Ortadoğu Uzmanı Arif Keskin, İran saldırılarını değerlendiriyor

Ortadoğu uzmanı, araştırmacı Arif Keskin, IŞİD'in üstlendiği İran'daki yaşanan saldırıları BirGün'e değerlendiriyor. BirGün Medya'da Ece Zereycan'ın konuğu olan Keskin şunları söyledi:

• İran açısından baktığımızda bunu İran için yeni bir sayfa olarak görmek gerekiyor. IŞİD'in ilk operasyonu değil. 1989'dan bu yana yapılmış en geniş çaplı saldırı bu İran'da yaşananlar. Bu olay İran'ın kendi içerisinde ciddi bir tartışmayı da tetikledi. Bir grup bu tartışmayı İran'ın bölgede yürüttüğü siyasetin bir sonucu olduğunu düşünüyor. Irak'tan Yemen'e kadar olan çatışmalara taraf oluşunun önemli bir sebep olduğunu düşünüyorlar. İran bu tarz saldırıları istemiyorsa Ortadoğu için yeni bir politika geliştirmesi gerekiyor.
• Bir başka görüşse, Ruhani dönemi özelinde nükleer anlaşmayla beraber Batılılar için istenen bir sonuç vermediğinin göstergesidir. Kasım Süleyman'ın simgelediği siyasette İran olmasaydı geniş çaplı olurdu görüşünü kapsıyor.
• Bu tartışma önemli iç ve dış politikada ne yapacağı konusunda önemli. Devlet hangisini kabul ederse iç ve dış politikada seçeceği yol için önemli.
• IŞİD'in İran'ı hedef alması IŞİD'in ideolojik zorunluluğu. IŞİD ve bu süreci destekleyenler bununla birlikte İran'ı istikrarsızlığa sürükleyerek İran'a farklı bir mesaj iletmek istiyor.
• IŞİD, İslam Devrimi'ni sapma ve sapkınlık olarak görüyorlar.
• Dışişleri Bakanı Zarif'in Türkiye ziyareti ile ilgili olarak, görüşme sadece Katar'la ilgili olsaydı bu İran'da büyük bir tartışma olurdu. Çünkü insanlar bu denli büyük bir saldırının olduğu bir günde başka bir görüşmeyi yadırgarlardı. O yüzden kesinlikle saldırılarla da ilişkili olacaktır.
• Katar'la yaşanan bu kriz İran'a bir fırsat sundu. İran hem limanlarını ve havayollarını açarak daha etkin bir destek vermek istiyor. İran bu süreçte Katar devletini destekleyerek, bölgesel İran karşıtı koalisyonda Katar'ın yer almamasını isteyecek.

"İran ve Türkiye, Katar'a nasıl bir yardım edebileceğini görüşecek"

• Türkiye ve İran Katar'a yönelik ambargoları yadırgıyor. Katar üzerinde İran ve Türkiye'nin girişimi olacağı çok açık. İran'ın direkt olarak Katar'a destek vermesi, Katar'ın Araplarla olan ilişkilerini ciddi bir biçimde derinleştirir. Katar'la yaşanan krizin Araplar tarafından yorumu bunun bir Arap krizi olduğu. Bu İran ve Katar için açık bir mesaj. İran da Katar konusunda daha derin bir politika üretmek istiyorsa Türkiye'ye ihtiyacı var. Katar ne kadar İran'a yaklaşacak ya da sonraki süreçte İran karşıtı çalışmalarda ne kadar yer alacağı ise başka bir soru.
• Türkiye İran ilişkileri İran'la yaklaşacak bir ilişki değil. Türkiye'nin Ortadoğu'daki müttefiklerini ve Türkiye'yi zor bir sürece itti bu kriz.
• Zarif'in çantasındaki ilk konu Katar. İran ve Türkiye, Katar'a nasıl bir yardım edebileceğini görüşecek. Belli bir alanda da koordinasyon yapacaklar.

"IŞİD'in Tahran saldırıları, İran karşıtı ülkelerin lehinedir"

• İkinci madde ise Tahran'da yaşanan saldırılar. Özellikle İran farklı bir yol çizmek istiyorsa, İran IŞİD konusunda farklı bir politikayı tartışıyor. Bunun için önemli olabilir.
• IŞİD'in saldırıları bölgedeki gelişmelerden bağımsız değil ama bu saldırı İran karşıtı ülkelerin lehinedir.
• İran Cumhurbaşkanı Kültür İşlerinden Sorumlu Danışmanı Hüsamettin Aşina'nın odasında ajan yakalandı. Devletin kendi içerisinde de ciddi bir iktidar mücadelesi var. IŞİD'in saldırısında da ortada bir göz yumma var.

***

Arif Keskin kimdir?

İran'da doğdu. Tebriz'de sosyoloji lisansını tamamladıktan sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde siyaset bilimi eğitimi aldı. ASAM, TÜRKSAM, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü ve ORSAM gibi düşünce kuruluşlarında İran ve Orta Doğu uzmanı olarak görev yaptı.