Öğrenciye tatil yok

Etki Can BOLATCAN

Okulların kapanması çok sayıda öğrenci için tatil değil çalışma döneminin başlangıcı oldu. Yaz aylarıyla birlikte öğrenciler temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek için çalışmaya başlamak zorunda kaldı. Ekonomik kaygılarla asgari ücretin altındaki işlerde sigortasız çalışmaya mecbur kalan öğrencilere ise iktidar hala 2 bin TL tutarında burs ya da krediyi reva görüyor.

Öğrenciler devlet yurtlarındaki kalitesiz barınma koşullarıyla, ev kiralarıyla, enflasyonla boğuşurken tarikat ve cemaat yurtlarına dev bütçe ayıran Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın 2023 yılı Faaliyet Raporu’na göre yükseköğrenime kayıtlı 6 milyon 950 bin 142 öğrenciden sadece 574 bin 85’i burs alabildi. Bununla öğrenim yaşamını sürdürmesi imkânsız olan öğrenciler yaz aylarında çalışarak yeni döneme hazırlık yapıyor.

Nehir Evren, liseyi bu yıl bitirmesine karşın ekonomik kaygılarla yaz tatilinde çalışmak zorunda olduğunu anlattı. Annesinin memur maaşıyla yıllarca kendisini okutmaya çalıştığını beilrten Evren, şunları söyledi:

“Maddi durumumuz hem özel okula hem dershaneye yetmeyeceği için lisedeki son senemde açık liseye geçip dershaneye gitmek zorunda kaldım. Üniversiteye geçtiğimde ekonomik sıkıntı çekmemek için üniversite sınavından sonra iş aramaya başladım. 18 yaşında olmama rağmen tecrübesiz olduğum gerekçesiyle çoğu yer işe almak istemedi. En sonunda bir dönercide günlük 400 TL’ye işe girdim. Ancak hem sigortasız çalıştırıldığım hem de anlaştığımız ücret ödenmediği için çalıştığım yerden ayrıldım. Şu an sigortalı ve asgari ücrete çalışabileceğim yer arıyorum” dedi.

ENFLASYON OKUTMUYOR

Öğrencilerin sıkça karşılaştığı barınma sorunu ve gittikçe kötüleşen ekonomik şartlar sebebiyle üniversiteyi yaşadığı şehirde okumak istediğini söyleyen Evren, şöyle devam etti: “Üniversiteye başladığımda geçinebileceğimden emin değilim. KYK kredileri ve bursları öğrencilerin geçinmesine imkân sağlamıyor. Farklı bir şehre gidersem devlet yurdu çıkacağından emin değilim, kiralar yüksek. Bu sebeple Ankara’da veya Ankara’ya yakın bir üniversitede okumak istiyorum.”

ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA

Nehir Evren daha üniversiteye başlamadan çalışmak zorunda kalırken Erdem Güneç de üniversite eğitimini sürdürmek için çalıştığını anlatıyor. Derinleşen ekonomik kriz, emekçi ailelerin, çocuklarını okutmalarına izin vermiyor. Ostim Teknik Üniversitesi’nde Yönetim Bilişim Sistemleri okuyan Erdem Güneç, okuduğu özel üniversitede ücretli olan okul materyallerini alabilmek için saatlerce asgari ücretin altında çalışmak zorunda kaldığını söyledi. Okul açıldığında eğitimini sürdürebilmek amacıyla yaz tatilinde çalışarak para biriktirmek istemesine rağmen işe gitmesi için gereken günlük harcamalara dahi aldığı ücretin zor yettiğini ifade eden Erdem Güneç şunları anlattı:

“Şu anda bir AVM’de çalışıyorum. Aylık 4 ila 6 bin arasında maaş alıyorum. Yarı zamanlı çalışıyorum, çünkü işverenler tam zamanlı çalışacak kişilerin aylarca çalışmasını istiyorlar ancak ben öğrenci olduğum için tam zamanlıya geçemiyorum. Bu yüzden aldığım maaş da tam zamanlı çalışanlara göre az. Okul açıkken de çalışmak zorunda kalıyorum. Çünkü mevcut ekonomik şartlarda geçinebilmek için çalışıyorum. Okullar açıkken de geçimini sağlamak için çalışmak zorunda olan benim gibi pek çok insan var. Günlük zorunlu masrafımı çıkartmak için ay boyu hiç başka bir şeye para harcamadan çalışmam gerekiyor.”

Bazı günler işe gidecek parayı bile bulmakta zorlandığını, iş yerine yürümek zorunda kaldığını belirten Güneç, okul için biriktirmesi gereken parayı biriktiremediğini ifade etti: “Okul için kitaba ve okul araç gereçlerine ayırabileceğim para neredeyse kalmıyor. Bilgisayarla ilişkili bir bölüm okuduğum için bilgisayar almam lazım ancak fiyatları çok yüksek, dersler için gereken yazılımların fiyatları da bütçemi aşıyor. Sadece eğitimimi sürdürebilmem için bile para biriktirmem lazım ama bir işte çalıştığım halde yapamıyorum. Günlük aldığım para günlük giderlerime denk. Çalışmak ve eve gitmek dışında arkadaşlarımla vakit geçirmeye, farklı alanlarla ilgilenmeye vaktim neredeyse kalmıyor. Okul açıldığında bu yoğunluk masraflarla beraber katlanarak artacak.”

‘ÖNÜMÜZDEKİ ENGEL REJİM’

Öğrencilerin güvencesiz şartlarda çalışmak zorunda bırakılmasına tepki gösteren SOL Genç üyesi Alp Yankı Ünsal şunları söyledi: “Öğrenciler artık hayatlarının her anında çalışmak zorunda bırakılıyor. Bu durumun sorumlusu AKP rejimidir. 2 bin liralık KYK bursu ile öğrencilerin geçinmesi mümkün değil. SOL Genç geçtiğimiz seneden beri “Okuyamıyorum Çünkü” kampanyası ile bu duruma dikkat çekerken durumun çözümünü ise krizin faturasının halkın sırtına değil krizin asıl sorumlularına yüklenmesi gerektiğini, insanca yaşam olanaklarının sağlanması gerektiği yönünde değerlendiriyor.”

ASGARİ ÜCRETİN 8’DE BİRİ

• Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın Faaliyet Raporu’nda geçen sene yükseköğrenim gören 6 milyon 950 bin 142 öğrenciden 424 bin 111’i devlet yurtlarında kalabiliyor.

• Öğrencilerden sadece 574 bin 85’i burs alabiliyor.

• Güçleşen geri ödemeler ve geçinmeye imkân vermeyen tutarlar nedeniyle öğrenim kredisi başvuruları 2023 yılında son 10 yılın en düşük seviyesine indi.

• 2019’da 1 milyon 190 bin 200 olan öğrenim kredisi alan öğrenci sayısı, öğrenim gören öğrenci sayısındaki artışa karşın 2023’te 870 bin 369’a kadar düştü.

• 2 bin TL ile geçinmeye çalışan öğrencilerin 2017’de aldığı KYK bursu asgari ücretin üçte biriyken 2024’te KYK bursu asgari ücretin sekizde biri düzeyine geriledi.