Parlamenter Sistemde ortak metin hazırlandı: 'TBMM eskisinden daha güçlü'

BirGün Ankara

Altı muhalefet partisi tarafından gerçekleştirilen Güçlendirilmiş Demokratik Parlamenter Sistem görüşmelerinde sona gelindi.

Ekim ayından bu yana süren görüşmelerde ortak metin aşamasına geçen muhalefet, 14 Aralık’taki son toplantıda çalışmalarını noktalayacak. Altı muhalefet partisi, yasama, yürütme, yargı ve kamu yönetimi konularındaki sınırlarını çizdi, ortak hususları kayıt altına aldı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu, Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya ve Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp tarafından yürütülen Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışmalarının son toplantısı sonrası, hazırlanan ortak metin, daha sonra genel başkanlara sunulacak.

Muhalefet tarafından bugüne kadar gerçekleştirilen dokuz toplantı sonucunda, Güçlendirilmiş Demokratik Parlamenter Sistem’in ülke yapısındaki değişiklik amaçladığı konu başlıklarından ilki, yasama oldu. Kayda alınan kararlara göre, TBMM eskisinden daha güçlü hale gelecek. Cumhurbaşkanı’nın bazı önemli yetkileri elinden alınarak TBMM’ye devredilecek. TBMM seçimleri beş yılda bir gerçekleştirilecek. Yürütmeye karşı sözlü soru önergesi hakkı geri getirilecek. Soru önergelerinin muhatapları, yasal olarak bu önergeleri yanıtlamak zorunda olacak. Yanıtlamayan muhataplar, çeşitli yaptırımlara maruz kalacak. Gensoru hakkı da yeniden tanımlanacak. Muhalefet milletvekilleri ayrıca TBMM Genel Kurulu’nda genel görüşme açma hakkına kavuşacak. TBMM komisyonlarına çağrılan kamu görevlileri, bu daveti geri çeviremeyecek. Bütçe ile kesin hesap birbirinden ayrılacak. TBMM çatısı altında bir Kesin Hesap Komisyonu kurulacak ve bu komisyonun başında, ana muhalefet partisi üyesi bir milletvekili bulunacak.

TEK DÖNEMLİK CUMHURBAŞKANLIĞI

Yürütme başlığında ise Cumhurbaşkanı ana konu oldu. Buna göre, Cumhurbaşkanı’nın görev süresi yedi yılla sınırlı tutulacak. Ayrıca zamanında yapılan seçimlerde mevcut Cumhurbaşkanı yeniden aday olamayacak, görev süresi, bir dönemle sınırlı tutulacak. Bakanlar, TBMM çatısı altından atanacak, Meclis’e karşı sorumlulukları artırılacak.

OHAL’İN SINIRLARI NETLEŞTİ

Kamu yönetimi konusu da muhalefetin kayıt altına aldığı bir diğer başlık oldu. Olağanüstü Hal (OHAL) süreci için özel bir başlık açıldı. OHAL'in ilk ilan süresinin altı ay yerine dört aya indirileceği, uzatmaların da iki ayla sınırlandırılacağı vurgulandı. Basın kuruluşlarının bir bölümünün aynı kişi ve kurumların eline geçmemesi için çalışmaların gerçekleştirileceği ifade edildi. Ayrıca, basın kartlarında iktidar yanlısı ve muhalif ayrımı yapılmaması ve konulacak şartları sağlayan herkese basın kartı tanımlamasının yapılması konusunda da anlaşma sağlandı.

Muhalefet, RTÜK’te uzman yönetici dönemini de başlatacak. Alanında uzman olmayanların RTÜK’e seçilmesi engellenecek.

HSK AYRILACAK

Yargı konusunda ise Yüksek Mahkemeler öncelik olarak ele alındı. Alınan kararlara göre, Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun ikiye ayrılacak, Hakimler Kurulu tamamen yürütmeden bağımsız hale gelecek. Savcılar Kurulu’nda ise Adalet Bakanlığı’ndan bir temsilci yer alacak. İki kurulun da üyeleri arasında yüksek yargı birimleri ve baroların belirlediği isimler de yer alacak.

Yüksek Seçim Kurulu yeniden yapılandırılacak ve bir yüksek yargı kurumu niteliğine kavuşturulacak.