AKP iktidarı boyunca kültür sanat alanında çok büyük tahribat yaşandı. Tarihi mekânlar yıkıldı, baskı, sansür ve yasağın uğramadığı alan kalmadı

Sanata düşman AKP, 16 yıl boyunca sadece yıktı

DERYA AYDOĞAN deryaaydogan6@gmail.com

AKP, iktidarda olduğu 16 yıl boyunca her alanda yaptığı yıkımı kültür sanat alanında da gerçekleştirdi. Sanatçılar hedef gösterildi, eylem yapma hakkını suç olarak görenler bir yerlere saldırmayı, kundaklamayı AKP iktidarı döneminde doğal gördü. Giderek artan sansür ve baskıların sonucunda, içinden çıkılamaz bir hale girilirken bir yandan da geçmişin hafızası silinmeye çalışıldı. İşte AKP döneminde yaşanan yıkımın bazı örnekleri;

Kurumların içi boşaltıldı
»Devlet kendisine bağlı tiyatrolarda, repertuvar oluşturma görevini sanat yönetmeninden alıp, kendi atadığı bir bürokrata verdi.

»Oyuncu Levent Üzümcü, basın demeçleri, sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Şehir Tiyatroları’ndan ihraç edildi.

»15 Temmuz sonrası devletin ‘OHAL’ ilan etmesinin ardından birçok kurum terör örgütü ile ilişkilendirilerek ya kapatıldı ya da çalışanları açığa alınıp işten çıkartıldı.

»’OHAL’ rüzgarında, Şehir tiyatroları önce 6 oyuncusunu kurumdan uzaklaştırdı ardından da ‘performans düşüklüğü’ gibi sebepler göstererek 20 oyuncusunu attı.

»Türkiye Musiki Eser Sahipleri Meslek Birliği’nin (MESAM)’ı hedef alan Orhan Gencebay’a AKP’den destek geldi, Arif Sağ’ı ve yönetiminde bulunduğu yönetime el çektirilerek kuruma kayyum atandı.

Vandalizm arttı
»Recep Tayyip Erdoğan, Kars’taki İnsanlık Anıtı hakkında verdiği demeçlerde heykele ‘ucube’ dedi ve anıtın yıkılmasına yönelik beyanlar verdi. İnsanlık Anıtı kısa bir süre sonra yıkıldı.

»Ressam Ali Elmacı’nın Osmanlı padişahı 2. Abdülhamid’in yüzünü kadın bedeni formundaki bir heykele resmetmesine tepki gösteren bir grup, Lütfi Kırdar’daki Contemporary İstanbul’un açılış etkinliğini bastı. Grubunun tepki gösterdiği eser sergiden kaldırııldı.

»Müjdat Gezen Sanat Merkezi kundaklandı. Değerli tiyatrocu Müjdat Gezen, Akit ve Burhan Kuzu tarafından, kundaklama olayı öncesi hedef gösterilmişti.

Sansür ve baskılar
»Özel Yula’nın yazdığı, “Yala ama Yutma” adlı oyun, yandaş medyada hedef gösterildi. “Ahlaksız oyun” haberleri sonucunda oyun ekibi, Emniyet’ten koruma talep etti. Oyun, sadece birkaç kez yurtdışında oynanabildi.

»Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu tarafından başlatılan ve ikincisi yapılan “Meclis Sohbetleri” programında kadın tiyatro sanatçıları sahneye çıkarılmadı.

»Barış Atay’ın sahnelediği “Sadece Diktatör” oyunu Kadıköy’deki tüm tiyatrolarda yasaklandı.

»Şarkıcı Sıla Gençoğlu darbe girişimi sonrası düzenlenen Yenikapı Mitingi hakkında “Darbeye karşıyım ama böyle bir şovun içinde bulunmak istemiyorum” demiş, iktidar medyası tarafından günlerce hedef gösterilince konserleri iptal edilmişti.

»Atatürk Kültür Merkezi önce çürümeye mahkum edildi ardından tüm itirazlara rağmen yıkıldı.

»Tarihi Emek sahnesi yıkıldı yerine AVM yapıldı.

***

Tüm partiler 24 Haziran’da yapılacak seçim öncesinde seçim bildirgelerini yayımladı. Kültür sanat alanında verilen vaatleri tek tek inceledik. İyi Parti, millilik ve değerler üzerinden vaatler verirken daha çok genel ifadeler kullandı. HDP ise vaatlerinde özgürlükçü ve eşit haklardan bahsetti. CHP ise tüm partiler içinde en somut vaatlerde bulunan parti oldu. CHP’nin vaatleri, genel tanımlardan uzak, çözüm odaklı. Saadet Partisi ise kültür sanat alanında dikkat çeken herhangi bir vaatte bulunmadı.

İYİ Parti vaatleri

  1. Kültür Bakanlığı’nın yapısı ve vizyonu yenilenecektir.
  2. Kültür ve medeniyetimizin seçkin örneklerini uluslararası beğeniye sunacak projelere özel önem gösterilecektir.
  3. Ülkemizin yurtdışında bozulan imajını düzeltmeye yönelik kültür-sanat proje ve organizasyonlarına özel önem verilecektir.
  4. Gündelik siyasetin ve rant anlayışının kültür ve sanat hayatımızı bozucu etkilerini engelleyecek bir yaklaşım oluşturulacaktır.
  5. Kütüphanelerdeki eserlerin dijital ortama aktarılması için gerekli çalışmalar yapılacak, işitme ve görme engelli bireylerin de kütüphanelerden yararlanmalarını sağlamak amacıyla ihtiyaç duyulan teknik altyapı hazırlanacaktır.
  6. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu yeniden gözden geçirilecek, patent ve fikri mülkiyet hakları tam güvence altına alınacak ve bu konuda eser sahiplerinin kendi meslek birlikleriyle ortaklaşa yapılan istişareler dikkate alınarak emeklerinin sömürülmesine izin verilmeyecektir.
  7. Toplumun müzik zevkini geliştirecek, müziğimizin kültürel ve tarihsel zenginliğini özellikle genç kuşaklara tanıtacak ve sevdirecek çalışmalara özel önem verilecektir.
  8. Tiyatro, opera, bale gibi sanatlardaki çalışmalar desteklenecek ve ilaveten doğu batı sentezini sağlayacak özel çalışmalar yapılması teşvik edilecektir.
  9. Bu sanat dalları üzerinden toplumsal kimlik tartışmaları yaşanmasının önüne geçilmesini sağlayacak özgürlükçü bir yaklaşım benimsenecektir.
  10. Tasavvuf kültürü ve folklorunu siyasal ve sosyolojik etkilerin yıpratmasına izin vermeyen bir yaklaşım içinde olacağız.

***

sanata-dusman-akp-16-yil-boyunca-sadece-yikti-471425-1.

CHP vaatleri

  1. Gerekli durumlarda sanat emekçilerinin sigorta primlerinin Kültür Bakanlığı tarafından ödenmesini sağlayacağız.
  2. Sanatçıların sendikal örgütlenmesini teşvik edeceğiz.
  3. Kültür ve sanat alanındaki vergileri asgari düzeye çekeceğiz.
  4. Kitap, E-Kitap ve sesli kitapta KDV’yi % 1’e indireceğiz.
  5. Ulusal sinemanın desteklenmesi ve sinema endüstrisinin geliştirilmesine yönelik olarak teşvikler ve vergi kolaylığı sağlayacağız.
  6. Şehir ve devlet tiyatrolarını tüm illeri kapsayacak şekilde yaygınlaştıracağız.
  7. Özel tiyatrolardaki Eğlence Vergisi’ni kaldıracağız. Bu kurumların özgürce sanat üretebilmeleri için vergi muafiyetleri getireceğiz.
  8. Patent ve fikri mülkiyetle ilgili mevzuatı çağdaş bir yapıya kavuşturacağız.
  9. Koruma kurullarını özerk ve etkin hale getirecek, her türlü siyasi baskıdan uzaklaştıracağız.
  10. Arkeoloji kadroları başta olmak üzere müzelerdeki kadro eksikliğine son vereceğiz.
  11. Tüm öğrencilere müzelere girişi ücretsiz yapacağız.
  12. Eğitimde kültür ve sanata daha geniş yer verecek, okullarda kültür sanat etkinliklerine daha çok kaynak ayıracağız.
  13. Güzel Sanatlar Liseleri’nin sayısını artıracağız. Bu liselerin alanında uzman öğretmen eksikliğini gidereceğiz.
  14. Sanata özel yeteneği olan çocukları erken yaşlarda tespit ederek, yeteneklerini geliştirmeleri için en ileri düzeyde eğitim olanakları sağlayacağız.

***

HDP vaatleri

  1. Halklar arasında ‘Yeni Yaşam’ kültürünü örgütlemeye, üretmeye, paylaşmaya, anlatmaya devam edeceğiz.
  2. Sanatın ve sanatçının özgür bir ortamda üretebilmesinin bütün koşullarını yaratacağız.
  3. Kültür ve sanat insanlarıyla, kurumlarıyla ve temsilcileriyle dayanışma içinde olmaya devam edeceğiz.
  4. Kültür ve sanat alanındaki devlet baskısını bitireceğiz. Yerelden genele sanatın örgütlenmesinin ve geliştirilmesinin önündeki her türlü engel kaldırılacak.
  5. Çok dilli, çok sesli, çok renkli bir sanat ve kültür politikasını benimseyerek, sanata yönelik destek programlarını rant kapısı olmaktan çıkarıp yaratıcı sanatı teşvik edeceğiz.
  6. Ülkemizde yaşayan ve kaybolan dillerdeki sanat ve kültür eserlerinin gün yüzüne çıkarılması, üretilmesi ve geliştirilmesi için her türlü koşulu yaratacağız.
  7. Sansüre neden olan tüm yasaları yürürlükten kaldıracağız.
  8. Sanat eseri ve sanatçı emeği güvence altına alınacak. Sanatçıların örgütlenmesi desteklenecek.
  9. Hasankeyf, Sümela, Efes, Zeugma ve Göbeklitepe gibi insanlık mirasına denk düşen varlıklarımızı koruyacağız, bu alanlara yönelik rant projelerini durduracağız. Özellikle sinema ve televizyon sektöründe rastlanan sömürü ve insanlık dışı çalışma koşullarına son vereceğiz.
  10. Sanatçıların bütün hak ve örgütlenme hakları destekleyeceğiz.
  11. Kültür ve sanat alanında Devlet Sanatçısı ünvanı verme uygulamasını kaldıracağız.