Savaştan kaçtılar çalışırken ölüyorlar

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin ’18 Aralık Uluslararası Göçmenler Günü’ dolayısıyla hazırladığı rapor, Türkiye’de göçmenler/mültecilerin yalnızca Ege sularında değil, çalışırken de yaşamını yitirdiğini ortaya koyuyor. Rapora göre bu yıl en az 108 göçmen/mülteci işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Raporda, “Ölümlerin hiçbiri basına ve sosyal medyaya yansımıyor. Yani bildiğimizin çok çok üstünde göçmen/mülteci işçi cinayetleri yaşanıyor” dendi.

Ölümler her yıl artıyor
Rapora göre, göçmen/mülteci iş cinayetlerinde artış yaşanıyor. 2013 yılında 22 göçmen/mülteci işçi yaşamını yitirmişti. Bu sayı 2014’te 53’e, 2015’te 67’ye, 2016’da 96’ya yükseldi. 2017 yılında 88’e düşen göçmen iş cinayeti sayısı, bu yıl ise 108’e çıktı.

Ölen her 10 işçiden 1’i göçmen
Bu yıl yaşanan göçmen işçi cinayetlerinin tüm iş cinayetlerine oranı yüzde 6. Buna göre iş cinayetlerinde yaşamını yitiren her 100 işçiden 6’sı göçmen/mülteci işçiydi. Ancak İSİG Meclisi, ‘Bildiğimizin çok çok üstünde göçmen/mülteci işçi cinayetleri yaşandığı’ tespitinden hareketle bu oranın yüzde 10’a yaklaştığı düşüncesinde.

Rapora göre, bu yıl iş cinayetlerinde ölen göçmen/mülteci işçilerin geldikleri ülkelere bakıldığında ilk iki sırada savaşların devam ettiği Suriye ve Afganistan bulunuyor. İş cinayetlerinde ölen her 4 göçmen/mülteci işçinin 3’ü, savaşların devam ettiği ülkelerden geliyor.

Bu yıl yaşamını yitiren işçilerin 48’i Suriyeli, 28’i Afganistanlı, 5’i Azerbaycanlı; 4’er işçi Iraklı, Pakistanlı, Türkmenistanlı; 2’şer işçi Gürcistanlı, İranlı, Rusyalı ve Ukraynalı; 1’er işçi ise Hindistanlı, Kırgızistanlı, Macaristanlı, Nijeryalı, Özbekistanlı, Tacikistanlı ve Zimbabveli.

Raporda dikkat çeken bir diğer tespit ise şu: Geçen yıllarda ölümlerin yüzde 60’tan fazlasını Suriyeliler oluşturuyordu. Bu yıl ise ölümlerin yüzde 44’ü Suriyeli. Rapora göre bunun nedeni Afganistan’dan gelen işçilerin sayısında ve ölümünde yaşanan hızlı artış. Bu yılın başında 1 milyon Afganistanlının doğu sınırlarından ülkeye giriş yaptığı basına yansımıştı. İşte bu işçiler şimdi ülkenin dört bir yanında en kötü koşullarda çalışıyor

İnşaat ve tarım başı çekiyor
Bu yıl çok göçmen/mülteci işçi ölümü inşaat ve tarım işkollarında yaşandı. Göçmen/mülteci iş cinayetlerinin 35’i inşaat, 34’ü tarım/orman, 7’si belediye/genel işler, 5’i gıda, 5’i madencilik, 3’ü tekstil işkolunda meydana geldi.

Kriz sömürüyü artırıyor
Raporda krizin göçmen emeği sömürüsünü artırdığına dikkat çekiliyor: “Kriz koşullarında patronlar açısından göçmen/mülteci işçiler, düşük ücretle güvencesiz şekilde çalıştırılabilecek emekçiler olarak her zamankinden daha da önem kazanıyor. Günde 16 saati bulan uzun çalışma süreleri, havalandırmasız ve ışıksız ortamda koruyucu ekipmanlar olmaksızın işbaşı yaptırma, asgari ücretin altında ücretlerle sosyal güvenlik kapsamı dışında çalıştırma, hakkını araması halinde keyfi şekilde işten çıkarabilme, başta devlet olmak üzere kimsenin hesap sormaması, tam da patronların aradığı çalıştırma koşulları.”

***

Suriyeli işçiler kayıt dışı çalışıyor

Raporda Suriyeli işçilerin durumuna değiniliyor. Buna göre, Suriye’deki savaştan kaçarak dünyanın dört bir yanına dağılan Suriyelilerin resmi olarak 3 milyon 611 bin 834’ü Türkiye’de yaşıyor. Gayri resmi sayı ise 4 milyonun üzerinde. Suriyeli işçilerin yüzde 99’u kayıt dışı çalıştırılıyor. Suriyeli kadın ve çocuklar, işgücü piyasasındaki en güvencesiz ve sömürüye açık kesimi oluşturuyor. Bir araştırmaya göre Türkiyeli erkek işçilerin yüzde 46’sı, kadın işçilerin ise yüzde 63’ü sigortasız çalıştığını belirtirken, Suriyeli erkek işçilerin yüzde 99’u, kadın işçilerin ise tamamı sigortasız çalıştığını söylüyor. Suriyeli çocukların çalışma yaşı ise 6’ya kadar düşüyor.