Sanat taşerona emanet edilmez

IŞIL ÇALIŞKAN

CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan’ın, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle TBMM’ye verdiği soru önergesine gelen yanıt sonucu Devlet Tiyatroları (DT) Genel Müdürlüğü’nün Türkiye’de toplam 43 tiyatro sahnesi olduğu ve bunların neredeyse yarısının Ankara, İstanbul ve İzmir’de yer alırken 58 ilde hiç sahnesi olmadığı açıklandı.

Konuyu BirGün’e değerlendiren Levent Üzümcü, asıl sıkıntının Devlet Tiyatrosu ile ilgili değil. Devletin kültür sanat politikası ile alakalı olduğu yönünde. Yerleşik kadrolar halinde Anadolu’nun dört bir bucağına yayılmasında fayda olduğunu belirten Yücel Erten ise, “Sanat taşerona emanet edilecek bir şey değildir” diyor.

DESTEK YERİNE KÖSTEK

Türk tiyatrosunun usta ismi Yücel Erten, tiyatro sahnesi olan illerin yerleşik kadroya sahip olmadığına dikkat çekerek, çoğu sahnenin ‘turne sahnesi’ konumunda olduğunu ifade etti. Erten değerlendirmesinde şunları söyledi:

“Şu anda sahnesi olup kadrosu olmayan iller var. Eğer yerleşik kadrosu yoksa orası turne sahnesinden ibarettir. O zaman orada Devlet Tiyatrosu’nun bir sahnesi var denilemez. Oyunlar turneye gitmektedir. Sayı bir yana Devlet Tiyatroları genç Cumhuriyet’in cesaretle kurulmuş ve bu topluma çok büyük katkıları olmuş bir kurumdur. Onun gelişmesi en cömert anlamda desteklenmesi gerekirken yavaş yavaş bir kadro daraltma yoluyla altını boşaltma, taşerona emanet etme gibi yöntemlerin yerleşmeye başladığını görüyoruz. Bu biraz terk edilmiş, aç susuz bırakılmış gibi bir manzara doğuruyor. Diyelim ki Doğu Anadolu’daki bir tiyatronuza kadro açıyorsunuz. O kadro sınavını Ankara’da yaptığınız zaman oraya bir süre için tayin etmiş oluyorsunuz. Bir süre sonra orada çalışanlar sızlanmaya başlıyorlar: ‘Ankara’ya tayin olmak istiyorum’ gibi. Burada taşıma suyla değirmen döndürmek gibi bir durum ortaya çıkıyor. Her tiyatronun kendi elemanını kendi yerinde kalıcı olarak alması halinde kadro açılması tabii ki doğrudur. Değilse kadro açılsın, bölgelere alınsın 5 sene sonra İstanbul’a Ankara’ya İzmir’e alınırsa bunun bir anlamı pek yok. Yerleşik kadrolar halinde Anadolu’nun dört bir bucağına yayılmasında fayda var. Sanat taşerona emanet edilecek bir şey değildir.”

ASIL SORUN POLİTİKALARDA

Oyuncu Levent Üzümcü, çok sayıda ilde hiç tiyatro salonunun olmamasına ilişkin yaptığı değerlendirmede, DT’nin kadroya ihtiyacı olduğunu ancak hükümetin bunu görmezden geldiğini ifade etti. “Yılsonunda haziran ayına denk düşen zamanda da doğudaki Devlet Tiyatrosu’nun yerleşik oyuncuları batıda, batıdakiler ise doğuda 1 aylık turnelere çıkarlar. Orada tiyatro sahnesinin olması önemli değil. Ardahan’da ben Devlet Tiyatrosu’nda yerleri seramik olan bir sahne vardı. Devlet Tiyatrosu’ndaki arkadaşlarım PKK ile mücadelenin en zor olduğu zamanlarda gidip Hakkâri’de, Şırnak’ta oyunlar oynadı. Bu Devlet Tiyatrosu ile ilgili bir durum değil. Bu devletin kültür sanat politikası ile alakalı” diyen Üzümcü, devletin kültür-sanat politikalarını şu sözlerle eleştirdi:

“Devlet Tiyatrosu’nun içinde çalışan herkes, kültür ve sanat hayatına katkıda bulunabilmek için ellerinden geleni yapıyorlar. 10 yıldır Erzurum, Van Devlet Tiyatrosu’nun oyunculuğu yapanlar ve en çok da onlar… Şu an Devlet Tiyatrosu’nun 70 tane oyuncu kadrosuna ihtiyacı var. Oraya 70 tane oyuncu alınamıyor. Çünkü devlet kadro vermiyor. Bunun nedeni şu, tiyatronun eğitimini veren okullar ve bu işi yapan, öğreten insanlar aklı fikri, vicdanı hür insanlar. Şu an devletin yapması gereken şeyleri yapmayıp kendini devlet zanneden bir yapı var Türkiye’de. Bu yapıyı destekleyecek aklı fikri hür bir insan bulamazsınız da ondan. O yüzden Türkiye’de 70 kişilik basit bir sayıdaki kadroyu vermiyorlar günümüz itibariyle. Şu an Devlet Tiyatrosu’na ödenekli tiyatroya alım yapmayarak öldürmeye çalışıyorlar. Çünkü tiyatro oyuncularının yüzde 99’u aklı fikri vicdanı hür insanlar, bu korkunç sistemi desteklemezler.”