Öylesine yapılmış enflasyon tahmini

HAVVA GÜMÜŞKAYA

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, önceki gün yılın son enflasyon raporunu açıkladı. Kameralar karşısına geçen Kavcıoğlu gelecek dönemde sınırlı bir alan kaldığını belirterek, faiz indiriminin olabileceğini ancak düşük baz puanlarla gerçekleşeceğini işaret etti. Enflasyon görünümüne ilişkin olarak ise Türkiye ve dünyada geçici bir enflasyon yükselişi yaşandığı vurgulandı. Buna bağlı olarak, 2021 yılsonu enflasyon tahmininin önceki rapor tahminine göre 4,3 puan artırılarak yüzde 18,4, 2022 yılı tahmininin 4 puan artırılarak yüzde 11,8, 2023 tahmininin ise 2 puan artırılarak yüzde 7’ye revize edildiğini açıkladı.

Merkez Bankası’nın bir önceki yılsonu tahmini yüzde 14,1’di. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ekim ayı enflasyon rakamlarını 3 Kasım Çarşamba günü yayımlayacak. AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne göre ekim ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 2,50 artması bekleniyor. Ankete katılan ekonomistlerin ekim ayı için enflasyon beklentileri, en düşük yüzde 1,50, en yüksek yüzde 3,40 aralığında yer aldı. Ekonomistlerin ekim ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına yani yüzde 2,50’ye göre bir önceki ay yüzde 19,58 olan yıllık enflasyonun yüzde 20,01'e yükseleceği hesaplanıyor. Öte yandan, ekonomistlerin yılsonu enflasyon beklentisi ise yüzde 19,30'a yükseldi.

ARTIŞIN EN FAZLA YÜZDE 1,55 OLMASI GEREK

Merkez Bankası’nın 18,4 olan tahmininin gerçekleşmesi için yılın son üç ayında aylık fiyat artışlarının en fazla yüzde 1,55 civarında olması gerekiyor. Son 18 yılın ekim ayı ortalama fiyat artışları ise ortalama yüzde 1,98. Ancak kış mevsiminin yaklaştığı, doğalgaz ve enerji harcamalarının arttığı bu üç ay enflasyonun en hızlı arttığı dönem. Geçen yıl ekim ayında aylık enflasyon yüzde 2,13 olarak gerçekleşmişti. Bu yıl başta petrol olmak üzere enerji fiyatlarında yaşanan artış ve enflasyon baskısı fiyatları yukarı doğru hareketlendiriyor. Türk Lirası’nda yaşanan değer kaybı gelirlerin erimesine neden olurken döviz kurundaki artış raflara zam olarak yansıyor. Geçen yıl ekim ayında ortalama döviz kuru 7,89 seviyesindeydi. Bu yıl ise aynı dönemde ortalama dolar kuru 9,16 seviyesine çıktı. Geçen yılın ekim ayından bu yana kadar geçen sürede Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 13,9 civarında. Hâl böyle olunca Merkez Bankası’nın yılsonu enflasyon hedefinin gerçekçiliği olmadığı da ortaya çıkıyor. Yılsonu enflasyon tahminini geçen yılki rakamlar üzerinden hesaplayalım. Aylık enflasyon geçen yılın aynı oranına göre artarsa yıllık enflasyon en iyimser tahminle yüzde 19,94 olarak ortaya çıkıyor.

CARİ DENGE-KUR-ENFLASYON

TCMB Başkanı Kavcıoğlu'nun yılın enflasyon raporu sunumunda cari denge, kur ve enflasyon arasındaki ilişkiye dair söyledikleri kafa karıştırdı. Kavcıoğlu, cari fazlanın sürdürülmesiyle uzun soluklu fiyat istikrarını yakalamanın mümkün olacağını belirtti. Kavcıoğlu aynı zamanda cari denge sağlandığında kurun üzerindeki baskının da azalacağını dile getirdi. Böylece ana hedefi fiyat istikrarı olan TCMB ilk kez cari dengeyi işaret etmiş oldu. Ancak cari fazlanın enflasyonu düşürücü bir etkisi söz konusu değil. TCMB'nin en son açıkladığı cari denge verilerine göre ağustos ayında 528 milyon dolar cari fazla verildiği görüldü. Ağustos ayında yıllık enflasyon ise yüzde 18,95’ten yüzde 19,25’e çıkmıştı.

Hükümetin son açıkladığı Orta Vadeli Program'a (OVP) göre ise cari dengenin 2021 yılında 21 milyar dolar açık vermesi bekleniyor.