Ortadoğu’da avantajlı hale geldikten sonra: Rusya, Afrika Boynuzu’na bir kez daha geri dönüyor

Sudan Devlet Başkanı Ömer Beşir, resmi bir ziyaret için Rusya'daydı. Beşir, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu'yla Soçi'de yaptıkları görüşmede Kızıldeniz'e askeri üs kurulmasını konuştuklarını söyledi.

Beşir’in “konuştuklarını” söyledikleri üs konusu yakın bir zamanda gerçekleşebilir gibi görünüyor. Rusya, Ortadoğu’da özellikle Suriye Krizi’nde İran’la birlikte ABD’yi geriletmişken artık uzun zamandır düşündüğü Afrika Boynuzu’na açılma politikasına hız verecek duruma geldi.

Rusya’nın geçen yüzyılda Afrika ülkeleriyle ilişkileri bir hayli güçlüydü. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) döneminde, bu kıtadaki özgürlük/bağımsızlık mücadelelerine verilen destek sayesinde var olmuş Afrika devletleri var. Rusya bugün bile o ilişkiler üzerinden yürütebileceği diplomatik bir temele sahip. Sudan bugün bile Beşir’in de vurguladığı gibi Sovyet döneminden kalma hava savunma sistemlerini kullanıyor.

Rusya’nın Afrika Boynuzu’na yeniden dönme politikası 2015’te (Suriye’ye asker yolladığı tarihtir) başladı. Sudan, Ömer el Beşir’in affedilemez yanlışları, ABD’nin de bu yanlışları gayet iyi değerlendirip fırsata çevirerek kullanmasıyla ikiye bölündü malum. Ama Rusya her iki Sudan’a da eşit derece de yaklaştı. Sudan ile Güney Sudan Dışişleri Bakanlarını Moskova’da ağırladı, onlarla “teröre karşı politikalar” üzerinde konuştu. Sadece bu iki ülke değil Afrika Boynuzu’ndaki diğer ülkeler ile Rusya’nın Kızıldeniz’de ortak çıkarları var.

Babu’l Mendeb’e hakim olan
Afrika Boynuzu ülkeleri, Kızıldeniz’in güney girişi ile Babu’l Mendeb boğazına dolayısıyla Körfez ülkelerinden, Avrupa ile Kanada'ya giden petrole de hakimler. Sadece bu değil, Körfez’e yönelik ABD ya da Avrupa kaynaklı herhangi bir askeri operasyon için de burası stratejik bir geçiş noktası. Yani buraya hakim olmak herkes için çok önemli. Transit gemilerin de mutlaka geçecekleri yol olması da yakıt ikmali için önemini arttırıyor bu bölgenin. Dolayısıyla buranın kontrol altına alınması küresel aktörler için yaşamsal önem taşıyor.

Bu nedenle Rusya, hakkında ne denirse desin Afrika Boynuzu ülkelerinden Sudan’ın Devlet Başkanı Ömer el Beşir’e karşı bir tutum içinde olmadı. Hakkındaki soykırım iddiaları nedeniyle Beşir için tutuklama kararı çıkan Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni (UCM) kınadı, daha sonra da UCM’den çekildi.

Ortadoğu’da süren küresel güçlerin egemenlik savaşı Afrika’da da sürüyor. Çin’in Cibuti’de üs açması, ABD’nin kıtanın çeşitli ülkelerindeki varlığı, Rusya’nın yeni adımları, Fransa’nın başta Mali olmak üzere Afrika ülkelerindeki girişimleri bu savaşın sertleşeceğinin işaretleri.

Dolayısıyla Rusya’nın Sudan’da, Kızıldeniz’de bir askeri üs kurmasında şaşılacak bir yan yok. Olsa olsa neden bu kadar geç kaldığı sorulabilir ki onun nedeni de Rusya’nın Suriye nedeniyle Ortadoğu ile meşgul olmasıdır. Ukrayna ile de tabii.