Okumayı yaygınlaştırma karşısında engel yok

Onur Cem DOĞAN

Türkiye Yayıncılar Birliği öncülüğünde kurulan, Türkiye’de okuma kültürüne yönelik en kapsamlı projelerden biri olan OKUYAY Platformu; ‘Türkiye Okuma Kültürü Araştırması 2019 Raporu’nu dün açıkladı. Raporun sonuçlarına göre toplum, kitap okumaya karşı olumlu bir bakışa sahip. Türkiye’de okuma kültürü araştırması veri ve analizlerinin paylaşıldığı bu rapor, 15 yaş üstü nüfusun okuma alışkanlıklarını anlama ve okuma kültürünü yaygınlaştırma konusunda yapabileceklere dikkat çekti. Araştırma eylül ayında 29 ilde iki bin 929 kişiyle yüz yüze yapıldı. Ankete katılanların çoğunu gençlerin ve kadınların oluşturduğu araştırmada;

♦ Okuyanların oranı yüzde 42,3.

♦ Okuyabilir oranların oranı yüzde 18,8.

♦ Eskiden okuyanların oranı yüzde 16,4.

♦ Okumayanlar oranları ise yüzde 22,5.

Gençler ve kadınlar daha çok okuyor

Araştırmada öne çıkan sonuçlar şöyle:

♦ Önceki senelere oranla ‘okuyorum’ diyenlerin oranı 2019’da çarpıcı biçimde arttı. Türkiye, ortalama 3 ayda 2,7 kitap okudu. ‘Okuyorum’ diyenlerde bu sayı 4,2 kitaba kadar çıktı.

♦ Son 3 ayda okunan kitap sayısı sorulduğunda bir veya daha fazla kitap okuduğunu söyleyenlerin oranı 2008’den bu yana yüzde 30’dan yüzde 64’ çıktı. Okuma, eğitim gelir kültür gibi parametrelere göre de artıyor.

♦ Kitap okuyanlar, son 3 ayda ortalama dörtten fazla kitap okuduğunu söylüyor. Okuyanlar ağırlıklı olarak eğitimli ve metropolde yaşayan gençlerden oluşuyor. Azımsanmayacak oranda kırda yaşayan, eğitimi düşük ve 49 yaş üstü kişiler de ‘okuyanlar’ arasında.

♦ Az okuyanların ve okumayanların okuma kültürüne bakışları olumlu. Araştırmanın sonuçlarına göre okumayı yaygınlaştırma karşısında zihniyet açısından bir engel yok. Oranları yüzde 18,8 olan potansiyel okuyuculara okuma alışkanlığı kazandırılması için çalışılmalı.

♦ Okuma kültürü haritalama çalışmasına göre ise İstanbul’da vakıflar yoğun. Ankara’da öğrenci toplulukları diğer illerden daha fazlayken Diyarbakır’da kişiler, dernek yapılanmalarının önünde yer alıyor.

♦ Yüzde 21’lik kısım kitap fiyatlarının çok yüksek olduğunu vurguluyor

♦ Kadınlar daha fazla kitap okuyor.

♦ Okuma oranının yüksekliğinde birincil etken aileden gelen destek. Aileden destek almış kişilerin okuma seviyesi artıyor. Genç ebeveynler ve anneler çocuklarına daha fazla kitap okuyor.

♦ Sosyal medya kullanımı her ne kadar artsa da Türkiye’de sosyal medyayı yoğun kullanan gençlerin kitap okuması artıyor.

Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı Ali Fuat Kartal, çocuk kütüphanelerinin sayısının çok az olduğunu dile getirerek, “Üzerine eğilmesi gereken konuların başında çocuk kütüphaneleri. Yenilerinin kurulması gerekiyor” dedi.

Anne Çocuk Eğitim Vakfı’ndan (AÇEV) Erken Çocukluk Eğitimleri Uzmanı Serap Erdinç ise “OKUYAY’ın yerele inmesi ve demokratik kitle örgütleriyle işbirliği içerisinde çocukları okumaya teşvik etmesi oldukça heyecanlandırıyor” diye konuştu.