Pakistan’daki krizin nedeni ABD’nin Rusya rahatsızlığı

Umut SERDAROĞLU

Güney Asya ülkelerinden Pakistan’da Başbakan İmran Han’ın talebi üzerine Parlamento’nun feshedilmesi ülkeyi yeni bir krize sürükledi. Han, dış destekli muhalefetin kendisini devirmekle suçlarken muhalefet partileri parlamentonun feshedilmesini “ülke tarihinin en kara günü” olarak nitelendirdi. Han, Rusya ve Çin'e karşı izlediği politika nedeniyle bir Amerikan darbesine maruz kaldığını ileri sürdü. İslamabad merkezli Araştırma ve Güvenlik Çalışmaları Merkezi kurucusu İmtiaz Gül, Pakistan’da yaşanan krizi ve nedenlerini değerlendirdi.

ABD’nin genel olarak Han’ın izlediği dış politikadan rahatsız olduğunu belirten İmtiaz Gül, özellikle son dönemlerde Çin ile yaşanan yakınlaşmanın dikkat çektiğini söyledi. Han’ın Çin ile iyi ilişkileri olduğunu ifade eden Gül, Başbakanın Ukrayna işgalinin başladığı gün Rusya’ya giderek Putin’e yönelik herhangi bir yaptırımda bulunmayacaklarını açıklamasının bardağı taşırdığını kaydetti.

Amerikan yönetimi ve Batı’nın Han’ın Hindistan Başbakanı Narendra Modi’ye yönelik söylemlerinden de oldukça rahatsız olduklarını kaydeden Gül, “Han, sık sık Modi’ye Hintli Müslümanlara yönelik izlediği politikadan dolayı faşist ya da Nazi benzetmelerinde bulunuyordu. Görüldüğü gibi bir ya da iki değil, Han’ın izlediği bütün dış politika ABD’yi rahatsız etti” ifadelerini kullandı.

TEHDİT MEKTUBU DOĞRU

Başbakan Han’ın dile getirdiği “7 Mart’ta Washington’daki Pakistan Büyükelçimize ABD’li yetkililerce istifa etmeme yönelik tehdit mektubu verildi” iddiayı doğrulayan Gül, bahsedilen mektubun 7 Mart günü Washington Büyükelçisi Asad Majeed tarafından gönderildiğini söyledi.

Mektubun ABD’li diplomat Donald Lu ile yapılan toplantı sonrası yazıldığını belirten Gül toplantıda konuşulanları şöyle özetledi: “Donald Lu ve diğer görevliler İmran Khan’a yönelik güvensizlik oylamasının başarılı olması takdirde Pakistan’la ilişkilerin güçleneceğini ve Pakistan’ın ‘geçmişte yaptığı hataların’ affedileceğini söyledi. Geçmişte yapılan hata dediği ise dolaylı olarak Afganistan’da izlenen politikalar. ABD, Pakistan’ın yol aldığı politikayı sıkça eleştirdi.”

İmtiaz Gül - Araştırma ve Güvenlik Çalışmaları Merkezi

ORDU DA RAHATSIZ

Pakistan siyasetinin önemli aktörlerinden ordunun tutumuna da değinen Gül, ordusu sözcüsü Tümgeneral Babar İftikhar’ın, ordunun ülkede yaşanan siyasi gelişmelerle hiçbir ilgisinin olmadığına yönelik de değerlendirmelerde bulundu. Ordunun herhangi bir müdahalesi olmadığını ve ilerleyen günlerde de olmayacağını ileri süren Gül, buna karşın ordunun da Han’ın milliyetçi söylemlerinden rahatsız olduğunun da altını çizdi. Ordu içindeki belli gruplarla Han’ın anlaşmazlık yaşadığını aktaran Gül, “Ordu, ülkenin Çin ve ABD ile dengeli bir politika izlenmesini istiyor” dedi.

***

NE OLMUŞTU?

Başbakan İmran Han, 3 Nisan Pazar günü kendisine karşı düzenlenmek istenen güvensizlik oylaması öncesi Cumhurbaşkanı Arif Alvi’ye çağrı yaparak Parlamento’yu feshettirdi. Ülke 90 gün içinde yeni seçime gidecek, Han yeni başbakan atanana kadar geçici olarak başbakanlığı sürdürecek. 7 Mart’ta Washington’daki Pakistan Büyükelçisine ABD’li yetkililerce “tehdit mektubu” verildiğini öne süren Han, bu mektubu hükümetini devirmek için bir yabancı komplonun kanıtını olarak dillendiriyor. Han bu çabanın arkasında, Rusya ve Çin’e karşı izlediği politikanın Batı’nın tutumuna uymaması olduğunu savunuyor. Erken seçim kararı muhalefetin tepkisi çekti.