Öğrenci istemedi kontenjan azaldı

Mustafa KÖMÜŞ

Üniversite tercihleri geçen günlerde başladı. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından açıklanan kontenjanlarda geçen yıla oranla ciddi farklılık bulunuyor. Özellikle geçen yıl boş kalan mühendislik bölümlerinde kontenjanlarda ciddi bir azalma görülüyor. Benzer şekilde İslami ilimler ve ilahiyat fakültelerinde de kontenjanlardaki düşüş göze çarpıyor.

Geçen yıl YÖK’ün plansızlığı sonucunda birçok bölüm boş kaldı. Tam 143 bölüme yerleşen kişi sayısı 5 veya altındaydı. 20 bölüm ise hiç tercih edilmemişti. Bunun etkisiyle bu yılki kontenjanlar geçen yıla göre birçok bölümde azaldı. Bunun en büyük etkisi de mühendislik bölümlerine yansıdı. Örneğin bir dönemin popüler bölümlerinden olan inşaat mühendisliği bölümünde kontenjanlardaki düşüş yüzde 24’ü buldu. Harita mühendisliğinde düşüş yüzde 28’e yaklaşırken Jeoloji mühendisliğindeyse yüzde 18,7 oldu. Benzer bir durum öğretmenlik bölümleri için de geçerli. Sınıf öğretmenliği kontenjanlarındaki düşüş yüzde 8 olarak gerçekleşirken Türkçe öğretmenliği yüzde 6,3, sosyal bilgiler öğretmenliği ise yüzde 3,8 düştü. AKP’nin imam hatip lisesi projesinin devamı sayılabilecek olan ilahiyat fakültelerinin kontenjanları da azaldı. İlahiyat fakültelerinde düşüş yüzde 14’e yaklaştı. İlahiyat açıköğretim ise yüzde 4,5 azaldı.
En ciddi düşüşler ise yüksekokullardaki (YO) 4 yıllık bölümlerde oldu. Örneğin çocuk gelişimi YO bölümünde düşüş yüzde 50’ye yaklaşırken antrenörlük eğitimi kontenjanındaki azalma ise yüzde 42’yi geçti.

Öte yandan üniversiteli işsizlerin önemli bir kısmını oluşturan iktisat ve işletme bölümlerinde ise herhangi bir düşüş olmadı. İşletme bölümünün örgün kontenjanı yüzde 4, açıköğretim kontenjanı ise yüzde 56 arttı. İktisat bölümünün ise örgün kontenjanı yüzde 1, açıköğretim kontenjanı yüzde 100 artı. Örgün eğitimde okuyanların sürekli şikayet ettiği sosyal hizmet bölümünün açıköğretim programının kontenjanı yüzde 5,3, çocuk gelişimi bölümünün açıköğretim programı ise yüzde 6,9 arttı.

Bazı bölümlerin geçen yılki ve bu yılki kontenjanları ile değişiklik oranları şöyle:

İnşaat Mühendisliği: 2020 8 bin 437, 2021 6 bin 402, düşüş yüzde 24,02

Çevre Mühendisliği: 2020 bin 186, 2021 bin 56, düşüş yüzde 11

Gıda Mühendisliği: 2020 2 bin 60, 2021 bin 833, düşüş yüzde 11

Harita Mühendisliği: 2020 868, 2021 626, düşüş yüzde 27,9

Jeoloji Mühendisliği: 2020 390, 2021 317, düşüş yüzde 18,7

Mimarlık: 2020 8 bin 132, 2021 7 bin 581, düşüş yüzde 6,8

İlahiyat: 2020 15 bin 212, 2021 13 bin 112, düşüş yüzde 13,8

Açıköğretim İlahiyat: 2020 15 bin 888, 2021 15 bin 171, düşüş yüzde 4,5

Açıköğretim İslami İlimler: 2020 3 bin 75, 2021 2 bin 573, düşüş yüzde 16,7

Mimari Restorasyon: 2020 3 bin 832, 2021 3 bin 463, düşüş yüzde 9,6

Radyo ve Televizyon Programcılığı: 2020 2 bin 585, 2021 2 bin 359, düşüş yüzde 8,7

Arapça Öğretmenliği: 2020 374, 2021 354, düşüş yüzde 4,3

Sınıf Öğretmenliği: 2020 4 bin 758, 2021 4 bin 378, düşüş yüzde 8

Açıköğretim Tekstil ve Moda Tasarım: 2020 538, 2021 513, düşüş yüzde 66,6

Sosyal Bilgiler Öğretmenliği: 2020 3 bin 497, 2021 3 bin 363, düşüş yüzde 3,8

Türkçe Öğretmenliği: 2020 4 bin 556, 2021 4 bin 268, düşüş yüzde 6,3

Açıköğretim Türk Dili ve Edebiyatı: 2020 4 bin 100, 2021 2 bin 870, düşüş yüzde 30

Açıköğretim Tarih: 2020 6 bin 150, 2021 4 bin 100, düşüş yüzde 33,3

Antrenörlük Eğitimi (YO): 2020 197, 2021 114, düşüş yüzde 42,1

Çocuk Gelişim (YO): 2020 696, 2021 354, düşüş yüzde 49,1

Rekreasyon (YO): 2020 147, 2021 23, düşüş yüzde 84,4

Açıköğretim Rekreasyon: 2020 bin 640, 2021 359, yüzde 78,1

Sağlık Yönetimi (YO): 2020 542, 2021 176, düşüş yüzde 67,5

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon (YO): 2020 865, 2021 662, düşüş yüzde 23,5

Açıköğretim Çocuk Gelişimi: 2020 2 bin 973, 2021 3 bin 178, artış yüzde 6,9

Hukuk: 2020 16 bin 580, 2021 16 bin 267, düşüş yüzde 1,9

Açıköğretim Sosyal Hizmet: 2020 bin 948, 2021 2 bin 51, artış yüzde 5,3

EĞİLİMLER YANSIYOR

Eğitim Uzmanı Salim Ünsal yaşanan düşüşlerin öğrenci eğilimleri nedeniyle olduğunu söyledi. Ünsal şunları aktardı: “Bu durum öğrenci eğilimlerinin üniversite kontenjanlarına yansıması. Bir ülkede kontenjanların belirlenmesi o ülkenin kısa ve uzun vadede ihtiyaç analizi çıkarılarak yapılmalı. Hangi alanlardan mezun ihtiyacı olup olmadığına bakılmalı. Doluluk oranlarına göre, öğrencilerin ilgilerine göre bizler bunu belirliyoruz. Mesela dört sene önce zirvede olan inşaat mühendislikleri şimdi düşmüş durumda. Ülkedeki ekonomik-sektörel krizin bölümlere de yansıdığını görüyoruz. Örneğin tekstil bölümü kriz yaşıyor, bu kriz tekstil bölümü istatistiklerine yansıyor. Basın sektörü kriz yaşıyor, basın yayın programlarının kontenjanlarına yansıyor. Şu anda inşaat gibi alanlardan çok yapay zekâ, bilgisayar mühendisliği gibi alanlara yöneliyorlar. Dolayısıyla tamamen öğrenci eğilimlerinin belirlediği bir kontenjan dağılımı söz konusu.”

Vakıf üniversitelerinin ticari olarak hareket ettiğini aktaran Ünsal sözlerini şöyle sürdürdü:

“Vakıf üniversiteleri satabilecekleri bölüm açıyorlar. Ülkenin uzun ve kısa vadede ihtiyaç analizleri yapılarak, hangi branşlarda kaç kişiye ihtiyaç olduğu belirlenerek buna göre kontenjanlar planlanmalı. Kamuya atama bekleyen 300-400 öğretmen varken biz hâlâ kırk bin civarında öğretmen adayını fakültelere alıyoruz.”