Onlar da bizim gibi insanlar

Deniz Burak BAYRAK

Sabah kalkar kalmaz kim fotoğrafı çekilsin ister? Institut Français’de açılan yeni sergi, galeriye girer girmez bize bunu düşündürdü. Ödüllü bir fotoğraf sanatçısı olan Véronique Vial, yıllar önce sıra dışı bir şey yapmış, Hollywood ünlülerinin sabah erkenden kapılarını çalmış ve onları en doğal hâlleriyle fotoğraflamış. Before 10 a.m. yani “Sabah 10’dan Önce” diye çevirebileceğimiz seçki, sanatçının kimliğinin uçukluğunu da ele veriyor.

Jean Reno, Salma Hayek, Jackie Chan, Demi Moore, Gary Oldman… Filmleri vizyona girsin diye sabırsızlıkla beklediğimiz, görsel ve yazılı basında en “normal” imajlarına tanıklık ettiğimiz isimlerin sabah rutinlerinden bir ânı siyah beyaz yansımalarla izlemek, gündelik hayatın samimi göstergesi diye geçiyor aklımızdan.

PORTRELER GEÇİDİ

Bu fotoğraflar aslında sergilenmek için değil de Vial’in hazırladığı portreler kitabından doğmuş; sanatçı daha sonra da bir dizi kitap yayımlamış. APA ve World Press Award sahibi Vial’le bir araya geldik; hem bolca gülerek sohbet ettik hem de sorularımıza yanıt aradık.

Véronique Vial’in gençken fotoğraf sanatçısı olmak gibi bir niyeti yokmuş; onun derdi bolca seyahat ederek yaşamakmış. Bundan dolayı matematik eğitimini bırakmış. "Kaç yıl oldu" diye soruyoruz; gülerek “19 yaşımda başladım, şimdi 67 yaşındayım. Hesabı siz yapın” diyor. “Portreler geçidi”nde gezerken serginin 212 Photography Istanbul Festivali'nin bir ayağı olması özelliğinin de farkındaydık. İstanbul’a daha önce gelmeyen Vial, bu festivalden ötürü burada olmaktan da mutlu.

Sanatçıyla sohbete koyulmuşken portreleri konuşmanın zamanı geldiğini düşünüyoruz. “Portrelerini gördüğümüz insanlar kimler? Onlara nasıl ulaştınız? Sabah 10’dan önce gidip kapılarını mı çaldınız?” diye sorup şu yanıtı alıyoruz Vial’den: “Kitap 1999’da yayımlandı. Yavaş yavaş başladım bu işe. LA’da sanatçı dostlarım vardı; onlar beni yönlendirdi iletişim kurma noktasında. Kulaktan kulağa yayıldı yaptığım iş. İlk başta, her fotoğraf çekiminden önce onlarla konuştum, saatte anlaştık. Ama hep bir saat önce kapılarını çaldım hazırlanmamaları, doğal ve en berbat hâllerine tanık olmak için (Gülüyor). Sadece birkaç sanatçıdan başta ret yanıtı aldım. Ama kitap yayımlandıktan sonra dönen çok sanatçı oldu.”

Sanatçının bu seriden üç kitabı var yayımlanan; çalışmalarına devam ediyor ve yanıtını şöyle sürdürüyor: "İlk kitap erkeklerin portrelerinden oluşuyor. Doğrusunu söylemek gerekirse yeni boşanmıştım ve eğlenirim diye düşündüm. Gidip barda tanışmaktansa böyle tanışmak daha güzeldi (Gülüyor). İkinci de kadınlarla çalıştım, daha zor olur diye düşünmüştüm ama erkeklerle çalışmaktan daha kolaydı kadınlarla çalışmak.”

Vial, hatırladığında gülümsediği ya da onu etkileyen bir anısının olup olmadığını sorunca, amacının fotoğraflarını çektiği isimlerin bizim gibi insanlar olduğunu göstermek olduğunu ifade ediyor. “En çok Demi Moore ile geçirdiğim zaman beni etkiledi. Annesinin yanındaydı ve annesi ölmek üzereydi. Yayıncım kitabı bitirmemiz gerektiğini söylemişti ama büyük bir ismin fotoğrafını çekmemi istedi. Demi Moore ile bir arkadaşımın aracılığıyla iletişim kurabildim. Moore beni çağırdı ama annesinin ölmek üzere olduğunu, onun yanından ayrılamayacağını söyledi. Aslında kitabın hüzünlü değil eğlenceli olduğunu düşünerek başta çekimser kaldım ama bu iş bana öğretti ki ölüm de içinde bulunduğumuz yaşamın bir parçası. Dört gün birlikte zaman geçirdik. Evime döndüğümde ölüme ilişkin daha önce düşündüğüm bütün fikirler değişmişti. Ölümü bir yas gibi değil ‘hayatın sonunun kutlaması’ gibi görmeye başladım” diyor Vial. Seçkinin siyah beyaz fotoğraflardan oluşmasına ilişkinse hislerin siyah beyaz fotoğraflarda daha hızlı okunduğunu belirtiyor.

Véronique Vial’in sergisini, 30 Kasım’a kadar pazar günleri hariç, 10.00-18.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Giriş serbest, ziyaret ücretsizdir.