Sağ yükselirken sol nasıl kazanıyor?

Aşırı sağ heyulasının bir karabasan gibi semalarında dolaştığı Avrupa’da sosyal demokratlar Finlandiya’nın ardından İspanya’da da seçimden zaferle ayrıldı. Sosyal demokratların bir ay içinde imza attığı bu başarılar haliyle gözlerin de yeniden sosyal demokratlara çevrilmesine neden oldu.

Peki ne oldu da Avrupa’da rüzgar soldan daha doğrusu sosyal demokratlardan esmeye başladı?

En kuzeyden en güneye ardı ardına gelen bu başarıları nasıl okumalı?
Bir süre öncesinde büyük kan kaybı yaşayan sosyal demokratların Yunanistan, Fransa, Almanya başta olmak üzere birçok ülkede yaşadığı büyük kan kaybı ortadayken, yeniden kımıldama evresine girmesinde kuşkusuz birçok etmen söz konusu.

1) Sola kırılan dümen: En önemli neden kuşkusuz ki sosyal demokratların geçmiş deneyimlerden dersler çıkararak, dümeni sola kırması. Örgütlenmeden söylemlere ve kullanılan dile kadar birçok alanda yenilenmeye gitmek zorunda kalan sosyal demokratlar bir dalga yaratabildi.

2) Aşırı sağ korkusu: Aşırı sağ korkusunun yol açtığı sarsıntının da sola yaradığını söylemek mümkün. Kitleler aşırı sağ heyulaya karşı, aşırı sağ ile bu konuda yarışan merkez sağ partilerden çok, sosyal demokratlara yönelmek zorunda kaldı.

3) Karizmatik genç liderler: Genç, yıpranmamış, kitlelerin dilinden anlayan liderlerin varlığı da bir başka etken. İspanya’da Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) lideri Pedro Sanchez’in karizmatik duruşu, kitlelerle sağladığı bağ partiyi çekim merkezi yaptı. Öyle ki Sanchez, Podemos’un karizmatik lideri Pablo Iglesias’ı dahi gölgede bıraktı.

PODEMOS NEDEN KAYBETTİ?

İspanya’da sosyal demokratlar son yılların en iyi sonucunu alırken, Podemos’un birkaç yıl öncesine kadar Avrupa siyasetini sarsan Podemos’un oy kaybetmesi gözlerden kaçmadı. Sürpriz olmayan bu kayıp Podemos’un belli bir aşamada tıkanıp kalmasının sonucu. Üç yıl önce iktidara yürüyen Podemos’un, isyan dalgasını iyi yönetememesi, hareketin lideri Pablo Iglesias’ın lüks sayılabilecek hayatı, kitlelerle kurulan bağın geliştirilememesi birer handikap olarak geri döndü.

Franco diktatörlüğü döneminden bu yana ilk kez aşırı sağcı bir partinin Parlamento’ya girmesi ise başlı başına bir değerlendirme konusu. Aşırı sağcı Vox partisinin Parlamento’da boy göstermesiyle kıta genelinde aşırı sağsız bir parlamento kalmamış oldu. Hemen her ülkede, bir iki istisna hariç, aşırı sağcılar Parlamentolar’da kendilerine önemli koltuklar edindiler.

BAHAR HAVASI ESERKEN

Bardağın dolu tarafından bakmakta fayda var. Bütün bir Avrupa hatta dünya, aşırı sağ popülist dalganın etkisindeyken, Avrupa’nın birbirinden farklı iki ülkesinden gelen sosyal demokrat rüzgarın esmesi, sadece Mayıs sonundaki Avrupa Parlamentosu seçimlerine etki yapmayacak, seçim takvimine giren diğer ülkelere de sirayet edecek.

İspanya’da şimdi sol bir hükümet kurulması gündemde. Bu sonuçlara göre sol blok olarak adlandırılan PSOE, Unidos Podemos ve Compromis (Podemos’un Valensiya’daki kolu) toplamda 165 milletvekili çıkardı. Katalan ve Bask partilerinin de desteğiyle sol hükümet için aranan çoğunluk elde edilmiş olacak. Podemos ve diğer partilerden yapılan sağcılarla değil sol ile koalisyon yapın çağrıları önemli. Iglesias, “Seçimlerin en önemli sonucu, iki partiden oluşan sol blok, üç siyasi partiden olan sağ bloku geçmiştir. Daha iyi bir sonuç hoşumuza giderdi ama hedefimizi gerçekleştirecek bir sol hükümet için bu sonuç yeterli. Şimdi aşırı sağ ile sağı frenlemek ve bir sol hükümet için çalışacağız. Bizim arzumuz sol koalisyonda çalışmaktır” sözleriyle açık bir çağrıda bulundu.

İskandinavya’nın mutlu ve de huzurlu ülkesi Finlandiya’nın ardından İberya Yarımadası’nın büyük ama problemli ülkesi İspanya’da da seçimden sosyal demokratların çıkması, nereden bakarsanız “sağ heyula”nın etkisi altındaki Avrupa’da şimdiden bir bahar havası estirmeye başladı.