Podemos’un ilk sınavı

İspanya’nın SYRIZA’sı konumundaki Podemos, bu hafta sonu ilk kez bir özerk bölge seçimine katılarak bir anlamda bundan sonraki siyasi gidişatının ne olacağına dair görüntü vermiş olacak. Endülüs Özerk Bölgesi hükümetinin belirleneceği bu seçimlerde, Podemos’un iktidardaki sosyal demokratların (PSOE) ardından 2. parti olacağı beklentisi var. Sağcı Halk Partisi’nin (Partido Popular - PP) 2. olması durumunda Podemos yine bölgeye 3. parti olarak sağlam ayak basmış olacak. 

Endülüs Özerk Bölgesi seçimleri, İspanya genel seçimlerinin nasıl olacağını anlamak açısından çok önemli. Çünkü Endülüs İspanya’nın nüfusu en büyük bölgesi ve buradaki sonuçlar bütün ülkede bir en azından psikolojik bir etki yaratacak. Bütün İspanya gözünü Endülüs’e çevirmiş durumda. Orada kurulacak hükümet ya da oradaki koalisyon belki de bütün ülkeye örnek oluşturacak. Mayıs sonunda İspanya yerel seçimleri ve 13 otonom bölgede bölge seçimleri yapılıyor. En önemlisi de sonbaharda genel seçimler var. 

PODEMOS KOALİSYONA GİRER Mİ?
Bu seçimin diğer önemi ise, yaklaşık bir yıl önce 36 yaşındaki siyaset profesörü Pablo Iglesias tarafından kurulan Podemos, %8 aldığı Avrupa Parlamentosu seçimlerinden sonra ilk kez seçmen karşısına çıkıp sözünü söylemiş, deyim yerindeyse de boyunun ölçüsünü almış olacak.  Eğer Podemos, sosyal demokratlardan kendine yeterince oy aktarır, sosyal demokratları iktidar kuramaz hale getirirse, iktidar ortağı haline gelecek. 

Şimdilik sosyal demokratlar bu olasılığı yok sayıp, tek başına veya bu zamana kadar olduğu gibi Birleşik Sol’la (Izquierda Unida) yola devam etmek istiyor. Seçimin asıl önemli sonucu bundan sonra sosyal demokratlarla Podemos’un işbirliği ya da koalisyon yapıp yapmayacakları noktasında görülecek. 

Sosyal demokratların, Yunanistan sosyal demokratlarının bir önceki seçimde yaptığı gibi, sağ partiyle büyük koalisyon kurmayacağı kesin. Çünkü büyük koalisyon nasıl Yunanistan’da SYRIZA’yı daha güçlü bir biçimde iktidara getirmişse, İspanya’da da Podemos’u getirir. 

İspanya’da da Avrupa’nın birçok ülkesinde olduğu gibi siyaset merkez sağ ve merkez sol olarak ayrılmış, iki büyük partinin arasında geçiyordu. Bu büyük partilerin bir de %5’ten daha az oy alan küçük yedekleri bulunuyordu. İtalya’daki farklı deneyimleri saymazsak Yunanistan’da SYRIZA, İspanya’da Podemos bu sistemi kıran ilk yeni oluşumlar oldu. Yerleşik bu iki parti politikalarının ülkeyi krize sürüklediğini düşünen İspanyolların tıpkı Yunanistan’da SYRIZA’ya verilen oylar gibi Podemos’a oy vermesi bekleniyor. Podemos’un genel olarak iktidardaki sosyal demokratlardan (PSOE) oy alacağı beklentisi de var. Podemos’un, aslında kendinden çok bir farkı olamayan ama popülaritesi zayıf olan iktidarın küçük ortağı konumundaki Birleşik Sol’u da (Izquierda Unida) eritmesi beklentiler arasında. (Izquierda Unida aslında bir tür Podemos ama bileşenleri arasında komünistlerin de olması popüler olmasını engelliyor.)  

Birleşik Sol (Izquierda Unida) sosyal demokratlar açısından koalisyon kurulamayacak kadar küçülür ve sosyal demokratlar tek başına iktidar olamazsa, Podemos asıl rolünü o zaman oynayacak. 

SAĞ KOALİSYON    
Sağ parti PP’den “oy çalacak”  parti ise, 2012’den beri siyaset sahnesine çıkan ve yine genç bir başkan tarafından yönetilen “Cuidadanos”, yani “Vatandaşlar Partisi” olacak. Cuidadanos, 2006 yılında Katalan Özerk Bölgesi’nde milliyetçi İspanyollar tarafından “Katalan milliyetçiliğine” karşı kurulmuştu. Krizden sonra Avrupa’da sol yükselirken, aşırı sağ da bazı bölgelerde yükseliyor. Fransa’daki Ulusal Cephe (Le Front National) gibi yerleşik aşırı sağ partilerin yanında işte bu İspanya’daki Cuidadanos gibi yeni sağ partiler de kuruluyor. 

Fransa’daki Ulusal Cephe’den söz açılmışken, bugün yapılacak “Departmanlar” seçiminin galibinin büyük olasılıkla Ulusal Cephe olacağını da belirtmekte yarar var. Hele Charlie Hebdo saldırısından sonra, Fransa’da yabancı düşmanlığı temelinde yükselişe geçen sağ dalga Ulusal Cephe’nin 2017’de devlet başkanı çıkaracağından korkanların sayısı hiç de az değil.   

İspanya Endülüs’te bir koalisyon olasılığı da sağcı Partido Popular ve aşırı sağcı Cuidadanos arasında görülüyor. Bu koalisyon gerçekleşirse, Podemos’un gelecek şansı daha da artmış olacak. Çünkü, Avrupa kemer sıkma politikalarının, yani Merkel politikalarının aynısını Partido Popular da savunuyor. 

SOSYAL DEMOKRATLAR TEHLİKENİN FARKINDA
Her neyse konumuza geri dönelim. İspanya’da özellikle sosyal demokratlar, Yunanistan’da SYRIZA zaferinden sonra daha sola açık politika izlemeye başladı. Muhalefeti Podemos’a kaptırmaktan korkan sosyal demokratlar, bunu engellemek için her yolu deniyor. 

Sonbaharda yapılacak olan Endülüs seçimlerinin bugüne alınmasının altında yatan bir neden de bu. Sosyal demokratlar, Podemos’un asıl sosyal demokrat parti olarak siyaset sahnesine çıkmasını engelleme stratejisi güdüyor. 

Sosyal demokrat eyalet başkanı Susana Díaz, hükümetin sonbahara kadar daha da yıpranacağını düşündüğü için seçimleri 6 ay öne aldırdı. 30 yıldır Endülüs’te iktidarda bulunan PSOE, seçimi Podemos’a kaptırırsa, diğer eyaletlerde belini doğrultma şansı daha az görülüyor.   

PODEMOS TESLİM OLUR MU?   
Peki, Podemos ve Sosyal Demokrat Parti - PSOE arasında bir koalisyon şansı cidden var mı? En azından Endülüs’te böyle bir olasılıktan bahsetmek mümkün mü? Bu zamana kadar Podemos, bir koalisyon olabilmesi için sürekli “sosyal demokratların 180 derece değişmesi gerektiği” vurgusu yaptı. 

Podemos tıpkı SYRIZA gibi, kemer sıkma politikası savunan bir partiyle asla koalisyon kurmayacağını açıklıyor. Podemos’un Endülüs başkan adayı 34 yaşındaki Teresa Rodríguez’in seçim propaganda çalışmaları döneminde Avrupa basınına yansıyan demeçleri de bu yönde.   

Her iki parti tabanı arasında da koalisyona yönelik bir yakınlaşma olmadığı görülmekte. Hele Endülüs bölgesi sosyal demokratlarının 30 yıllık kesintisiz iktidarı boyunca “adam kayırmacı” siyaset ve ekonomi politikaları izlediği dikkate alınırsa, tabanı eğitimli genç işsizlerden oluşan Podemos’un tabanının yakınlaşmadan yana olmayacağı anlaşılır.  

Podemos’un Endülüs’te kazanması en fazla Yunanistan’da SYRIZA’nın işine yarayacak. Tek ülkede SYRIZA olamayacağına göre, bir, iki, üç, daha fazla SYRIZA diyelim… Podemos’un bugün Endülüs’te alacağı %20’den fazla oy bütün İspanya’da SYRIZA rüzgârı estirir. Yunanistan’a da güzel bir İspanyol rüzgarı vurmuş olacak.