Saray’ın tek çabası sıtmaya razı etmek

POLİTİKA SERVİSİ

Erdoğan’ın isteğiyle yapılan faiz indirimi, dövizin artışına neden oldu. Enflasyon patladı. Halk temel ihtiyaçlarını karşılayamaz hale geldi. İktidar, zamlar karşısında algı üretme çabasına girişti. Gıdada ve elektrikte indirim yapıldığı öne sürülse de, sadece 4 ayda fiyatlar 2-3 kat arttı.

► ENFLASYON / DÖVİZ

Geçen eylülde dolar kuru 8,3 TL civarındaydı. Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon neticedir” yaklaşımıyla birlikte Merkez Bankası politika faizini indirmeye başladı. 19’dan 14’e çekilen politika faizi dolar kurunun 18 TL’ye kadar fırlamasına neden oldu. Kurdaki bu artış maliyetleri karşılanamaz hale getirdi. Üst üste tüm ürünlere zam gelmeye başladı. Kur krizi enflasyonun da artmasına neden oldu.

İKTİDAR NE YAPTI?

AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında 20 Aralık 2021’de toplanan Kabine toplantısının ardından Yeni Ekonomi Modeli’ne geçildiği açıklandı. O gece, dolar kuru 18 TL’den 12 TL’ye kadar indi. Ancak enflasyon geçen eylülde yüzde 19,58 iken, şimdilerde yüzde 48,69’a fırladı. Yeni model enflasyonun artmasının ve geçim sıkıntısının derinleşmesinin dışında bir sonuç vermedi. Eylül ayında 8,3 TL seviyesinde olan dolar kuru, bugünlerde 13,65 TL’de seyrediyor.

► PETROL

Döviz kurundaki patlama akaryakıt fiyatlarını da patlattı. Benzine üst üste zamlar gelmeye başladı. AKP iktidarı, geçen ekim ayında akaryakıt fiyatlarındaki artışın tüketiciye yansımaması için kullanılan eşel mobil sistemini etkisizleştirdi ve akaryakıtta Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) sıfırlandı. Kurdaki görece düşüş petrol fiyatlarına yansımadı.

İKTİDAR NE YAPTI?

Ocaktan bu yana benzin ve motorin 7 kez, LPG ise 3 kez zamlandı. Motorine gelen son zamla litre fiyatı ilk kez 15 buçuk liraya ulaştı. Bugün 60 litrelik bir depoyu doldurmanın maliyeti 920 TL civarında. Eylül ayında 595 lira olan bir varil petrol, kur değişmeseydi 790 lira olacaktı. Bugün ise bir varil petrol bin 282 liraya çıkmış durumda.

► ELEKTRİK

Yeni yılla birlikte krizin en büyük etkisi elektrik faturalarında görüldü. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) 1 Ocak itibarıyla elektrik tüketiminin günün her saatinde aynı birim fiyat üzerinden hesaplandığı tek zamanlı tarifenin sona erdiğini, kademeli tarife uygulamasına geçildiğini açıkladı. Buna göre elektrikte 150 kilovatsaate kadar yüzde 52, fazlası için de yüzde 127’lik zam yapıldı. Zamlı faturaların kesilmesiyle halk, sokaklara döküldü.

İKTİDAR NE YAPTI?

Gelen tepkiler üzerine Erdoğan, 150 kilovatsaatlik sınırın 210 kilovatsaate çıkarıldığını açıkladı. Esnaf, on binlerce liralık elektrik faturalarını dükkânlarının camına asmaya başladı. Sokaklara dökülen yurttaşlar, “Krizin faturasını biz ödemeyeceğiz” diye haykırdı. Isparta’da 4 gün boyunca elektrik kesintisi, elektrik hizmetinin özelleştirilmesinin acı sonucunu ortaya koydu. Şirketler, topu iktidara, iktidar ise yurtdışında artan maliyetlere atıyor.

► GIDA

Fahiş zamlar sonucu halk, temel gıda ihtiyacını karşılayamaz hale geldi, cep yakan harcamalar can yakmaya başladı. Yurttaşlar, ucuz ekmeğe ulaşabilmek için soğuk kış günlerinde Halk Ekmek büfelerinde uzun kuyruklar oluşturdu. Pazarlarda tane hesabı başladı. Bir salatalık 5 TL’ye, bir domates 2,63 TL’ye çıktı. Eylül ayında 1 litrelik Ayçiçek yağı 12,5 TL iken, şubat ayında bu rakam 27 TL’ye fırladı. Beyaz peynirin birim fiyatı aynı dönemde 32 TL’den 45 TL’ye çıktı.

İKTİDAR NE YAPTI?

Yıllardır başarısız politika izleyen AKP iktidarı, enflasyonu düşürmek için temel gıdada KDV’yi yüzde 8’den yüzde 1’e düşürdü. KDV indirimi çay, domates, ekmek, süt, pirinç, peynir ve birçok sebzeyle et ürünlerinde yapıldı. Erdoğan, indirim yapmayan marketlere büyük cezalar kesileceğini açıkladı. Burada da suç zincir marketlerin üzerine atıldı. Ancak artan maliyetler karşısında yüzde 7’lik KDV indirimi zamların karşısında devede kulak kaldı.

► YARGI

AKP iktidarı nedeniyle sadece ekonomi alanında değil, yargı ve adalet alanında da kriz günbegün derinleşiyor. Geçen ekim ayında Erdoğan, yeni yargı paketi için kolları sıvadıklarını, en kısa sürede paketi TBMM gündemine getireceklerini ifade etti. Paketle birlikte yargıdaki sorunların çözüleceği iddia edildi. Görevden alınan eski Adalet Bakanı Abdülhamit Gül de açıklamalarında sık sık yargıdaki problemlere değiniyordu. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile gerginlik yaşadığı öne sürülen Gül, Erdoğan tarafından geçen ay görevinden "affını istedi".

İKTİDAR NE YAPTI?

Gül’ün yerine eski Adalet Bakanı Bekir Bozdağ getirildi. Yakın geçmişe bakıldığında yargıya müdahalede, adaletsizlikte, hukuksuzlukta herhangi bir iyileşme olmadığı ortada. Bu süre zarfında yazar Sedef Kabaş, bir TV programında yaptığı konuşmadan dolayı gözaltına alındı. Kabaş hakkında 12 yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlandı. Demans teşhisi konulan ve tutukluluğunun sona erdirilmesi yönünde rapor hazırlanan eski HDP’li vekil Aysel Tuğluk, tahliye edilmedi. "Basın ve Yayın Faaliyetleri" konulu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile medyadaki baskı ve sansür hamlelerinin artırılacağı ilan edildi.