı deprem vergileri gibi Güneydoğu Anadolu Projesi’ne kaynak aktarımından istihdam teşvik ve desteklerine, Covid salgınından Soma’daki işçilerin işverence ödenmeyen ücretlerine, karayollarından teşvike kadar her iş için kullanıldı. O para emekçinin alınteridir ve emekçiler için kullanılmalıdır. İşverene cömert, işçiye cimri bir fon kabul edilemez.”

odenek-alamayan-issizlerin-ulkesi-1140866-1.

***

Sigortalı sayısı yüzde 6 arttı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) İstihdam İzleme Bülteni’ne göre, Aralık ayında sigortalı çalışan sayısı yıllık olarak yüzde 6,1 oranında (1,4 milyon kişi) artarak 23 milyon 741 bin olarak gerçekleşti. Nisan 2021’den bu yana hız kesen istihdam artış eğiliminin Ağustos ayında tersine döndüğü ve Aralık ayında yılın en yüksek istihdam artış oranına ulaşıldığı belirtildi. Kayıtlı istihdamı esas alan SGK verilerine göre, toplam sigortalı çalışanların yüzde 73’ünü oluşturan sigortalı ücretli çalışan grubu yıllık olarak yüzde 7,2 (1 milyon 163 bin) arttı. "Aralık ayında inşaat sektörü toparlanırken tekstil imalatı istihdam kaybı en yüksek alt sektör oldu" tespitine yer verilen bültende şöyle denildi: "Yıllık değişimlere bakıldığında imalatta yüzde 5,3, toptan ve perakende ticaret sektöründe yüzde 6,8 artış gözlenirken, inşaat sektöründe geçtiğimiz aylarda yaşanan artış eğilimi yüzde 10,9 ile devam etmiştir.