OVP-OVMP: SICAK PARAYLA YOLA DEVAM(1)

Ne zaman bir orta vadeli program (OVP) ve orta vadeli mali plan (OVMP) belgesi açıklansa, ardından bir değerlendirme yazısı yazmak bu köşenin bir geleneği olmuştur. Bu kez de öyle olacak. Ancak bir farkla; iki belge birlikte değerlendirilecek. Çünkü geçmişten farklı olarak bu iki belge aynı gün yayımlanmış bulunuyorlar (geçen yıl ise 2 gün arayla yayımlanmışlardı. Oysa yasaya göre, OVMP’nin OVP’nin ardından 15 gün sonra yayımlanması gerekiyordu. Ne bu süreye uyulmuş ne de söz konusu belgeler yasanın gerektirdiği tarihlerde yayımlanabilmiştir. Hatırlanacaktır, bu gecikmeyi önceki bir yazımızda eleştirmiştik).Ancak bu kez, değerlendirme yaparken öncesinde bu belgelerin neleri içerdiğine ilişkin bir özet bilgi verilmeyecek. Çünkü bu tür bilgiler özellikte yazılı medyada çarşaf çarşaf yer almış ve manşetlere taşınmış bulunuyor.

Öncelikle şunu belirtelim, bu iki belge inandırıcılığını büyük ölçüde yitirmiştir. Bilindiği üzere bu belgelerde, ele alınan büyüklüklere ilişkin olarak –ilkinde makro büyüklükler, ikincisinde bütçe büyüklükleri yer alır- önce içinde bulunulan yılın gerçekleşme tahmini veriliyor ve daha sonra gelecek üç yıla ait öngörüler birbiri ardına sıralanıyor. Görülüyor ki, geçmiş yıllarda olduğu gibi bu kez de hem içinde bulunulan yıla ait gerçekleşme tahminleri hem de gelecek yıllara ait öngörüler şaşmış durumda.

 İşte size üç önemli göstergeye ilişkin tahmin sapmaları. Önce büyümeyi verelim. Geçen yılın OVP’sinde 2009’da gerçekleşme tahmini yüzde 6 küçülme olarak belirlenmiş. Sonraki üç yıla (2010-2012 dönemi) ilişkin büyüme öngörüleri ise sırasıyla yüzde 3,5, 4,0 ve 5,0 olarak verilmiştir. Bu büyüklükler yeni açıklanan OVP’de ise şöyle; 2010’da gerçekleşme tahmini yüzde 6,8 büyüme, sonraki üç yıla (2011-2013) ilişkin büyüme öngörüleri ise sırasıyla yüzde 4,5, 5,0 ve 5,5. Yeni OVP’de 2009 gerçekleşmesi verilmiyor. Onu da biz verelim; yüzde 4,7 küçülme. Yani, geçen yılın OVP’sinde bırakınız 2009 sonrası üç yılın öngörülerini tutturmayı, 2009 yılı gerçekleşme tahmini bile boşa çıkmıştır. Şu söylenebilir: 2009 bir kriz yılıdır. Bu tür bir tahmin sapması normaldir. Bu doyurucu bir yanıt değildir. Önceki OVP’ler incelenirse, bu tür tahmin sapmalarının normal sayılabilecek yıllarda da gerçekleştiği çok açık bir şekilde görülür.

Gelelim işsizliğe. İşsizlik oranı geçen yılki OVP’de ortalama yüzde 14’lerde seyrederken yeni OVP’de bu oran 2 puan geriye çekilmiş. Ayrıca 2009 yılında işsizlik oranının gerçekleşme tahmini yüzde 14,8 iken gerçekleşme yüzde 14 olmuş. Görülüyor ki, büyüme oranında olduğu gibi hem 2009 yılı gerçekleşme tahmini boşa çıkıyor hem de 2009 yılı sonrası öngörüleri tutturulamıyor.

Benzer bir durum, bütçe büyüklüleri için de geçerlidir. Örneğin geçen yılın OVMP’de yer alan bütçe açığının milli gelir içindeki büyüklükleri ile yeni OVMP’ninkiler hiçbir şekilde örtüşmüyor. 2009 yılında bu oranın gerçekleşme tahmini yüzde 6,6 iken gerçekleşme yüzde 5,5 olmuştur. Sanırız, sonraki yılları karşılaştırmaya gerek yoktur. Çünkü sonuç değişmiyor. Yeni OVMP’de geçen yılın öngörüleri sil baştan değiştirilmiş. Bu örnekler daha da çoğaltılabilir.

Söz konu belgeleri değerlendirmeye devam edeceğiz.