Pandemi bahane!

EMEK SERVİSİ

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Yasası’nda yer alan ‘kamu kurumları ve 50’den az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinde işyeri hekimi, sağlık personeli ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma’ yükümlüğü, geçen hafta Meclis’ten geçen ‘mini istihdam paketi’ ile dördüncü kez ertelendi. Buna göre, 4,7 milyon özel sektör ve 4,5 milyon kamu emekçisi, 31 Aralık 2023’e kadar bu hizmetlerden yararlanamayacak.

Ertelemeye gerekçe olarak, ‘Covid-19 pandemisi nedeniyle işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanlarının sertifika sınavlarının ertelenmesi’ gösterildi. Bu nedenle düzenlemenin yürürlüğe girmesi durumunda işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı açığı yaşanabileceği öne sürüldü.

Bu gerekçe doğru mu? Düzenleme yürürlüğe girseydi hekim ve uzman açığı yaşanır mıydı? Türk Tabipler Birliği’ne (TTB) göre bu soruların yanıtı çok net: Hayır! Hekimler, hükümetin erteleme için gösterdiği gerekçenin kesinlikle gerçeği yansıtmadığını belirtiyor.

YALNIZCA TTB 30 BİN İŞYERİ HEKİMİ EĞİTTİ

TTB İşçi Sağlığı ve İşyeri Hekimliği Kolu’ndan yapılan yazılı açıklamada, bu gerekçenin neden ikna edici olmadığı şu sözlerle anlatılıyor:

“2009 tarihi itibariyle sadece TTB’nin, önce kendi bilim kurullarıyla, daha sonra 19 üniversite ile birlikte eğiterek sertifika verdiği işyeri hekimi sayısı 30 binin üzerindeydi. Aynı şekilde TMMOB de on binlerce iş güvenliği mühendisini eğiterek sertifikalandırmıştı. 2009’dan bu yana da özel dershaneler işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlığı yetiştiriyor. Şu anda Bakanlığın İSGKATİP programına kayıtlı 30 binin üzerinde aktif işyeri hekimi, 70 binin üzerinde de aktif iş güvenliği uzmanı bulunuyor. Ayrıca İSGKATİP’e kayıtlı olmayan ve sertifika sahibi on binlerce işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı var.”

Bu açıklamaya göre, bir işyeri hekiminin ortalama bin işçiye baktığı düşünülürse, sadece TTB 30 milyonun üzerinde işçiye hizmet götürecek kadar işyeri hekimini eğitmiş durumda. Dolayısıyla erteleme için işyeri hekimi ihtiyacını gerekçe göstermek hiç inandırıcı değil. Aynı durum, TMMOB tarafından eğitilen iş güvenliği mühendisleri için de geçerli.

AKP’Lİ KEŞİR ASIL GEREKÇEYİ İTİRAF ETTİ

Peki, bu ertelemenin asıl gerekçesi ne? Açıklamada asıl gerekçenin, AKP Düzce Milletvekili Ayşe Keşir tarafından itiraf edildiğine dikkat çekiliyor. Keşir, Meclis görüşmelerinde komisyon adına yaptığı konuşmada şöyle diyor:

“50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan 1 milyon 144 bin 499 işyeri bulunmakta ve 4 milyon 737 bin 881 çalışan istihdam edilmektedir. Bu işyerlerinde işveren ve işveren vekili, gerekli eğitimleri alarak iş güvenliği hizmetleri de kendileri üstlenebilmektedir. 16 saatlik bir eğitim söz konusu. Hâlihazırda eğitimini tamamlayan 85 bin 500 kişiden 53 bin 777’si sertifika almıştır. Öte yandan mayıs ayında yapılacak ama pandemi nedeniyle iptal edilen sınavdan 31 bin 103 kişi etkilenmiştir. 31 bin 103 kişinin gireceği sınav ertelendiği için kanunda bu maddeye ihtiyaç duyulmuştur.”

HEKİM VE UZMAN OLMADAN İSG HİZMETİ!

Bu itirafa göre ertelemenin esas gerekçesi, işveren ve işveren vekillerinin hazırlığının tamamlanmamış olması. Dolayısıyla yeteri kadar işveren ve işveren vekili sertifikalandırıldığı zaman bu maddenin ertelenmesine gerek kalmayacak. TTB, bu duruma da tepkili. İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı olmadan İSG hizmeti verileceğine dikkat çeken hekimler, bunun kabul edilemez olduğunu vurguluyor.

Bir işyeri hekimi, 6 yıl tıp fakültesi, daha sonra 90 saat uzaktan, 90 saat yüz yüze ve 40 saat uygulamalı olmak üzere, toplamda 220 saat eğitim görerek işyeri hekimi sertifikası alıyor. Ama şimdi az tehlikeli işyerlerinde patron veya patron vekili, sadece 16 saatlik eğitim görerek –işe giriş raporu ve periyodik sağlık kontrolleri dışında- işyeri hekiminin tüm görevlerini yapabilecek. İşe giriş ve periyodik sağlık kontrollerini ise işyerini hiç görmeyen, işyerindeki sağlık ve güvenlik risklerinden hiç haberi olmayan kamu hekimleri ve aile hekimleri yapacak. TTB’nin ifadesiyle bu hekimler, “görmediği iğne deliğinden iplik geçirmeye çalışacak.”

Aynı durum iSG uzmanları için de geçerli olacak. Patron ve vekili, 16 saatlik eğitimle, 220 saat eğitim görerek sertifika sahibi olan iş güvenliği uzmanının yaptığı bütün işleri az tehlikeli işyerlerinde yapabilecek. Bu şekilde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı olmadan, 9 milyonu aşkın çalışanın işçi sağlığı ve güvenliği hizmetleri de gerçekleşmiş (!) olacak.

TTB VE TMMOB’NİN GÖRÜŞÜ ALINMADI

TTB’nin dikkat çektiği bir diğer konu ise şu: Bu ertelemenin yapılması için Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu, çeşitli illerin ticaret odaları, Türkiye Barolar Birliği gibi kurumlar başvuruda bulunmuş. Bunu yine AKP Düzce Milletvekili Keşir söylüyor.

Öte yandan, TTB ve TMMOB gibi bu hizmetleri verenlerin asıl temsilcilerine kimse görüşünü sormuyor. Yine bu hizmete ihtiyaç duyan 9 milyon çalışanın temsilcilerine, başta DİSK, Türk-İş ve KESK olmak üzere emek örgütlerinin düşüncelerine de başvurulmuyor.

TTB İşçi Sağlığı ve İşyeri Hekimliği Kolu’ndan yapılan açıklamada, bu durumun ertelemenin ardında yatan asıl düşünceyi açığa çıkardığı belirtiliyor. Açıklamada, “AKP hükümeti, 9 milyon çalışanın sağlığını ve güvenliğini düşünmemektedir. Pandemi döneminde 9 milyon çalışanı, sağlık ve güvenlik hizmetlerinden yoksun bırakarak ateşe atmaktadır” deniyor.