Şubat 2022’de yayımlanan Türkiye Afet Müdahale Planı ilk doğal afette kağıt üzerinde kaldığını gösterdi. AFAD koordinasyonunda bakanlıklara verilen görevlerin neredeyse tamamı sadece yazıldığıyla kaldı.

Planlar kâğıt üzerinde kaldı
Hasar alan Hatay Havalimanı'nı Ankara Büyükşehir Belediyesi ekipleri tamir etmeye başladı.

BirGün/ANKARA

1999 yılında yaşanan Gölcük Depremi’nden kısa süre sonra iktidara gelen AKP iktidarı, aradan geçen 20 yılın sonunda afet yönetimi konusunda yine başarısız oldu. Ağır kış şartlarında enkazda kalan yurttaşların büyük bölümü kurtarılamadı, kurtarılamayan yurttaşlardan bazılarının donarak yaşamını yitirdiği ortaya çıktı. 2009 yılına kadar çeşitli bakanlıkların yürüttüğü çalışmalar AKP iktidarı döneminde kurulan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na (AFAD) devredildi. Bütçe aktarılan, Ankara’da dev bir binaya sahip olan, çok sayıda personeli bulunan kurum, çeşitli yasal düzenlemelerle de yetkilendirildi.

“Bütünleşik afet yönetim sistemi”ni yürütmekle görevlendirilen bu kurum 2014 yılında “Türkiye Afet Müdahale Planı’nı (TAMP)” yürürlüğe koydu. Son olarak 2022 yılı Şubat ayında yayımlanan planın amacı, “Afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak çalışma grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak, afet öncesi, sırası ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemek” olarak tanımlandı. Ayrıntılı olarak hazırlanan planın büyük ölçüde kağıt üzerinde kaldığına 6 Şubat günü yaşanan depremde de tanık olundu.

Planda yer alan ve başkanlığın çözüm ortakları olan bakanlıklara verilen görevler ile ve son depremde yaşananlar şöyle sıralanabilir:

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı: Ulusal ve yerel düzeyde kesintisiz ve güvenli haberleşmenin sürdürülmesi. Depremin merkez üssü olan Maraş başta olmak üzere çok sayıda yerleşim yeriyle depremin üzerinden üç gün geçtikten sonra bile telefon ve internet üzerinden iletişim kurulamadı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı: Afet bölgesinde elektrik, doğalgaz vb. enerji hatlarının acil onarımını yaparak en kısa sürede bu hizmetlerin normale dönmesini sağlamak. Dev şehirler karanlığa gömüldü, kırsal bölgeye günlerdir elektrik verilemiyor.

İçişleri Bakanlığı: Afet ve acil durumlarda güvenlik ve trafiğin sağlanmasına yönelik koordinasyon. Yol, viyadük ve tünel çökmeleri nedeniyle aksayan trafik alternatif yollardan sağlıklı sürdürülemedi, deprem bölgesinde hırsızlık ve yağma olayları yaşandı.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı: Yangınlara yönelik koordinasyonu sağlamak. Su, kanalizasyon ve arıtma tesisi gibi hatlarda meydana gelen onarımı yapmak. İskenderun Limanı başta olmak üzere yerleşim yerlerinde yaşanan bina ve doğalgaz hatlarındaki yangınlar günlerdir sürüyor. Deprem bölgesinde yurttaşlar altyapıda yaşanan tahribat nedeniyle hâlâ temiz suya ulaşamıyor.

AFAD: Arama ve kurtarma çalışmalarının koordinasyonu. Dördüncü günde hâlâ arama kurtarma çalışmaları yapılmayan, AFAD ekiplerinin ulaşmadığı yerleşim yerleri bulunuyor. Diğer kentlerdeki gönüllüleri bölgeye sevk etmekte güçlük çeken kurum, afet öncesi başvuran gönüllüleri eğitmediği için de eleştiriliyor.

Sağlık Bakanlığı: Olay yerindeki tıbbi müdahale, halk sağlığı ve tıbbi bakım ihtiyaçlarının karşılanması. Son yıllarda yapılan hastaneler başta olmak üzere çok sayıda kurumu yıkılan bakanlık, sağlık hizmetlerini gereği gibi veremiyor. Bölgede ciddi bir tıbbi malzeme ve ilaç sorunu yaşanıyor. Bölge dışından gelen sağlık personelinin koordinasyonu sağlanamıyor.