‘Sakin şehir’ olmak için sıradalar
Türkiye’de Cittaslow Birliği’ne üye olan, yani ‘sakin şehir’ unvanını alan 14 yerleşim merkezi bulunuyor. 24’ünün üyelik süreci ise devam ediyor
İtalya'da 1999 yılında kurulan, 'sakin' felsefesine ve kendi özelliklerine sahip çıkan kentlerin bir araya geldiği Cittaslow Birliği'ne Türkiye'den üye sayısı 14'e yükseldi. Türkiye'nin ilk sakin şehri olan İzmir'in Seferihisar ilçesinin başlattığı akımda üyeliği kabul edilen 14 yer dışında üyelik başvurusunda bulunan 1'i il, diğerleri ilçe veya belde olmak üzere 24 yerleşim merkezinin de inceleme süreci devam ediyor.
Sakin şehir unvanına sahip 14 kentin 13'ü ilçe, biri ise mahalle konumunda. Adaylık süreci devam eden 24 kent arasında ise ilk defa bir il merkezi olarak Sinop yer alıyor. Diğer adayların ise çoğunluğu ilçelerden oluşuyor.
Dünya genelinde 208 üye
Cittaslow hareketi, 1999 yılında Greve in Chianti'nin eski belediye başkanı Paolo Saturnini'nin yaşam kalitesini yükseltmek amacıyla kentlerin kendilerini değerlendirmelerini ve farklı bir kalkınma modeli ortaya koymaları fikriyle gelişti. Türkiye'yi bu kavramla tanıştıran İzmir'in Seferihisar Belediye Başkanı Tunç Soyer, Türkiye temsilciliği görevinin yanı sıra Cittaslow Uluslararası Organizasyonu başkan yardımcılığı görevini de sürdürüyor. Günümüzde 30 ülkede 208 üyeye yayılan Cittaslow hareketi, Slow Food felsefesini kentsel boyuta taşımayı amaçlıyor ve bu yönde 70 kriter uyguluyor.
Türkiye’den 14 üye
Muğla'nın Ula ilçesine bağlı bir mahalle olan Akyaka, Isparta'da Eğirdir ve Yalvaç, Sinop Gerze, Çanakkale'nin adalarından Gökçeada, Urfa'da Halfeti, Ordu'da Perşembe, Artvin'de Şavşat, İzmir'de Seferihisar, Sakarya'da Taraklı, Erzurum'da Uzundere, Kırklareli'nde Vize, Aydın'da Yenipazar ve Bolu'da Göynük Türkiye'nin en sakin şehir unvanına sahip yerleri olarak Cittaslow Birliği'ne üye.
Kriterler 7 başlıkta toplanıyor
Cittaslow kriterleri ise 7 ana başlıktan oluşuyor. Kentsel yaşam kalitesi politikaları, tarımsal, turistik, esnaf ve sanatkârlara dair politikalar, misafirperverlik, farkındalık ve eğitim için planlar, sosyal uyum, ortaklıklar. Bu 7 başlık da kendi içinde çok sayıda kriter içeriyor.
Doğanın korunması önemli kriterlerden
Örneğin çevre politikaları, hava ve su temizliğinden, enerji tasarrufu ve atıkların ayrıştırılmasına, görsel ve ışık kirliliğinden trafik gürültüsü ve biyoçeşitliliğin korunmasına 12 kriter yer alıyor. Altyapı politikaları, bisiklet yol ve park yerlerinden, engellilere yönelik mimari engellerin kaldırılmasına, özel taşıt kullanımına, alternatif eko ulaşım planlamasından elektrikli otobüs, dik yokuşlarda yürüyen merdivenlerden şehirde mal dağıtımı için havayı kirleten araçlar yerine elektrikli veya motorsuz araçlara toplam 12 kriter bulunuyor.
Üyelik süreci devam eden kentler
Cittaslow Birliği'ne üyelik için başvuruda bulunan ve değerlendirme süreci devam eden yerleşim merkezleri şöyle:
Sinop (il merkezi), Ahlat ve Adilcevaz (Bitlis), Mudurnu (Bolu), Ağın ve Kemaliye (Erzincan), Ortaca ve Köyceğiz (Muğla), Güdül (Ankara), Palu (Elazığ), Zile (Tokat), Arapgir (Malatya), Küçükkuyu (Ayvacık-Çanakkale), Tirebolu (Giresun), Ermenek (Karaman), Gürpınar (Van), Oğuzeli (Antep), Erkilet (Kayseri), Çaycuma (Zonguldak), Ulus (Bartın), Sındırgı (Balıkesir), Şebinkarahisar (Giresun), Gülnar (Mersin), Gümüşhacıköy (Amasya).
Türkiye sakin şehir cenneti
2009'da Türkiye'nin ilk Cittaslow'u seçildiklerini belirten Seferihisar Belediye Başkanı CHP'li Tunç Soyer, şöyle dedi:
“Cittaslow felsefesi, kentin doğasını ve tarihsel özelliklerini en büyük zenginliği olarak kabul ediyor ve kentin kendine özgü kimliğini korumasını temel alıyor. Hiçbir yere benzemeye çalışma, kendi özelliklerini ön plana çıkart ve markalaş, farkındalık yarat diyor. Çok sayıda başvuru almaya başladık. Döndük Türkiye'ye dedik ki; 'Türkiye, Sakin Şehirler Cenneti' olabilir. Uzun süren çalışmalarla şimdi tüm bölgelere ve Kuzey Kıbrıs'a yayılmış durumdayız. Daha birçok başvuru alıyoruz. Türkiye'nin küçük birbirinden güzel şehirlerini Cittaslow markasıyla buluşturmaya ve dünyaya tanıtmaya devam edeceğiz.”
Felsefe hayata geçiriliyor
Türkiye'de sakin şehir unvanına sahip kentlerde bu felsefe doğrultusunda gerçekleşen değişimlerden örnekler veren Cittaslow Türkiye Teknik Koordinatörü Bülent Köstem ise sakin şehir unvanına sahip merkezlerde özellikle butik turizmin geliştiğini söyledi. Köstem, “Taraklı'da harap konaklar restore edilerek butik otellere dönüştü. Gökçeada, Göynük ve Halfeti'de de benzer gelişmeler gerçekleşti. Seferihisar'da üretici pazarı ve tohum takas pazarları kuruldu. Gökçeada'da kent müzesi kuruldu ve adadaki tüm üretimler organiğe dönüştürülmeye çalışılıyor. Gerze'de organik ahşap oyuncak yapılıyor ve eğitimi veriliyor” dedi.