OVP’nin halka en net vaadi: Yüksek enflasyon, yüksek işsizlik

İktidar, 2025-2027 yıllarını kapsayan ekonominin üç yıllık yol haritası olan Orta Vadeli Programı’nı (OVP) açıkladı. Enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makro ekonomik hedeflerin yer aldığı programa göre 2024 yılı büyüme beklentisi yüzde 4'ten yüzde 3,5'a çekilirken enflasyon beklentisi ise bu yıl için yüzde 33'ten yüzde 41,5'e çıkarıldı.

2023 yılında yüzde 5,1 olan büyüme oranının 2024 yılı için yüzde 3,5’e kadar ineceği öngörüsü ile bu yılki büyüme tahmini, hem geçen yılki gerçekleşmenin hem de önceki tahminin altında kaldı. Yılın tamamında yüzde 3,5 büyüme oranı sağlanabilmesi için yılın ikinci yarısında yüzde 3,2’lik bir büyüme gerekiyor. Ancak sıkılaşma adımlarının ekonomide hissedilmeye başlaması, sanayide yaşanan daralma ekonominin küçülmeye doğru gittiğini gösteriyor. Bu nedenle OVP’de yer alan yüzde 3,5’lik büyüme tahmininin oldukça altında bir büyüme ile yılın tamamlanması bekleniyor.

ENFLASYON PLANI

Bu yılın ilk sekiz ayında yüzde 31,94 olan enflasyonun yılsonunda yüzde 41,5 oranının gerçekleşebilmesi için yılın kalan dört ayındaki toplam enflasyonun yüzde 7,24'ü, aylık ortalama enflasyonun yüzde 1,75’in altında kalması gerekiyor. Yılın ilk sekiz aylık döneminde ortalama yüzde 3,5 olan aylık enflasyona göre yılsonu enflasyonun beklentisi yüzde 50 civarında.

DÜŞÜK EMEKLİ AYLIKLARI

Enflasyon tahmininin yüzde 41,5 olarak gerçekleşmesi halinde ise SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıkları 2025 yılının ilk yarısı için yüzde 13,44 oranında artırılacak. Kamu çalışanları ve emeklilerinin aylıkları ise yüzde 9,3 oranında artacak. Başka bir ifadeyle kamu çalışanları ve emekliler yılın ikinci yarısındaki enflasyon kadar bile zam alamayacak. Emeklilerin ve çalışanların yoksulluğu 2025 yılında da derinleşmeye devam edecek.

İŞSİZLİKTE İYİMSER BEKLENTİ

İşsizlik oranlarında önceki OVP’ye göre tahmin edilen oranlar aşağı çekildi. Ancak 2024 yılı gerçekleşme tahminine göre 2025 yılında işsizlik oranının yükseleceği öngörüldü. 2024 yılında yüzde 9,3 olması beklenen resmi işsizliğin 2025 yılında yüzde 9,6’ya çıkacağı öngörülüyor. Ancak dar tanımlı işsizlik oranları üzerinden yapılan tahminler iş bulma umudu olmadığı için iş aramayan bu nedenle işsiz sayılmayanlar ve zamana bağlı eksik istihdamdakiler dikkate alınmadığı için gerçekçi bulunmadı.

TAHMİNLER GERÇEKÇİ DEĞİL

2025-2027 OVP’sinin gerçekçiliği ve tutarlılığı üzerine değerlendirme yapan İktisatçı Murat Kubilay, bütün göstergelerde hızlı iyileşme beklentisinin gerçekçi olmadığına dikkat çekti.

“Enflasyonla mücadeleyi geleneksel bir yöntemle yapıyorsanız aynı dönemde işsizliği azaltmak kolay değildir, büyümeyi sağlamak kolay değildir” diyen Kubilay, “İktidar ‘işler kötü değil’ veya ‘en kötüsü geride kalmak üzere’ demek istiyorsa OVP’yi bir ciddi bir ekonomi politika belgesi değil, bir propaganda aygıtı olarak görmek gerekiyor” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin cari açığının geçmiş yıllara göre daha iyi olacağının beklendiğini kaydeden Kubilay, "Bu oldukça zor ve çelişkili bir hedef" dedi. Siyasi göstergelerin seçimlerin 2028 yılına kalmayacağını ancak baskın ve ani bir seçim de olmayacağını gösterdiğine dikkati çeken Kubilay, “Seçim yılı için bu kadar düşük bir enflasyon tahmini çok zor” dedi. Murat Kubilay, bütçe dengesizliğinin düzeltilmesi öngörüsüyle ilgili olarak da “Bunun için de tercih dolaylı vergiler olacaktır" diye konuştu.