Saray ekonomik krizden “istisna”: 2024’te 4,6 milyar TL’lik ihalesiz alım

Kamu İhale Kanunu’nda AKP iktidarları boyunca yapılan değişiklikler 200’ü aştı. 2018 yılında yapılan değişiklik ise “İhalesiz ve denetimsiz” harcamaların kapısını araladı. Recep Tayyip Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra ihalesiz istisna alımları yapılmasına olanak sağlayan madde yeniden düzenlendi.

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da istisna kapsamındaki alımlara karar vermesinin yolu açılınca kamu kaynakları ile yapılan savunma amaçlı harcamalarda devasa artış yaşandı.

ALIMLARIN %90’I İHALESİZ

2024 yılına yönelik Kamu Alımları Raporu, Cumhurbaşkanlığı’nca gerçekleştirilen kamu alımlarının toplam tutarının yüzde 90’ının, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamının dışında gerçekleştirilen harcamalardan oluştuğunu ortaya koydu. Cumhurbaşkanlığı, toplam 2 bin 35 mal ve hizmet alımının yalnızca 68’ini ihale yoluyla yaptı.

Cumhurbaşkanlığı 2024 yılında 5 milyar 264 milyon 354 bin TL’lik mal ve hizmet alımına imza attı. Alımların yalnızca 390 milyon 916 bin TL’lik bölümünü ihale ile yapılan alımlar oluşturdu.

İSTİSNA İLE 4,6 MİLYAR TL

Cumhurbaşkanlığı’nın kamuoyunda, “Rant aktarma aracı” olarak kullanıldığı gerekçesiyle eleştirilen istisna kapsamında ise 4 milyar 652 milyon 235 bin TL’lik alım gerçekleştirdiği bildirildi. İhalesiz alım yollarından biri olan Doğrudan Temin yoluyla gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarının toplam tutarı ise kayıtlara, 221 milyon 202 bin TL olarak geçti.

∗∗∗

ÇARPICI ARTIŞ

İhale yapılmaksızın, istisna yöntemiyle Cumhurbaşkanlığı’na yapılan alımlarda yıllar itibarıyla yaşanan çarpıcı artış da dikkati çekti. 2023-2024 döneminde yüzde 255 artış kaydeden Cumhurbaşkanlığı’nın istisna alımları, 2019-2024 döneminde yıllara göre, şöyle sıralandı:

• 2020: 25 milyon 985 bin TL

• 2021: 13 milyon 788 bin TL

• 2022: 727 milyon 798 bin TL

• 2023: 1 milyar 308 milyon 434 bin TL

• 2024: 4 milyar 652 milyon 235 bin TL