Orada bir köy var uzakta
Bir kelebeğin kanat çırpışı başka bir yerde fırtına oluşturabilir düsturuyla; bir öğretmenin kaç kişinin hayatını değiştirebileceğini gördüğümüz güzel bir yolculuk
ALİ ULAŞ
İdealist bir öğretmen olmanın yanı sıra, şair ve yazar kimliği de bulunan Batuhan Nar’ın kaleme aldığı, çizimlerini Doğa Can Ertürk’ün yaptığı 64 sayfalık Yeni Okul adlı kitap Dinozor Çocuk Yayınları tarafından 2020’nin son aylarında yayımlandı. 9 ana başlığın bulunduğu hikâyenin sonunda bir de çocuklar için okuduğunu anlama ve sorgulamaya dayalı etkinlikler var.
Kitaba ismini veren ve anlatının merkezinde bulunan Yeni Okul, döneminde Hasan Ali Yücel önderliğinde açılmış Köy enstitülerinin bir yansıması olarak hikâyede yerini alıyor. Anadolu’nun ücra bir köyünde yaşayan Kemal’in eğitim için köyünden ayrılıp bu okula kaydolması bir kırılma oluşturuyor. Bugün verilen eğitime nazaran farklı ve daha ileri diyebileceğimiz bir anlayış içerisindeki okulda tarım, kültür, teknik gibi konular ve çocukları hayata hazırlayacak uygulamalı dersler bulunuyor.
Yazar zaman akışında oynama yaparak öykünün sonunu başta veriyor. Bu sayede öyküde heyecan ve merak unsuru sağlanıyor. Kemal’in öğrenciliğini bitirmesi ve kahramanı Tarık Hoca’nın izinden giderek yardımsever anlayışlı biri olması anlatıda ikinci kısmı oluşturuyor. Hatta okulda aldığı uygulamalı tarım dersleri sayesinde Çukurova’da pamuk yetiştirilmesine katkıda bulunuyor, gönüllü olarak gittiği Güney Afrika’nın bir köyünde müzik enstrümanlarını tamir edebiliyordu. Bunlar ise Tarık’ın aldığı eğitimin hayata dokunan ve pratik yanını bizlere gösteriyor.
Metindeki dikkat çeken kesitlerin birinde, Kemal’in kahramanı Tarık Öğretmen kendine saygısızca davranan bir öğrencisine güzel bir dille iddiasının doğru olmadığını anlatıyor. Kemal öğretmenine neden bu kadar uzun süre açıklama yaptığını sorduğunda “Eğer yalan söylediğini, yanlış konuştuğunu söyleseydim doğruyu bulamayacak, ikimiz de birbirimizi yanlış anlamaya devam edecektik” cevabını veriyor. Bu da fikir alışverişinde bulunmanın, sorgulamanın önemini bizlere gösteriyor.
Kemal’in Güney Afrika’da yaptığı gönüllü eğitim faaliyetleri sonucunda dünyada barış için yaptığı fedakârlıklar ardından Dünya Barış Ödülü’nü alması öykünün diğer kısımlarını oluşturuyor.
Sık sık Shakespeare, Atatürk, Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi düşünür, yazar ve şairlerden alıntı yapılarak çocuk okuyucuda soyut düşünme geliştirilmeye çalışılmış, bunun yanında anlatılan öykünün mesajları konsantre bir şekilde verilmiş. Kitabın en hoş kısmı ise Nâzım Hikmet’in “…bakmayın mavi gözlü olduğuma Afrikalıyım ben” dizelerinin bulunduğu şiir.
Kitaba genel bir bakış attığımızda Köy Enstitüleri aracılığıyla Cumhuriyet-çağdaş eğitim ilişkisi (uygulama ve sorgulamaya dayalı) üzerine kuvvetli mesajlar veriliyor. Arkadaşlık, dayanışma, yardımlaşma, paylaşma gibi temalar yoğunlukta.
İyi bir bakımla çiçeklerin yeşermesi gibi iyi bir eğitimle de ufak bir köyden dünyaya uzanan güzellikler dolu öyküler olabileceğini görüyoruz.