Rap artık yeni pop müziktir

CİHANGİR KÖROĞLU

Ülkemizde ve dünyada yükselişe geçen rap müzik üzerine gerek müzik otoritelerince gerekse toplum tarafından çok fazla yorum ve analiz yapılıyor. “Gerçek rap” tartışmalarına rap müzik üretenler de dahil oluyor. Birçoğu rap müziğin bu yükselişinden memnuniyet duyarken, bununla birlikte rap müziğin geçmişini de göz önünde bulundurarak rap kültürünün içinin boşalacağına dair kaygı taşıyorlar.

Teknolojinin ilerlemesiyle beraber müzik üretiminin de kolaylaşması rapin bu yükselişinde doğrudan pay sahibi denilebilir. Rap müziğin üretiminde teknik olarak çok fazla enstrümana ihtiyaç duyulmaması “seri üretime” sebep oldu. Rap müzik, müziğin internet ortamına aktarılmaya başladığı andan itibaren müzik şirketlerinin arzuladığı fabrikasyon üretim ihtiyacına doğrudan katkı sağlıyor.

Özellikle Z kuşağının rap müziğe olan ilgisi müzik şirketlerinin iştahını kabartıyor diyebiliriz. Üretilen her şarkıya (özellikle son dönemlerdeki pop üretimler) rap müzik sıkıştırma çabası işi iyice basitleştirirken tek kullanımlık bir formatın içerisine sokuyor. Sadece tıklama kaygısı güden bu üretimlerin müziğin kendisine hiçbir faydası olmazken pastanın büyük payını elbette ki şirketler alıyor. Bir gecede popüler olan şarkıların sonucunda şirketlerin alışkanlık haline getirdiği seri üretim hali müziğin tamamına yansıyor. Hemen hemen her tarzdan aynı üretim performansı beklenirken müzik herkesin bildiği ancak finalde adının bile hatırlanmadığı bir hale dönüşüyor. Müzik sektöründeki bu arz talep ilişkisini fastfood zincirlerinde olduğu gibi besin değeri olmayan ama anlık doygunluk hissi yaratan tarzdan ayırmak pek mümkün değil. Tüm bunlara rağmen hayatından ve müziğinden ödün vermeyen müzisyenlerin olduğunu bilmek dinleyicinin bu çıkmazdan kurtulmasını ve kaliteli müziğe ulaşmasına imkân sağlıyor.

Rap müziğin hem teknik hem müzikal açıdan yaşadığı değişime dair rapçi Kamufle, beatmaker Pangea Beatz ve ülkemizde rap piyasasına dair değerlendirmelerde bulunan Cenk Durlu ile söyleştik.

KAMUFLE

Kamufle

►Rap müziğin ülkemizde ve dünyadaki yükselişi giderek devam ederken beraberinde de belli tartışmalar getirdi. Siz bu yükselişi neye bağlıyorsunuz?

Aslında bu yükselişin sebebi birikmişlik olabilir. Çünkü çok eski zamanlardan beri ‘underground’ bir müzik halindeyken rap, 2016 - 2017 yıllarında bağımsız müzik ve plak şirketlerinin su yüzüne çıkması, Ezhel’in Müptezhel albümünün çıkması, Gazapizm’in yükselişi, Eypio’nun yükselişi, dizilerde ve filmlerde rap müziğin boy göstermesi iyice harladı. Gençler de zaten sosyal müzik platformlarında rap müzik dinliyordu, bu da açığa çıktı, onaylandı ve plak şirketleri daha fazla ilgi göstermeye başladı rap müziğe. Bu sebepten ötürü son beş yıl içerisinde çok hızlı bir yükseliş oldu. Ama zaten öncesinde de gençler genellikle rap, rock veya punk müzik dinliyordu. Bizimkisi daha samimi, biraz daha hiciv dolu bir müzik olduğu ve güncel dünya soundlarına da yaklaştığı için sağlam bir yükselişe geçti. İyisi ve kötüsü elbet vardır bunlar da çok normaldir.

►Rap müzik ve pop müzik arasında bir ilişki kurulmaya çalışılıyor. Bunu yeni trendin sonucu olarak da düşünebiliriz. Bu ikili ilişkiye dair neler söylemek istersiniz?

Bana kalırsa pop müzik bir müzik tarzı değil. 90’larda, 80’lerde böyleydi ama artık günümüz dünyasında popülerleşmiş, tutan, insanların beğendiği müzik anlamına geliyor. O yüzden rap müzik, pop müziktir bugün. Hatta eski yıllarda pop müzik diye müzik yapan insanlar da bugün rap müzik soundlarına rap müzik yapıyorlar. Bu sebeple ilişki kurulması da çok normal. Bu tabii ki yeni trendin sonucudur. Rap müzik artık popülerleşti ve pop müzik sınıfına girdi diyebilirim. Ama istisnalar var tabii ki de, bu işi daha ideolojik, benimseyerek, hip-hop kültürünün elementlerine, hissiyatlarına, duygularına uyan insanlar hâlâ salt rap müzik yapmaya devam ediyorlar. Ama bugün günümüzde popüler olan rap şarkıları pop müziktir.

►Müzik sektöründe bir tarzın popüler olduktan sonra üretimlerin aynılaştığını, birbirini tekrar eden pozisyona geçtiğini çok kez gördük. Bunu şu an “rap müzik” adı altında yapılan projelerle de görüyoruz. Sence bu durum uzun ömürlü mü ve müziğin kendisine bir katkısı var mı?

Belirli zamanlarda dünyada popüler bir sound oluşur ve o sound üzerinden insanlar müzik yapar. Bu tutuyor ve bunu yapmaya devam edelim derler. Örneğin eskiden doubt step, grinch, çoklu popüler pop ve rock grupları vardı. Popüler bir furya idi bunlar. Bu furyanın içerisinde, bu sound tutuyor deyip o müziğin üzerine odaklanırlardı. Bu geçicidir, hep geçmiştir, bu bir furyadır. Şu an rap müzikte de var. İnsanlar popüler olan, tutan, hem lirikal olarak hem sound olarak basit sözler gibi şeylerle seri üretime geçiyorlar ve bir trendin parçası oluyorlar. Kimileri tutuyor, kimileri tutmuyor, kimisi çok para kazanıyor, kimisi bambaşka kafalara giriyor. Uzun ömürlü değildir, gelip geçicidir. Önemli olan şey genel olmayacak, kendine has, kendi şahsına münhasır şarkılar yapmaktır. Beş dinlenir, on dinlenir ama seni sen yapar ve ayrıcalıklı olur o müzik. Ben her zaman bunu savunurum. Trendi yakalamak, trend müziği yapmak, o mayayı yakalamak da zordur. Ama onu ilk bulan, ilk başaran ve iyi yapan kazanır her zaman. Özgün olmak paha biçilemez bir şeydir. Ben özgün olmayı çok para kazanmaya yeğlerim şahsen.

PANGEA BEATZ

Pangea Beatz​

►Şu an piyasaya rap müzik adı altında çıkan şarkıların oranlarsan kaçının rap olduğunu düşünüyorsun? Neden?

Bence bunu yüzde olarak belirleyebilmek pek mümkün değil ama bana kalırsa günümüzdeki işlerin çoğu dinlenilebilir seviyelerde olsa da ''gerçek'' rap dinleyicisini tatmin etmiyor. Ana akım müzik piyasasında çıkan çoğu şarkı rap kültüründen etkilenerek meydana geldiğinden dolayı, rap müziğin kapladığı yer ve anlamı muallak. Yani, rap unvanını doldurmak, ve neyin rap olduğunu kestirebilmek git gide zorlaşıyor.

►Üretenlerin teknik olarak rap müziğin olması gereken özelliklerine dikkat ettiğini düşünüyor musun? Ya da böyle bir özellik meselesinden bahsetmek hâlâ mümkün mü?

Öncelikle bunun bir gereklilik olduğunu düşünmüyorum ama sorunuzu yanıtlamak için hayır diyebilirim. Sanırım rap müzikte ''olması gereken'' diye adlandırdığımız kavram çok esnekleşti. Rap müziğin teknik anlamda ne içeriyor olması gerektiği, tüketim şekline göre değişkenlik gösterebiliyor. Mesela ticari kaygı öncelikli yeni dalga rap akımı, bir şarkıyı bana göre iyi kılan unsurlara (altyapı, ses estetiği, akış, lirik içeriği, melodik/armonik yaklaşımlar vs.) çok ciddi şekilde yön verebiliyor. Günümüzde dinlenme sayısına verilen önem, eserlerin içeriğini derinden sarsabiliyor ve dinleyicilerin rahatlıkla kavrayabileceği ses estetiği, lirik içeriği şarkıların birbirinden ayırt edilebilmesini zorlaştırıyor. Bununla beraber, Türkiye'de yapılan prodüksiyonlarının kalitesi gittikçe artmakta ve bence bu durum bugünkü müziği dinlenilebilir kılan en büyük etken.

CENK DURLU

Cenk Durlu

►Rap müziğin son zamanlardaki yükselişini neye bağlıyorsun?

“Son zamanlar” lafına ufak bir itirazım var, rap müzik 2010’dan 2016’ya kadar gençleri kazanarak bir noktaya kadar yükseldi. 1-3 milyon izlenmeler normal hale geldi ki, bugün “zorla” süperstar olarak sunulan bazı pop starlardan yüksek bir rakam bu. 2016 sonrasında ise bambaşka bir dönüşüm geçirdi, hâlihazırda ulaştığı milyonu aşarak katladı. Batı’yı yakından takip eden, Amerika’daki ana akım sahneyi takip eden kişiler için “havalı” olan Travis Scott gibi rapçilerin bir dengi Türkiye’de ortaya çıktı, tarzı/duruşu ve Amerikan soundunun en iyi icrası olarak Ezhel - Müptezhel albümü, bu “havalı” olanı isteyen Batı takipçisi genç jenerasyon tarafından sahiplenildi, bu Rap müzik için başka bir dönüm noktası oldu ve korkunç bir noktaya ulaştık.

►Her geçen gün yeni rapçiler ve onların üretimleri ile karşılaşıyoruz. Teknik olarak üretimin kolaylaştığını söylemek de mümkün. Bunun bir sonu olacak mı?

Üretimin sonunun gelmesini istediğimi söylersem yalan söylemiş olurum. Fakat dönüşmesi gerekiyor, Rap müzik etiketinin değeri, bugün birçok kafanın size dönmesine yarıyor artık doğal anlamda rap müzik ve Hip-Hop kültürü ile alakalı olmayan her şeye bir şekilde “rap müzik” deniyor. Bunun sonu, Türkiye’de R&B gibi soundların zemininin oluşması ile olacak zira Türkiye’de “müzik türü” ile alakalı olan zemin boşluğu her şeye “rap” denmesinin bir sebebi.

*Pop ve rap arasında bir ilişki kurulmaya çalışılıyor. Rapçilerin şarkılarında pop soundlar, popçuların şarkılarında da zorlama rap esintileri görüyoruz. Bunu nasıl değerlendiriyorsun?

“Havalı” olan rap müzik, bu bir noktada mental üstünlük yaratıyor. Ancak ana-akım dinleyici için Rap müziğin her formu kabul edilebilir değil, yani onlara bir ürünü satabilmek için çok yabancı olmadıkları bir formun içinde kalmak zorundasınız, bugün rap müziğin yeni nesil prodüktörleri bunu pop aranjmanları ön plana çıkararak, rap müzik “söz yazarları” ise daha kolay ezberlenebilir, marş şeklinde sözler yazarak sağlıyorlar. Başarılı değiller diyemeyiz ancak yukarıdaki soruyla paralel olarak, aslında “kültürel” olarak rap müziğin çok içerisinde işler yapmıyorlar. Bu, temelden kaynaklı, çözülebilir bir problem. Pop sanatçılarının zorlama rap esintisi ise oldukça basit bir sebebe dayanıyor, neden mental üstünlüklerini kaybettiklerinin, rap müziğin kime ve neden hitap ettiğini anlayamıyorlar, anlayacak gibi de değiller. Onlara göre “rap” sadece vokalden ibaret (ki, değil). Güncel sahne için eski popçudan yeni rapçi olması konjonktür içerisinde mümkün değil, ya da “rapçi” ile düet yapıp bu kitlede kabul edilmek mümkün değil. Eski tarz pop müziğin bu direnişini sempatik bulsam da başarılı olamadığı ortada.