Rekabetçi kur söyleminin modası geçti
Bakan Albayrak’ın ağzından çıkan ‘Rekabetçi kur’ söylemi hâlâ gündemde. Türkiye’nin de içinde bulunduğu Kırılgan Beşli ülkeleri arasında da kur artışı ihracatı artıran bir etkiye sahip değil. Yüksek döviz kuru avantaj sağlamıyor.
Havva Gümüşkaya
Son günlerin en çok konuşulan konusu Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değer kaybı oldu. Ekonomi yönetimi dolara bakmadığını söylerken TL, dolar karşısında yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 32 civarında bir değer kaybı yaşadı. Bu değer kaybının ihracatı arttıracağı yönünde açıklamalarda bulunan iktidarın ‘rekabetçi kur’ söylemi de tutmadı. Dolar kurunun atak yaptığı ağustos ayında ihracat azaldı.
Öte yandan özellikle kırılgan çevre ülkelerde rekabetçi kur kavramı artık pek de geçerli değil. Zira Türkiye’nin de içinde olduğu Güney Afrika, Hindistan, Endonezya ve Brezilya’dan oluşan ‘Kırılgan Beşli’ ülkeleri arasında da döviz kurunun artması ihracatı artırmadı.
KUR İHRACATI ETKİLEMEMİŞ
Türkiye’deki dolar artışı 2016 yılından bu yana Kırılgan Beşli ülkelerinden ayrılıyor. Ancak ihracat dolar kurundaki artış kadar hızlı artmıyor. Örneğin 2016 ve 2019 yılları arasında Türkiye’de dolar kuru yüzde 75 artmış diğer ülkelerdeki artış ise yüzde 6 ila 25 arasında sınırlı kalmış durumda. Aynı dönemde ihracatın diğer ülkelere göre daha fazla artması beklenirken rakamlar birbirine çok yakın. 2016'dan 2019'a ihracat artışı Türkiye için yüzde 20,30 iken diğer kırılgan beşli temsilcileri için yüzde 16,05 ile yüzde 22,62 arasında yani ortalamaları yüzde 19,44 oranında gerçekleşti.
Altınbaş Üniversitesi’nden Doç. Dr.Atilla Çifter, döviz kuru artışının ihracat artışına neden olmadığına dikkat çekti. Çifter, “Döviz kuru rekabet avantajı sağlar mı, sorusunun sağlaması Kırılgan Beşli’ye baktığımız zaman çalışmıyor” ifadelerini kullandı.
Çifter’in Kırılgan Beşli üzerinden rekabetçi kur değerlendirmeleri şöyle: Aslında döviz kurunun ihracat avantajı olması konusu serbest piyasada tartışma konusu. Son teknolojik gelişmelere ihracat pazarlarının farklılaşması ve diğer birçok nedenle kırılıyor. Serbest piyasaya geçiş dönemlerinde döviz kuru bir rekabet unsuru olarak görülürken artık bu yeni dünya ticaret düzeninde pek mümkün değil.
Türkiye’nin döviz kuru diğer 4 ülkeden ayrışırken ihracat da o kadar artmamış. Sonuçta baktığımızda döviz kuru rekabet avantajı sağlayan bir unsur değil. İhracat avantajı elde edebilmek için döviz kuruna değil de diğer unsurları düşünmemiz lazım. Örneğin verimliliği artırmamız lazım yeni pazarlar bulmamız lazım.
KIRILGAN BEŞLİ’NİN ORTAK ÖZELLİKLERİ
Kırılgan Beşli tanımı ilk defa ABD merkezli yatırım bankası Morgan Stanley'nin 2013 yılının Ağustos ayında yayımladığı raporunda yer aldı.
Türkiye, Hindistan, Brezilya, Endonezya ve Güney Afrika'nın Kırılgan Beşli'de yer almasının ortak nedenleri arasında yüksek enflasyon, zayıf büyüme, yüksek dış açık ve dış yatırımlara bağımlılık olarak gösteriliyor. Bu ülkeler ABD Merkez Bankası'nın (Fed) politikalarından çok fazla etkileniyor.
KIRILGAN 5'LİDEKİ DEĞER KAYBI
