AKP, sadece savaş ve milli güvenlik gibi zorunlu durumlar haricinde bütçe ile belirlenen ödeneğin üstüne çıkma yasağı bulunmasına karşın ödenek üstü harcamada rekorlar kırıyor. 2017’nin ödenek üstü harcaması 28.4 milyar TL oldu

Savaşta mıyız?

NURCAN GÖKDEMİR nurcangokdemir@birgun.net

“Genel veya kısmi seferberlik, savaş ilanı veya Bakanlar Kurulu kararıyla zorunlu askeri hazırlıkların yapıldığı olağanüstü hallerde ve Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçeleriyle sınırlı olmak üzere” verilen ödenek üstü harcama yapma yetkisini hükümet rekorlar kırarak kullanıyor. 2017 yılının ödenek üstü harcaması 28.4 milyar TL olunca Sayıştay, “belirli hizmetler için bütçeye konulmuş bulunan ödeneklerden fazla harcama yapılmaması, ödenek kullanımında esastır” uyarısında bulundu.

Sayıştay’ın “Bütçe uygulama sonuçları ile kamu idarelerinin hesapları karşılaştırılarak, ortaya çıkan uyumsuzluklar ile mevzuata aykırı bulgulara” yer verilen Genel Uygunluk Bildirimi’nde, bütçe disiplini konusunda önemli tespitler yer aldı.
“İstisna hükmü dışında ödenek üstü gider yapılmasına izin veren bir düzenleme bulunmamaktadır” vurgusunun yapıldığı raporda, 2017 yılında genel bütçeli idareler için 28.4 milyar, özel bütçeli idareler için 6 milyon, düzenleyici ve denetleyici kurumlar için 57 bin TL olmak üzere ödenek üstü gider toplamının 28 milyar 424 milyon TL’ye ulaştığı bildirildi. Sayıştay, yasalardaki kısıtlılıkların altını çizerek, Meclis’e “Tamamlayıcı ödenek verilip verilmemesi hususu, TBMM’nin takdirindedir” dedi.

Raporda, “Kamu zararı oluşturmamakla birlikte bütçelere, ayrıntılı harcama programlarına, serbest bırakma oranlarına aykırı olarak veya ödenek gönderme belgelerindeki ödenek miktarını aşan harcama talimatı veren harcama yetkililerine, her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminat dâhil yapılan bir aylık net ödemeler toplamının iki katı tutarına kadar para cezası verilir” hükmü de anımsatıldı.

TAMAMI İLK ÜÇÜN
2017 yılının ödenek üstü harcama yapan kurumu 20 milyar TL ile Milli Eğitim Bakanlığı oldu. MEB’i 7.7 milyarla Emniyet Genel Müdürlüğü, 111.9 milyonla Diyanet İşleri Başkanlığı izledi.

2017 yılında genel bütçe idarelerce gerçekleştirilen 28.4 milyarlık ödenek üstü giderin 27.4 milyarı önceki yıllarda da olduğu gibi ağırlıklı olarak personel giderlerine harcandı.

‘MAAŞ ÖDEMELERİ’ BAHANE
Kamu idarelerinin kurum dışına yaptığı aktarmalarla ödenek düşme ve ödenek iptal işlemlerinin ödenek üstü giderlerde etkili olduğu bildirilen raporda, bu yıl 26.8 milyar TL’nin kurum dışı aktarmalarla düşüldüğü, 95 milyonluk ödeneğin de iptal edildiği belirtildi. Hükümet aktarma ve iptallerle azalan kalemlerden personel maaşı ödemede güçlük yaşadığı bahanesiyle 22 milyarlık ödenek üstü gider yaptı.

Ödenek üstü harcama en kolay personeli fazla olan kamu idarelerinin bütçeleri aracılığıyla yapılıyor. Maliye Bakanlığı harcama yapacak ödenek bulunamadığında personel sayısı çok fazla olan bu idarelerin bütçesindeki personel ödeneklerinden yedek ödenek kalemine aktarma yapıyor. Yılın sona ermesine yakın, öğretmen, imam, polis gibi devlet görevlilerinin maaşlarını ödeme bahanesiyle ödemesi kalmayan bu idarelere yedek ödenek veriliyor.

Daha önce yasal dayanağı bulunmayan ödenek aktarma yetkisi istisnalar belirlenerek 2015 yılında Maliye Bakanı’na verildi. 2015 yılı ödenek üstü harcamanın en çok yapıldığı yıl oldu. 31.2 milyarlık 2015 harcamasından sonra 2016’da da 21.2 milyarlık ödenek üstü harcama yapıldı.