Savaşta 1 yıl geride kaldı: Ne oldu, ne olacak?
Hazırlayan: Yaren ÇOLAK
Bundan bir yıl önce, 24 Şubat 2022’de dünya, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Donbass’a ‘özel operasyon’ emriyle uyandı. Moskova’nın ‘özel askeri operasyon’ olarak tanımladığı İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa topraklarında yaşanan bu en kanlı savaş şimdiden büyük bir yıkıma, acıya ve trajediye yol açtı. ABD emperyalizminin öncülüğündeki Batı ittifakı ile Rusya arasında kanlı bir hesaplaşmaya sahne olan Ukrayna’daki çatışma tüm yıkıcılığıyla sürüyor.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne göre savaş nedeniyle 5,9 milyon Ukraynalı ülke içinde yerinden edilirken 8 milyon kişi sığınmacı oldu. Kentler yakıldı, yıkıldı. 17,6 milyon civarında Ukraynalı insani desteğe ihtiyaç duyuyor. 7 binin üzerinde sivilin yanı sıra her iki taraftan on binlerce asker öldü.
Küresel denklemde de büyük bir kırılmaya yol açan savaşta Rusya tarihin gördüğü en büyük yaptırım ve kuşatmasıyla karşı karşıya. ABD’sinden NATO’suna Batı dünyası; Kiev’e büyük bir askeri, lojistik yığınak yaparken savaşın uzun yıllara yayılması için her türlü yola başvuruyorlar.
İkinci yılına giren savaşta nükleer silah tehditleri havada uçuşurken bu kapışmanın üçüncü dünya savaşına evrilebileceğine dair endişeler her geçen gün büyüyor. Dünya bir kez daha egemenlerin emperyalist, yayılmacı, hegemonik çıkarları uğruna bir felakete sürüklenirken olan yine halklara oluyor.
***
Kırılma noktaları:
24 Şubat 2022
Donbass Cumhuriyetlerinin bağımsızlığını tanıyan Putin, Ukrayna’ya ‘özel operasyon’ emri vererek savaşı başlattı.
28 Şubat 2022
Rusya’nın çağrısıyla müzakerede ilk adımlar atıldı. Heyetler, daha sonra aynı masa etrafına defalarca kez otursa da müzakereler zaman içerisinde rafa kalktı.
30 Mart 2022
İstanbul Dolmabahçe’de gerçekleştirilen müzakerenin ardından Rus ordusu askerlerini Donbass’a çekti. Çatışmalar bu bölgede yoğunlaştı.
23 Temmuz 2022
İstanbul Dolmabahçe’de AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in eşliğinde taraflar arasında Tahıl Koridoru Anlaşması’na imza atıldı.
17 Ağustos 2022
Putin, “Tek kutuplu dünya düzeninin geçmişte kaldığını” belirterek, “Çok kutuplu bir dünya düzeninin ana hatlarının şekillendiğini” söyledi.
5 Eylül 2022
Rusya’ya uygulanan yaptırımlar ve silaha yapılan yatırımlar krizi tetikledi. Batı’da yaşanan enerji krizi ve yüksek enflasyon pek çok ülkede protesto edildi.
30 Eylül 2022
Putin, Ukrayna’nın Herson, Zaporijya, Donetsk ve Luhansk bölgelerinin resmen ilhakını açıkladı ve buraları Rusya Federasyonu’nun dört yeni bölgesi oldu.
16 Aralık 2022
AB ülkeleri, yaklaşık 200 kişi ve kurum ile 3 Rus bankasının yaptırım listesine eklenmesini içeren, Rusya'ya 9'uncu yaptırım paketinde anlaşma sağladı.
21 Şubat 2023
Putin, Yeni Stratejik Saldırı Silahlarının Azaltılması Anlaşması’nı (START) askıya aldıklarını açıkladı.
***
Kazanan ölüm baronları:
Savaşın birinci yılı geride kalırken Ukrayna’nın Donbass bölgesinde şiddetli çatışmalar sürüyor. Moskova Devlet Üniversitesi’nden Doç. Dr. İkbal Dürre, bir yılda yaşananları değerlendirdi, olası senaryoları BirGün’e anlattı.
***
Prof. Dr. İlhan Uzgel yazdı: Putin başlattı, ABD bitirecek
Savaşın ucu açık. Rusya bitirmek istese Kiev, ağır koşullar ileri sürer. Ukrayna bitirmek istese ABD baskıyla önler. Dolayısıyla, savaşın ne zaman başlayacağına Putin karar verdi, ABD bitirecek. ABD açıkça savaşı uzatarak Rusya’nın sahada zayıflatılmasına yönelik strateji izliyor. Emperyalistler arası çekişmeyi vekalet savaşına dönüştürerek Moskova ile kontrollü bir savaş yürütüyor.
***
Prof. Dr. Oktay Bingöl yazdı: Savaşta ikinci yıl daha sert olacak
Ukrayna'daki savaş genel hatlarıyla statik bir durumda ancak değişmeyeceği anlamına gelmiyor. Moskova’nın her şeyi denemeyi göze alabileceği varsayıldığında savaşın ikinci yılının ilk yıldan farklı olacağı öne sürülebilir.
***
İsmail Daye yazdı | En acil ihtiyaç: Özlenen barış
Savaşta ailelerini, arkadaşlarını, evlerini kaybedenler siren seslerine alıştı. Daye, “Yıkılan kentlerde yaşayan hayaletleriz. Acıyı gözle gördük” diyor.
***
Enerji düellosunda galip yok:
Sahadaki çatışmaların yanında Batı ile Rusya arasında tüm dünyayı etkileyen büyük bir enerji savaşı da veriliyor. Enerji Uzmanı Doğan, “Kazananın olmadığı bir boks maçı bu, her iki taraf da darbe alıyor. Önümüzdeki birkaç yıl enerji fiyatlarındaki dalgalanma sürecek” dedi.
***
Prof. Dr. Oktay Bingöl yazdı | Savaşta ikinci yıl daha sert olacak: Çatışmalara üçüncü ülkelerin dahil olma tehlikesi var
"Bir harekâtın başarı ve başarısızlığında yukarıdaki faktörlerin/gerekliliklerin varlığı ve yokluğu belirleyici olduğu için Rus ordusunun harekâtına da çoklu pencerelerden bakmak gerekir. Burada birkaç noktaya dikkat çekmekte yarar var..."
***
Gürsel Köksal yazdı: Kırmızı çizgiler aşıldı
Almanya, bir yıl içinde dış politikaya ve savaşa ilişkin tüm kırmızı çizgilerini çiğneyerek savaşın tarafı oldu. Berlin’in Ukrayna’ya başta Leopard tankı olmak üzere ağır silahlar vermesi çağrısı yapan, kendilerinin de vereceğini açıklayan Avrupa ülkeleri ise şimdiden Scholz’u ortada bıraktı.
***
Savaşın ekonomik sonuçları:
Savaşın ekonomik yansımasını değerlendiren Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, “Ukrayna ve Rusya başta gelmek üzere tüm dünya halkları kaybetti. Yüzü gülen bir tek askeri-sınai kompleks dediğimiz silah ve enerji sektörü” diyor. Kozanoğlu: Kapitalizmin kâra sıkışmış acımasız doğasını akla getirirsek bu süreçte cebini doldurmuş güç odaklarının bu savaşın devamından hoşnut kalacağını pekala söyleyebiliriz. Bunun için mengeneyi daha da sıkıştıracaklar.
