Patika Kitap’tan güncel sorunlara ışık tutan üç çalışma

Patika Kitap’dan ırkçılıktan evrim ve kent-mekan ilişkisine kadar güncel sorunlara ışık tutan üç yeni önemli çalışma daha çıktı. İlk kitap Charles W. Mills'in “Irksal Sözleşme” eseri. ABD Minnesota’da George Floyd’un öldürülmesinin ardından bütün dünyaya yayılan “Siyahların Yaşamı Değerlidir- Black Lives Matter” isyanının ardından bir kez daha gündeme gelen ırkçılık meselesine kuramsal bir mercek tutan kitap, çerçeveyi bütün toplumsal sözleşme metinleriyle genişletiyor. Irkçılık zehrine kuramsal ışık tutan kitaba ABD Emory Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Dilek Hüseyinzadegan "Siyaset Felsefesinde Irk Kavramını Yeniden Düşünmek: Mills, Irk Kavramı ve Türkiye" başlıklı önsözüyle katkı sunuyor.

KENTLER SADECE İNSANLARIN DEĞİL

İkinci kitap Şehir ve İnsan ise kentler ve insan merkezcilik üzerine bir çalışma. Hayvan hakları, özgürlüğü ve etiğinin kent ve mekân çalışmalarıyla kesişimlerine odaklanan Şehir ve Hayvan başlıklı derleme kitapta yazarların insan-merkezcilik ve mekân üzerine yazdıkları yazılar okunmaya değer. Sunuş yazısında şu ifadelere yer veriliyor: “Kentsel” olan bizatihi insan-hayvan ilişkileriyle iç içedir. Modern şehir türler-arası ilişkilerin bir ürünü, “türler-ötesi” bir alan olarak da kavramsallaştırılabilir. Hayvanların şehirdeki mevcudiyeti geçmişte kalmış ya da kırsal alana özgü bir gerçeklik değildir. Evlerimizde, bahçelerimizde, hudut bölgelerinde, çatılarda, parklarda, pencere önlerinde, şehrin gökyüzünde, metruk binalarda, sokaklarda, demiryollarında, kanalizasyon sistemlerinde ve yeraltı dehlizlerinde hayatlarını sürdürürler. Onlarla birlikte yaşadığımız gerçeği sadece bir farkındalık meselesidir. Onlar, “proletarya kadar kente özgü, bürokratlar kadar şehirli”dirler. Bu hayvanları şehir kavrayışımıza dahil etmeyişimiz, bir “hülya”dan kaynaklanır: Şehri, “insanın, içinde yaşadığı dünyayı daha gönlüne göre hale getirmekte en ahenkli ve genel olarak en başarılı girişimi” olarak gösteren bir hülyadır bu. Elinizdeki derleme, Türkiye şehirlerini hayvanların penceresinden nasıl görebileceğimiz ya da Türkiye’deki şehir kavrayışını hayvanları merkeze alarak nasıl gözden geçirebileceğimize dair fragmanlar sunuyor, fikirler üretiyor. Bu makalelerin, şehrin haritasına hayvanları yerleştirmek ve şehri kavradığımız kuramsal yaklaşımları hayvanları da hesaba katarak gözden geçirmek doğrultusundaki yeni çalışmalara ilham niteliğinde.

YİNE YENİDEN EVRİM VE YARATILIŞÇILIĞIN ÇÖKÜŞÜ

Bir diğer çalışma olan Niles Eldredge imzalı Evrimin Zaferi ve Yaratılışçılığın Çöküşü kitabında da yine “yaratılış hurafeleri” çürütülürken evrim karşıtı görüşlerin neden hala alıcı bulabildiğine ışık tutuluyor. 1859’da Darwin’in doğal seçilim yoluyla evrim kuramını ortaya koymasına rağmen günümüzde hala bilim karşıtlarının var olabilmesinin sakatlığına dikkat çekilirken ömrünün tamamına yakınını evrim karşıtlığı ile mücadeleye adayan Niles Eldredge evrim-yaratılışçılık karşıtlığını mercek altına alıyor.