Yapay zeka, algoritma, metaverse, artırılmış gerçeklik, otonom….

Son zamanlarda her gün bu kelimelerle karşılaşıyoruz. Bu kelimelerin hepsinin ya da bazılarının kombinlenmesi ile çok daha farklı boyutlara ulaşılabiliyor. Dünya çapında stok fotoğraf ve video satışı yapan Getty Images üyelerine bir mesaj yayınladı. Bu site üzerinden fotoğraf, çizim, video görüntülerin satışı yapılmakta. Çok ciddi bir ekonomi dönmekte. Bence stok sitesi burada ilginç bir karar vererek önemli bir tehlikenin farkına varmış durumda. Gelen mesajın içeriği,

“Yapay zeka tarafından oluşturulan; video, fotoğraf, çizim gibi üretilmiş tüm çalışmaların platformdan kaldırılacağını, yenilerinin yüklenmesinin engelleneceğini bildiririz” diyordu.

Evet otonom araçların trafikte nasıl kullanılacağını, kaza yaparsa kim suçlu olacağını mevcut regülasyonlarla çözebilmiş değiliz. Kurallar bu alanda yazılmaya devam etmekte. Şimdi sanat dünyası da bu dalganın içine girmiş vaziyette.

Kırılma noktalarına bakacak olursak;

Yapay zeka ile oluşturulmuş bir görselin asıl sahibi kim?

Yapay zekanın geliştiricisi ve onun algoritmasını yazanlar mı?

Yapay zekayı eğiterek başka bir seviyeye getirenler mi?

Picasso, Leonardo da Vinci, Salvador Dali gibi sanatçıların tekniklerini ve stillerini öğrenip, hepsinden esinlenip resim yapmayı öğrenen yapay zekanın kendisi mi?

Bu ressamlar için. Aynın şeyi fotoğrafçılar için, müzisyenler için düşünebilirsiniz. Mesela daha önce yapay zekanın bestelediği bir müziği dinlemek için Viyana’ya gitmiştim. Bildiğin büyük bestecilerin tüm eserlerini inceleyip, analiz etmiş ve ondan kendine göre çıkarımlar ile bambaşka bir eser ortaya çıkartmış yapay zekanın yaptıklarına tanık olmuşum. Peki bu eserin telif hakları kime ait? Sorusunu o zamanda sormuştum.

Bu noktadan sonra kafalar karışmaya başlıyor işte. Yapay zeka ve onların sahipleri gibi bir tablo çıkıyor ortaya. Yani aslında “Yapay Zeka” köle mi? Neredeyse her alanda bu köleleri daha sık görecek miyiz? Sürekli aklınıza binbir soru geliyor değil mi?

Bunun yanı sıra etik konusunda artık daha gri bir alana kayabilir. Yani yapay zekanın çizdiği bir tabloyu kendiniz çizmiş gibi gösterip dünya çapında bir ressam olsanız ne olacak? Ya da bir besteci? Sizin sıfır nota bilginizle bestelediğinizi iddia ettiğiniz operalar dünyanın dört bir yanında gösterime girmeye başlarsa? Ünlülüğü geçin, kazandığınız telif ücretleri? Fotoğraf ya da video artlar içinde aynı şey söz konusu. Milyarlarca bilgiyi toplayıp, analiz edip ortaya kendi tarzınızı çıkarıp bunu ben yaptım demek ne kadar doğru?

Farkında mısınız sürekli soru işaretiyle biten cümleler kurmak zorunda kalıyorum. Bunun en büyük sebebi bilinmezliklerin çok fazla olması. Bu sorularınn cevaplarını kimse bilmiyor.

Madem beyin fırtınası yapıyoruz bir boyut daha katalım!

Peki yapay zekalar kendilerine ait olmayan, trilyonlarca örneklemeler sonrasında ortaya bir şey çıkartıyor. Bir süre sonra bu ortaya çıkarılan “eserler” de bilgi havuzunun içine bırakılıyor. Sonra bu yapay zekaların ürettiği eserleri başka yapay zekalarda örnekleyerek (esinlenerek) başka eserler çıkarıyor. Yani suyunun suyundan güya yeni bir eser ortaya çıkmış oluyor. Bir süre sonra insanların yaptığı eserler ortadan kaybolacak ve her şey yapay zeka eserlerine dönüşmüş olmayacak mı?

Şimdilik bu işler bilgisayar ortamlarında gerçekleştiriliyor. Bir süre sonra o meşhur Matrix film sahnesi gerçek olursa? Ensemizden takılan bir soket ile üç saniye içinde kung fu öğrenir gibi Salvador Dali gibi çizme yeteneği yüklenirse? Mozart gibi beste yapabilen, piyano çalabilen birine dönüşürsek?

Hadi araçların otonom olması, teknolojinin hayatımızı kolaylaştıran noktalarda olmasını anlayabiliriz ancak iş sanata girerse bence bu işin içinden çıkamayız gibi geliyor bana. Özel yeteneklerimizin olmadığı, sıradan bir hayata geçersek bence çok sıkılırız. Kendime ödev; bu konuda dünyada nasıl çalışmalar var onları araştıracağım. İşin uzmanlarından, sanatçılardan görüş alarak bu dosyayı biraz daha derinleştireceğim. Baksanıza iki cümleden biri soru işaretiyle bitiyor. Bu soru işaretlerini bakalım ne kadar azaltabileceğim. Sizin aklınıza gelen, soruları, fikirleri benimle paylaşırsanız sevinirim. Stok sitesi bence doğru olanı yaparak şimdilik bunu kağıt üstünde durdurmaya çalışıyor. Yapay zekanın yapay zekayı kandırması mümkün. Bakalım sistem buna ne kadar dayanabilecek.