‘Şahsım’ın keyfi bedeli halka ödetti
Dolar kuru bir günde 40 kuruş yükseldi. Sabit gelirlilerin ücretleri erirken döviz borcunun kamuya yükü artıyor. Dış borç bir gecede 179,4 milyar lira arttı, döviz mevduatı sahipleri 104,9 milyar lira daha zenginleşti.
Havva GÜMÜŞKAYA
Merkez Bankası’nın (TCMB) sert faiz indirimlerine devam etmesiyle dolar/TL dün 9,65’e kadar ulaştı. Avro ise karar sonrası tarihinde ilk kez 11,24 lira seviyesine yükseldi. TCMB, enflasyon yüzde 20’ye yaklaşmışken faizleri 200 baz puan düşürerek yüzde 18’den yüzde 16’ya indirdi.
Dünya genelinde dolar karşısında en çok değer kaybeden para birimi Türk Lirası. Yılbaşından bu yana Türk Lirası’ndaki değer kaybı yüzde 23’ü aştı. Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamalarla ‘çekirdek enflasyon’un dikkate alınacağı söylense de son indirim ile yüzde 16,98 olan çekirdek enflasyonun da altında bir faiz belirlenmiş oldu. Çok sayıda ekonomiste göre iktidarın Merkez Bankası aracılığıyla yaptığı bu hamleler erken seçimin ekonomik arka planının hazırlandığına işaret.
Faiz indirimleri sade yurttaşın yaşamına artan enflasyon, derinleşen yoksulluk, kronikleşen işsizlik olarak yansıyor. Ekonominin tüm göstergeleri kötüye giderken iktidarın faiz inadından halkın faydasına bir sonuç çıkmıyor. Kurdaki bir kuruşluk artış başta üretim maliyetlerine yansıyor. Diğer yandan ise dış borcun ülke ekonomisine olan yükünü katlıyor.
Önümüzdeki yıl 32,7 milyar doları kamu kesimine ait olmak üzere 103,5 milyar dolar dış borç ödemesi bulunuyor. Kamunun TCMB dâhil toplam 206,9 milyar dolar dış borcu var. Buna 33,5 milyar dolar döviz cinsi iç borcu ekleyince 240,4 milyar dolar ediyor. Diğer bir ifadeyle doların 10 kuruş artışıyla sade yurttaşların cebinden 24 milyar lira para çıkıyor. Önceki gün 9,25 liradan işlem gören dolar 9,65’e kadar çıktı. Dolar bir günde 40 kuruş birden yükseldi. 448,4 milyar dolar olan toplam dış borç 40 kuruşluk artış ile Türk Lirası cinsinden 179,4 milyar lira artıyor.
Ayrıca döviz borçları giderek yükseliyor. 2018 yılında döviz borçlarının toplam borca oranı yüzde 45,6 iken 2021 ağustos itibarıyla bu oran yüzde 57,5. Başka bir ifadeyle 100 borcun 57,5’i döviz cinsinden.
MİLYONERLERİN HESAPLARI COŞTU
Öte yandan dolar kurundaki bu artış küçük bir kesimi mutlu ediyor. Yurtiçinde yerleşiklerin mevduat hesaplarında toplam 262,2 milyar dolar bulunuyor. Dolar kurundaki 40 kuruşluk artış mevduat sahiplerinin 104,9 milyar lira zengin ettiği anlamına geliyor. Bankalarda bulunan paranın yüzde 57,2’sinin 1 milyon lira üzerinde mevduat olan milyonerlerin hesaplarında olduğu düşünülürse kurdaki artışın tek sevindirdiği kesim milyonerler.
GEÇİŞ GARANTİLİ YOLLARIN YÜKÜ
Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli kapsamında yapılan ve verilen garantiler nedeniyle halkın sırtına büyük yük olan köprü ve otoyolların Hazine’ye maliyetleri de artıyor. Döviz geçiş garantili köprülerden bir olan Yavuz Sultan Selim Köprüsü için araç başına 3 dolar+KDV veriliyor. Günlük 135 bin geçiş garantili köprüde araç başına güncel kurla 28,95 lira+KDV verilecek.
40 bin geçiş garantisi verilen Osman Gazi Köprüsü’nde ise araç başına 35 dolar+KDV garanti verilecek. Güncel kurla geçmeyen araç başına 337 lira+KDV bedel Hazine’nin kasasından çıkacak.
SABİT ÜCRETLİLERİN MAAŞI ERİDİ
Dolar kurundaki yükseliş sabit ücretlilerin alım gücünü her geçen gün yok ediyor. Dolar kurundaki yükseliş ile asgari ücret 2006 yılından bu yana ilk kez 300 doların altına düştü. Dolar kurunun 9,65 lira olmasıyla asgari ücret 292 dolara geriledi. Asgari ücretlinin geliri bir günde 13 dolar eridi.