Sağlıkta yıkıma devam

AKP neoliberal sağlık politikalarıyla 2019’da da milyonların yaşamıyla oynamaya devam etti. Şehir merkezlerinde bulunan hastaneler kapatılırken ulaşımın bile sağlanmadığı alanlara devasa ‘Şehir Hastaneleri’ inşaatları yapıldı. Sağlık emekçilerine şiddetin önüne geçilemedi. Türk Tabipler Birliği gibi demokratik örgütlere cezalar yağdırıldı. Yanlış sağlık politikalarıyla aşı karşıtlığı yükseldi ve salgın hastalıklarda artış meydana geldi. İlaçlara ise yüzde 26,4 zam yapıldı. Bağ-Kur ve Genel Sağlık Sigortalı (GSS) yaklaşık 5 milyon kişi prim borçlarını ödeyemediği için kamu hastanelerinde sağlık hizmetlerinden faydalanamaz oldu.

Şehir Hastaneleri tam bir hüsran

Bursa Şehir Hastanesi kapatıldı

9 Mayıs 2015’te temeli atılan Bursa Şehir Hastanesi, 16 Temmuz 2019 günü açıldı. Hastane isminin aksine şehrin dışında olması, ulaşım açısından elverişsiz bir konumda bulunması nedeniyle kapandı. Milyonlarca lira zarar oluştu. Bursa Tabip Odası ve Türk Tabipler Birliği durumu eleştirdi.

Ankara’da ise açılışı birkaç defa ertelenen ve henüz tam anlamıyla bitirilmemişken resmi töreni yapılan Bilkent Şehir Hastanesi açıldı. Bu hastane için taşınma nedeniyle şehir merkezinde bulunan birçok tarihi hastane kapatıldı.

10 milyar 610 milyon lira ödenek

Özel hastaneler zinciri bulunan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bundan sonra ihalesi yapılacak olan 10 şehir hastanesinin artık Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeli yerine ‘genel bütçe kaynaklarıyla’ yapılacağını ancak inşaatı devam eden 9 hastanesinin mevcut KÖİ modeliyle devam edeceğini açıkladı. Şehir hastanelerinin bütçeye getirdiği olağanüstü yükün azaltılması için Türk Tabipleri Birliği bugüne kadar açılan Şehir Hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’na devredilip, yapım aşamasında olan KÖİ finansmanlı hastanelerin genel bütçeden finanse edilmesinin sağlanması yönünde çağrıda bulunuyor.

Sağlık Bakanlığı 2019 bütçesinde Şehir Hastaneleri için ayrılan ödenek, 10 milyar 610 milyon TL olarak yer aldı. 2018'de yüzde 6,6 olan Şehir Hastaneleri'nin Sağlık Bakanlığı bütçesi içindeki payı, 2020'de yüzde 18'e çıkmış olacak.

Şirketlerin borçları üstlenildi

Sayıştay Sağlık Bakanlığı 2018 yılı Denetim Raporunu açıkladı. Açıklanan raporda özellikle şehir hastanelerine dair çeşitli usülsüzlükler göze çarptı. Olmayan birime yapılan garanti ödemeleri, bakanlığın şirketlerin borçlarını üstlenmesi, ödemelerde standardı olmaması ve yine şirketlerin faydasını gözeten onlarca uygulama raporda yer aldı.

TTB’ye ceza yağdı

“Savaş Bir Halk Sağlığı Sorunudur” açıklaması nedeniyle Ocak 2018’de bir hafta gözaltında tutulduktan sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakılan bir önceki dönem TTB Merkez Konseyi üyelerinin yargılandığı davanın karar duruşmasında tüm üyelere 20 aydan 36 aya kadar hapis cezası verildi.

TTB ve TMMOB beslenme konseyinden çıkarıldı

Sağlıklı beslenme kültürünün yaygınlaştırılmasına ve beslenmeyle ilişkili hastalıklarının önlenmesine yönelik ülke politikalarının geliştirilmesinde tarafların görüşlerinin alınması için oluşturulan “Ulusal Beslenme Konseyinde’’ üye olarak yer alan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve Türk Tabipleri Birliği 9 Kasım’da Resmi Gazete’de yer alan bir yönetmelikle konseyden çıkarıldı.

15 aile hekiminin sözleşmesi feshedildi

OHAL kapsamında zorunlu tutulan güvenlik soruşturması, memur statüsünde olmayan aile hekimlerine de uygulanmaya başladı. KHK ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na eklenen hüküm, aile hekimlerinin sözleşmelerinin feshine dayanak oluşturdu. İstanbul’da görevli 15 aile hekiminin sözleşmesi iptal edildi.

Güvenlik soruşturması tartışmaları

OHAL döneminde getirilen memuriyete girişte ‘güvenlik soruşturması şartı’ Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından Kasım ayı sonunda iptal edildi. Bu kararın üzerine iktidar partileri yeni bir düzenleme ile güvenlik soruşturmasını yasalaştırma girişiminde bulundu. Meslek odaları, sendikalar ve muhalefet partileri yoğun bir karşı duruş sergiledi.Bütçe ve Planlama Komisyonundan geçen tasarı AKP tarafından ‘Maddenin yeniden değerlendirilmesinin uygun olacağı kanaatiyle tekliften çıkarılması öngörülmektedir’ denilerek teklif metninden çıkarıldı. Maddenin yeni yılda düzenlenerek tekrardan gündeme getirilmesi ihtimal dahilinde.

Uyuz vakalarında artış

Kaşıntılı döküntülerle seyreden, insandan insana bulaşmanın olduğu, özellikle kışın toplu yaşam alanlarında daha fazla görülen uyuz hastalığının İstanbul, İzmir gibi çeşitli illerde sıklığının arttığı ve yer yer ilaç sıkıntısı yaşandığı görüldü.

Yeni tehdit aşı karşıtlığı

Son yıllarda yükselen aşı karşıtlığı sağlığı tehdit eden bir diğer konular arasında yer aldı. Aşı karşıtları, şirketlerin maddi kazanç odaklı çalıştığını ve aşıların gerekli ve güvenli olduğu algısını yarattığını düşünüyor. Aşılara ilişkin bir diğer yaygın kanı ise, doğal bağışıklamanın hastalıklara karşı korunmada yeterli ve hatta daha etkin olduğu görüşü. TTB’nin ve Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği’nin (KLİMİK) belirttiği üzere, çocuklarına aşı yaptırmayan ailelerin sayısı 2010’da 183 iken 2016’da 11.000’e ve 2017 yılında ise 23.000’e çıktı. Ancak aşı karşıtlığı sonucu sıtma ve kızamık gibi vaka sayısında oldukça hızlı bir yükselmenin yaşandığı görülmekte.

Kızamık verileri tehlikeli boyutta

Aşı karşıtlığı ve kızamık salgınları 2019’un belki de en önemli sağlık konusuydu. Amerika, Avrupa, Somao gibi ülkelerde görülen salgınların yanı sıra Türkiye için de aşı karşıtlığı önemli bir gündemdi. 2018 yılında doğrulanmış 716 vaka sayısına karşın 2019’un ilk 10 ayında bu sayı 2719’a çıktı. Dünya Sağlık Örgütünün 2018 yılına dair küresel verilerinde ise bir yıl içerisinde 9.8 milyon çocuk kızamık olurken, 142 bininin bu sebeple öldüğü tahmin ediliyor.

LÖSANTE'ye ruhsat verilmiyor

Sağlık Bakanlığı ruhsat vermediği için LÖSANTE Çocuk ve Yetişkin Hastanesi’nde 2015 yılından bu yana 70’i yoğun bakımda olmak üzere 325 yatak boş bekletiliyor. Hastane, Sağlık Bakanlığı’nın ruhsat vermesi ile yoğun bakım servisleri, ameliyathaneleri, radyoterapi kliniği, yetişkin kemik iliği nakli servisleri, kalp damar cerrahisi kliniği, yoğun bakım servisleri ile tam kapasite çalışabilecek.

Lösemili Çocuklar Vakfı’nın (LÖSEV) “Bir tuğla da sen koy” kampanyası ile yola çıkarak, toplanan bağışlarla yaptığı LÖSANTE Çocuk ve Yetişkin Hastanesi 2015 yılında 400 yataklı, tam teşekküllü ve yeni teknoloji ile donatılarak açıldı. Sağlık Bakanlığı sadece 75 yatağa ruhsat verdiği için 325 yatakta hizmet verilemiyor. Yoğun bakımdaki 80 yataktan da sadece 10'unun ruhsatı bulunduğu için 70 yatak da boş bekletiliyor.

Şiddet hız kesmedi

Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet 2019’da birçok defa farklı şekillerde karşımıza çıktı. En acı verici örneği Ekim ayında yaşandı. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Fizik Tedavi Bölümü’nde görevli hekim Dr. Kadir Songür, bir hafta önce muayene ederek ilaç yazdığı bir hasta tarafından jiletle boğazından yaralandı. Türk Tabipleri Birliği sağlıkta şiddetin önlenmesi için gerçekçi adımlar atılması ve Sağlıkta Şiddet Yasası’nın çıkarılması talebini tekrarladı.

Toplu intiharlar

Ekonomik krizin şiddetini artırması, işsizlik, hayat pahalılığı ve psikolojik etkenlerle yıl içerisinde yüzlerce kişi intihar etti. İntiharların en çarpıcı olanları ise siyanür ile toplu biçimde gerçekleşenlerdi. Benzer yöntemlerle art arda gerçekleştirilen toplu intiharlar yankı uyandırdı. Sağlık Bakanlığı yeni Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Programında intiharların önlenmesine yönelik bir takım çalışmalar gerçekleştireceğini bildirdi. Programın etkilerini yeni yıl içerisinde hep birlikte takip edeceğiz.

Tıbbın reddi can aldı

Kemoterapiyi reddetip alternatif sağlık uygulamalarına yönelen meme kanseri hastası yaşamını yitirdi. Aile hekiminin önerisiyle çeşitli geleneksel yöntemler deneyen ve hastaneye gitmeyi reddeden 32 yaşındaki Merve Gülşah Şahin teşhis konulmasının ardından 1 yıl sonra kanser sebebiyle vefat etti.

Ücretsiz sağlık hayal

Bağ-Kur ve Genel Sağlık Sigortalı (GSS) yaklaşık 5 milyon kişi prim borçlarını ödeyemediği için kamu hastanelerinde sağlık hizmetlerinden faydalanamıyor. Milyonlarca yurttaş her ay ödemesi gereken 76,75 liralık GSS primini ödeyemediği için borçlandı. Herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan, çalışmayan, SGK’dan gelir ve aylık almayan 18 yaşını doldurmuş ve öğrenci olmayan, aylık geliri asgari ücretin 3’te 1’inden fazla olan yurttaşların bu tutarı ödemesi gerekiyor. Yurttaşlar bu tutarı yatırmadıkları takdirde Sağlık Bakanlığı hastaneleri ile kamu üniversite hastaneleri de dahil olmak üzere sağlık hizmet sunucularından GSS kapsamında hizmet alamıyorlar. Ayrıca 2019 yılında ilaca yüzde 26,4 zam yapıldı.