S-400’ler için kapora açıklamasına tepki

Hava savunması için uzun süredir füze sistemi arayışında olan Türkiye, müttefiklerinin tepkisine karşın Rusya ile S-400 sistemlerinin alımı için ciddi bir aşamaya geldi. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “kaporayı verdik” açıklamasının ardından Türkiye’nin “beklenmeyeni yaptığı” yorumları yapılıyor.

Yıllardır hava savunma alanında sistem ihtiyacı ciddi boyutta olan Türkiye, bu alandaki arayışını geçen yıllarda Çinli firma ile somutlaştırdı. Türkiye’nin müttefiki olan ülkelerin hava savunma füze sistemlerinde Türkiye’ye teknoloji aktarımı konusunda soğuk davranması rotanın Çin’e çevrilmesine neden olmuştu. NATO üyesi ülkelerin tepkileri eşliğinde Çin’le yapılan müzakerelerden olumlu sonuç çıkmaması üzerine ihale iptal edildi. Daha sonra Aselsan ve Roketsan’ın yerli füze sistemleri üzerinde çalışacağı ve Türkiye’nin kendi sistemini geliştireceği yönündeki açıklamalara karşın acil ihtiyacın giderilmesi amacıyla da Rusya ile konu müzakere edilmeye başlandı. Son dönemde görüşmelerin olumlu yönde ilerlediğine ilişkin Rus yetkililerin kamuoyuna yansıyan açıklamalarına karşın Türk tarafı net bir açıklama yapmıyordu. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kazakistan dönüş yolunda gazetecilere S-400 alımına ilişkin ilk net açıklamayı yaptı.

Entegre edilmeyecek

Daha önce Türkiye’nin Rusya ile S-400 konusundaki görüşmeleri batılı müttefiklerine karşı zorlayıcı unsur olarak görülüyordu. Ancak kapora verildiğinin açıklanmasıyla Batılı ülke ve firmaların ikna edilmesi noktasının geçildiği yorumlarına yol açtı.

Putin ile Erdoğan arasındaki görüşmelere ilişkin farklı yorumlar mevcut

Türkiye, içinde yer aldığı NATO’ya hava savunma sistemleri boyutuyla entegre edilmiş durumda. Alınması planlanan S-400 füze sistemlerinin ise NATO’ya entegre edilmesi gündemde değil. Türkiye’nin, savunma konusunda NATO kaynaklı olmayan bir kaynağın sistemine yönelmesine NATO ve ABD tepki gösteriyor. AB ve ABD hattından köklü bir kopuş olmamakla birlikte uzun bir süre sonra bu hatta karşı atılan bir adım olarak yorumlanan sürecin nereye evrileceği ise merak konusu. Yine son dönemde Türkiye'nin Rusya-Çin-İran'la somutlaşan Avrasya hattına yakınlaşabileceği konuşulurken bunun uzun vadede bir politika olmayıp kısa döneme ilişkin hamle olarak yorumlayanlar da bulunuyor.

Müttefiklerden yakınıyordu

Türkiye ise müttefiklerinin füze savunma sistemleri konusunda teknoloji transferine olumsuz yaklaşımlarından yakınıyor. S-400 füze sistemlerinin alınması durumunda Rusya’nın belli ölçüde teknolojiyi Türkiye’ye aktarması beklentisi bulunuyor. Özellikle İran ve Yunanistan, ellerindeki sistemler nedeniyle Türkiye’ye karşı üstünlük sağlamış durumda. Ayrıca FETÖ’cü darbe girişiminin ardından Hava Kuvvetleri’nde yetişmiş personel kaybı yaşanması, hava savunmasının bel kemiği olan savaş uçaklarını kullanım zorluğunu gündeme getiriyor.