Orhan Veli, dostlarının özetidir
Türk edebiyatının usta ismi Orhan Veli Kanık'ın 70’inci ölüm yıldönümünde tutkulu bir Orhan Veli aşığı olan yazar Şeref Özsoy’la konuştuk. Özsoy, Orhan Veli için “Yaşadığı çağın ruhunun değil, dostlarının özeti” olduğunu söylüyor.
Deniz Zeka / Meltem Sezen Kılıç
Orhan Veli şiirleri okuyan; kimse için kötü düşünemez, bir ağaca, bir kuşa, buluta, denize aynı sevgi ve içtenlikle bakar…
Boğazın akıntılarını, balıkların kalbini, ağların boyasını, baharatların adını bilen Türk şiirinde bir dönüm noktası olan, hadi ne duruyorsun at kendini denize diyecek kadar cesur, kürek ol, yelken ol, dümen ol diyecek kadar tutkulu Orhan Veli’yi onun kadar tutkulu bir Orhan Veli aşığı Şeref Özsoy’a sorduk…
>> Bize Şiir Deniz’in babasından bahseder misiniz? Kimdir Şeref Özsoy neler yapar, neler okur, neler izler, Orhan Veli’yle ilgili bu kadar çok malzemeyi nerelerden edinir?
İlkokula gitmeden okumayı öğrendiğim için midir bilmem, beş sene içerisinde okuduğum ilkokulun kütüphanesindeki kitapların neredeyse hepsini okumuştum. Bunda ilkokul öğretmenim Aysel Yiğit'in katkısı çoktur.
Okurluktan profesyonel okurluğa geçtikten sonra, daha seçici okumaya başlıyor insan.. Şu an iş için yapmam gereken okumalar hariç, sadece anı ve şiir okuyorum.. 8000 civarında şiir kitabım var ki en kötüsünden bile birkaç şiir okumuşumdur. İş içinse yeri geldiğinde çocuk kitapları yeri geldiğinde tezlere bakıyorum.
İzlemeye gelirsem, daha çok polisiye, fantastik ve bilim kurgu dizilerini izliyorum.
Orhan Veli toplamaya üniversite yıllarında başlamıştım ki o yıllarda şiir kitaplarının çeşitli baskılarını, çevirdiklerini ya da yakın çevresinin anılarını topluyordum.. Okul bitip de para kazanmaya başlayınca ilk baskıları, imzalıları, plakları, kasetleri ya da yurtdışı baskıları, elbette ki sahaflardan topladım.
İLKOKUL ÖĞRETMENİM SAYESİNDE TANIDIM
>> Şeref Özsoy’un yolu nerede ve nasıl Orhan Veli’yle kesişti?
İlkokul öğretmenim Aysel Yiğit sayesinde tanıdım Orhan Veli’yi. O’nun okumam için verdiği kitaplardan birisiydi şiirleri ve ilk kez Rumeli Kavağı’ndaki Altın Kum plajında okumuştum şiirlerini.
Avangard,bir şair olan Orhan Veli nasıl bir ailede büyümüştür? Bu naif tutku, naif cesaret nereden geliyor?
Orhan Veli’nin iki kardeşi var; birisi mizah yazarı Adnan Veli. Yani Kanık ailesinden iki yazar çıktığına göre kültürlü bir ailede büyüdüğünü görebiliriz. Ancak bence küçük yaşlarda Fransızca öğrenmesi ve kültür dünyamızın önemli iki ismiyle çocuk yaşlarındayken bir arada olması, birbirlerini beslemeleri Orhan Veli’yi Orhan Veli yapan etkilerin başında gelir.
>> Onun için beş sözcük seçmeniz gerekseydi bunlar neler olurdu?
Tiyatro, şiir, İstanbul, deniz, şarap.
>> Orhan Veli’ye bir doğum günü hediyesi alacaksınız bu ne olurdu?
>> Büyük sanatçılar yaşadıkları çağın ruhunun özetidir diye bakıldığında Orhan Veli bize o dönem ruhu ile neler söyler?
Bu söylediğinize pek katılamıyorum ben. Çünkü 1’inci Dünya Savaşı sırasında doğdu Orhan Veli ve 2’nci Dünya Savaşı’nı yaşadı. Yaşadığı çağın ruhunun değil, dostlarının özetidir. Sait Faik, Necati Cumalı, Melih Cevdet, Oktay Rıfat… Size ne söyleyeceğini ise oturduğu bir başka masadan yazdıklarıyla anlatmaya çalışayım.
Orhan Veli'nin Hoşgör Köftecisi adlı bir öyküsü vardır. 3 masalı bir balıkçı meyhanesidir Hoşgör Köftecisi ve sahibi aksi mi aksidir… Kapısından içeri girerken "ne kafa tutuyorsun, otursana" der bir kadın Orhan Veli'ye. Bir süre sonra dükkanın havasına enikonu ısındığını zanneder Orhan Veli ve kadına ismini sorar.. Gene terslenir.. Üç dört saatini orada geçirse de "ben dükkandan oldum ama dükkan benden olmadı" der.. Buna rağmen üç masalı bu balıkçı meyhanesinde gördüğü dünyayı çok beğendiğini söyledikten sonra ekler: "Güzel bir dünya da yaşamak istiyorsanız siz de öyle bir meyhane bulunuz."