Çok iyi bir albümü fazlasıyla geç kalarak dinledim. Rap ve cazı çok güzel bir biçimde birleştiren bu albümün daha ilk notasını duyar duymaz etkilendim. “B’R ŞEYLER EKS’K” adlı proje, caz ve Rap’in memleketteki en orijinal kesişim kümesini sunuyor

Rap ve caz ilk kez  bu kadar uyumlu

Caz ve Rap’in buluştuğu suları her zaman sevdim. Emprovizeye çok açık olan caz ve freestyle anlatımı temeline alan rap’in kesişim kümesinde, 1990’lı yılların sonu ve 2000’lerin başında yayınlanmış çok başarılı şarkılar var. Son yıllarda ise bu konuda yayınlanan iyi örnekleri Kamasi Washington, Thundercat, Kendrick Lamar, Snarky Puppy, Anderson Paak ve Free Nationals gibi isimlerin çeşitli projelerinde dinledik. Bu isimlere ek olarak İstanbul’da da birkaç kez izlediğimiz The Comet Is Coming’in bahsini geçirmeyi unutmayalım. Ekibin albümleri de konserleri de yepyeni deneyimler sunuyor.

Tarihi boyunca caz rap’i etkiledi ama zaten bu iki kültür kültürel çıkış noktaları anlamında da büyük benzerliklere sahip. "Caz ifadesinin kullanıldığı ilk yılın 1913 olduğu düşünülüyor. ABD’nin güneyindeki köleliğin etkisinin yoğun olduğu yerleşimlerde ortaya çıkan blues, cazın da atası oldu. Aslında caz esasen ragtime denen müzik stilinden türedi. Ragtime, cazdan önce ABD topraklarını 1800’lerin sonundan 1917’ye kadar ele geçirmişti. Piyano ağırlıklı bu müzikte, enstrümanistlerin sololar atmaya başlaması ve solistlerin ‘scat’ diye tabir edilen vokal tekniği bu işin temelini attı. Scat bir bakıma günümüzün rap freestyle’larının da esin kaynağı diyebiliriz.

Yollar yolları açtı. 1980'lerin sonunda hip hop daha çok elektronik bir sound ile icra edilse de '90'larda daha organik bir sound'la buluştu. Synthesizer’lar sağolsun bu yıllarda caz da modernleşti. Hatta Miles Davis ve Marcus Miller’ın birlikte yaptığı 1987 tarihli ‘Siesta’ albümünü bu duruma yerinde bir örnek olacaktır.

1990’larda A Tribe Called Quest, Jungle Brothers, NWA ve 2Pac pek çok işinde caz parçalarından örneklemeler kullandı. Hepsinin üstünden 20 küsur yıl geçmiş olsa da o sound hala taze.

Geçen hafta rap ve cazı çok güzel bir biçimde birleştiren yerli bir albüm dinledim ve daha ilk notayı duyar duymaz etkilendim. Benim ilgi alakamın başka yerlerde olmasından kaynaklı olsa gerek mayıs ayında çıkan bu “B’R ŞEYLER EKS’K” adlı proje albümünü daha yeni keşfedebildim ve daha fazla zaman kaybetmeden sizinle paylaşmak istedim.

“B’R ŞEYLER EKS’K” caz ve rap’in memleketteki en orijinal kesişim kümesini sunuyor. Projenin solisti 2014’te “Bir Parça Ay Biraz Kuş”, 2017’de “Şimdilik Her Şey Yolunda” albümlerini yayınlayan Çağıl Kaya. Bu albümlerde caz vokali konusundaki kabiliyetini zaten göstermişti. “Şimdilik Her Şey Yolunda”daki beste ve sözlerin dingin ama kararlı halini çok sevmiştim. “B’R ŞEYLER EKS’K” ise müzikal anlamda çok daha farklı. Albümde Çağıl Kaya haricindeki isimler ise şöyle: Saksafonlarda Tamer Temel ve Serhan Erkol, bas gitarda Alper Yılmaz ve davulda Volkan Öktem. Albümdeki her bir detay üstüne uzun uzun konuşulabilir elbette fakat daha ilk dinlemede saksafonların yarattığı atmosferden çok etkilendiğimi itiraf etmeliyim. “B’R ŞEYLER EKS’K”, atmosferik yapısının mimarları, saksafon ikilisi. Davullarda Volkan Öktem çok yaratıcı cümleler kuruyor, gerçekten bazı noktalarda ders vermiş. Bas gitarda Alper Yılmaz sıkı bir omurga örmüş bestelere. Çağıl Kaya’nın vokalleri daha önce yaptığı işlere göre çok farklı ve yenilikçi. Sözlerde anlatılan hiçbir konu boş değil. Toplumsal meselelere değinen bir rap anlayışını benimsemiş dersem yanlış olmaz. Çağıl Kaya’nın bazı şarkılardaki rap tekniği, sözleri üstüne oturttuğu kafiye şeması bana Sagopa Kajmer’in ‘Bir Pesimist’in Gözyaşları’ albümündeki didaktik tarzını anımsattı. Buna örnek olarak “Pis 7’li” ve ‘Savaş Tanrısı’ adlı şarkıları gösterebilirim. Albümle ilgili tek eleştirim, sözlerin fazlalığı… Arka arkaya birkaç şarkı dinlediğimde biraz yoruldum açıkçası. Bu müzikte algılayıp anlamamız gereken onlarca katman varken sözlerin çokluğu dinleyicinin performansını biraz zorlayacaktır.

Rap’in bu kadar yükseldiği bir dönemde böyle işlerin çıkması kaçınılmazdı. Ama bu kadar da yenilikçi bir icrayı ancak bu kadar yetenekli müzisyenlerden duymayı bekleyebilirdik.

cukurda-defineci-avi-540867-1.