Podemos ve Birleşik Sol seçim ittifakı yapacak

ONUR EREM onurerem@birgun.net @onurerem

İspanya’da 26 Haziran’da düzenlenecek olan erken seçim öncesi Podemos ve Birleşik Sol seçim ittifakı yapma kararı aldı. Önceki seçime ayrı listelerle giren, sadece belli bölgelerde seçim ittifakı yapan bu iki sol parti, bu sefer ortak bir listeyle girerek daha fazla sandalyeye kavuşmayı ve hatta İspanya’nın yakın tarihi boyunca solun en fazla oy alan partisi olan sosyal demokrat İspanya Sosyalist İşçi Partisi’ni (PSOE) geçmeyi hedefliyor. Anketler de bu hedefe ulaşmalarının neredeyse kesin olduğunu gösteriyor.

Podemos ve Birleşik Sol’un bu ittifaka kadar inişli çıkışlı bir ilişkisi bulunuyordu. 1986’da İspanya Komünist Partisi, İspanya Feminist Partisi, Cumhuriyetçi Sol ve Devrimci İşçi Partisi gibi çeşitli partilerin bir araya gelerek kurduğu Birleşik Sol, yüzde 5-10 arasında oy alan ve Avrupa Sol Partisi çizgisinde siyaset yapan bir partiyken Podemos, 2011’de başlayan Öfkeliler hareketi ve meydan işgallerinin ardından Pablo Iglesias’ın öncülüğünde 2014 yılında kurulmuştu. Kurulduğu günden beri düzenli olarak oylarını artıran Podemos, hem PSOE’nin hem de Birleşik Sol’un tabanından oy almayı başardı. Iglesias’ın kendisi de Komünist Parti’nin gençlik kollarından yetişen bir isimdi. Fakat geniş kitlelerden oy alabilmek için Birleşik Sol’u “arkaik ve çağın gerisinde kalmış” gibi sözlerle eleştirmekten ve “sol” kelimesini ağzına almaktan kaçınıyordu.

Aralık 2015’te gerçekleşen genel seçimde Podemos yüzde 20.7 oyla, tarihindeki ilk genel seçimde üçüncü parti olarak çıkmayı başarırken Podemos kurulmadan önce anketlerde oy oranı yüzde 15’lere kadar çıkan Birleşik Sol, seçmenlerinin çoğunu Podemos’a kaptırınca yalnızca yüzde 3.6 oy alarak 2 sandalye çıkarabilmişti. Podemos’un ise mecliste 69 sandalyesi bulunuyor.

İspanya’daki seçim sistemi, ülkenin her bölgesinde oy alan fakat oy oranı düşük olan partilerin oy oranlarından daha az sandalye almasına yol açıyor. Bu nedenle Birleşik Sol yüzde 3.6 oy almasına rağmen sandalyelerin yüzde 0.5’ini alabilmişti. Bu ittifak sayesinde iki parti, oy oranlarını korusa bile toplam sandalye sayılarını 14 artıracak. İttifak anlaşmasına göre listede her 6 Podemos üyesine karşılık 1 Birleşik Sol üyesi olacak.

Anketler ne diyor?
Seçim öncesi anketler, iki partinin de oylarının yükselişte olduğunu gösteriyor. Son 2 haftada yapılan anketlere göre Podemos - Birleşik Sol ittifakının yüzde 24-25 arası oy alacağı öngörülüyor. PSOE’nin oyları ise yüzde 20-22 bandında.

Anketlerin ortaya koyduğu en çarpıcı sonuç ise, mecliste yine bir hükümetin kurulamama ihtimali. Bugüne kadar yapılan tüm anketlere göre, meclisin sağındaki Halk Partisi ve Yurttaşlar grubunun sandalyelerin toplamı veya PSOE ve Podemos-Birleşik Sol’un sandalyelerinin toplamı mecliste çoğunluğu elde etmeye yetmeyecek. Çünkü mecliste bir kısmı sağcı, bir kısmı solcu ayrılık yanlısı Bask ve Katalan partileri de bulunuyor. Podemos ve Birleşik Sol, solcu bağımsızlık yanlısı partilerin PSOE ile yapılacak bir koalisyona dahil edilmesini isterken “sosyal demokrat” PSOE buna tamamen karşı. Sağdaki partiler de kapılarını bağımsızlık yanlılarına kapatmış durumda. Eğer anketlerde öngörülen sonuçlar çıkarsa, ya merkez sağ ve sol bağımsızlık yanlılarıyla görüşmek zorunda kalınacak, ya bu partilerin dışardan desteğiyle bir azınlık hükümeti kurulacak ya da İspanya’nın siyasi krizi derinleşecek.