Sayıştay’ın 2019 yılına yönelik yayınlamış olduğu belediye denetim raporlarında sorunlu bulunan belediye uygulamaları ve harcamalarını iki başlık altında değerlendirebiliriz! Birincisi ilgili birimlerin kendi yaptıkları bazı uygulamaların ilgili mevzuata aykırılık taşımasıdır. İkinci tür sorunlar ise belediyelerin iş yaparken mevcut düzenlemelerin etrafından dolanma yoluna gitmelerinden kaynaklanan sorunlardır. Aşağıda inceleyebildiğimiz raporlarda tespiti yapılan sorunları bu iki başlık altında ilgili belediyelere de işaret ederek verdik.

Belediye birimlerinin doğrudan yaptığı işlerdeki usulsüzlük ve aykırılıklardan en çok göze çarpanları şöyle sıralanabilir.

1.

İhale yoluyla yapılması gereken işlerin ve satın almaların davet ve pazarlık usulüyle yapılması ve bu uygulamanın haksız rekabet ve belli şirketler lehine ayrıcalık yaratması;

(Bursa B.Ş. Belediyesi Sayıştay Raporu, B. Bulgu 10, s.33-34,

Denizli BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 3, s.17-18.

Kocaeli BŞB, Sayıştay Raporu B. Bulgu 10, s. 20.)

2.

Belediye Mülklerinin meclis kararı olmadan ve/ya ihaleye çıkılmadan belediye dışı kurumlara kiralanması ya da yasanın öngördüğü süreden daha uzun süreli devredilmesi. Kamuya ait taşınmazların ihale ile kiraya verilmesi gerekirken, ecrimisil yöntemi ile veya Encümen kararı ile süresi uzatılarak, haksız kullanıma neden olunması

(Ordu BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 11, s. 36-37.

Samsun BŞB, Sayıştay Raporu, B. Bulgu 16, s. 32.

Van BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 12, s. 28-29.)

3.

Toplu taşımacılık hatlarındaki imtiyaz hakkının ihalesiz devredilmesi veya ihalelerde süre belirtilmemesi yoluyla ayrıcalık tanınması ve kurumun zarara uğratılması.

(Kayseri BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 17, s. 68-69.

Eskişehir BŞB Sayıştay Raporu, A Bulgu 7, s.34)

4.

Borçlanma limitlerinin aşılması, Çevre Şehircilik Bakanı izin alınması gereken borçlanmalarda gerekli iznin alınmaması,

Denizli BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 1, s. 15-16.

Düzce Belediyesi Sayıştay Raporu, B. Bulgu 3, s. 23-24.

Sinop Belediyesi Sayıştay Raporu, B. Bulgu 13, s. 31-32.

Uşak Belediyesi Sayıştay Raporu, B. Bulgu 8, s. 20,21.

5.

Sayıştay Raporlarına yansımış kamu zararlarının geçmişe yönelik takibinin yapılmaması,

Kocaeli BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 21, s. 28.

İkinci kategoride, belediyelerin denetimden kaçmak için ortak hale gelmiş bazı ara mekanizmalar yaratma uygulamalarına dikkat çekiyor ve bu yöntemlerin ilgili mevzuata aykırı olduğunun altını çiziyor. Çoğu durumda etrafından dolaşma anlamına gelen bu stratejilerden bazılarını şöyle özetleyebiliriz;

1.

Belediye birimlerinin yapmaları gereken işleri doğrudan ihaleye çıkmak yerine belediye şirketlerine devri ve şirketlerin ihale yerine davet ve benzeri usullerle aynı işi istedikleri alt yüklenici şirketlere vermesi. Bu yola gidilmesinin ana nedeni belediye şirketlerinin daha serbest koşullarda iş yapıyor olması gibi görülse de asıl neden belediye şirketlerinin çok daha nadir denetime konu olmasıdır.

Bursa Yıldırım Belediyesi Sayıştay Raporu, B. Bulgu 8, s. 23-24.

Gaziantep BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 3, s. 18-19.

Konya BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 22, s.46-47.

2.

Belediye bütçesinden yapılabilecek personeli uluslararası fuarlara katılımı gibi konularda bazı harcamaların ihale şartnamesi ve sözleşmelere konularak, bu hizmetin ihale verilmiş şirketlere karşılatılması.

Kocaeli BŞB Sayıştay Raporu, B Bulgu 13, s.22-23

3.

İstisnai olarak görülen bazı davet ve pazarlık usulünün genel bir usul olarak ihaleden kaçınarak belli firmalarla iş yapma yöntemi haline getirilmiş bulunması.

Kocaeli BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 10, s. 20.

4.

Özel Kalem Müdürlüğü Kadroları aracılığıyla Belediye Başkanlarına birlikte çalışacakları yakın personel için verilmiş sınırlı ayrıcalığın çok sayıda kullanılarak memuriyete sınavsız giriş yöntemi haline getirilmesi.

Kocaeli BŞB, Sayıştay Raporu, B. Bulgu 19, s.26.

Şanlıurfa BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 16, s.29-30.

Yozgat Belediyesi B: Bulgu 3, s.10-11.

5.

Temsil ve Ağırlama Bütçesinin istisnai kullanım makamı olan Başkanlık dışındaki birimler tarafından kullanılmasından doğan uygunsuzluklar.

Ankara Çankaya Belediyesi Sayıştay Raporu, B. Bulgu 8, s. 52-53.

Ankara Keçiören Belediyesi Sayıştay Raporu, B: Bulgu 18, s. 39.

Sakarya BŞB Sayıştay Raporu, B. Bulgu 7, s. 26.

6.

Belediye mülklerinin tahsis yapılmaması gereken dernek, spor kulübü ve belediye şirketlerine tahsis edilmesi ve tahsis sürelerinin aşılması; devir yapılan bu kurumların söz konusu mülkleri 3. kişilere devri yoluyla ayrıcalıklar tanınması ve kurumun zarara uğratılması.

Sinop Belediyesi Sayıştay Raporu, B. Bulgu 6, s.24.

Bursa Osmangazi Belediyesi Sayıştay Raporu, B. Bulgu 1, s.23.

Son sözü Sayıştay Raporlarının standart olmamasına yönelik söyleyelim. Ne yazık ki raporlar arasında detay düzeyi açısından çok büyük farklılıklar var. Bazı belediyelerde işaret edilen yanlış uygulamaların ne tür bir mali büyüklüğe karşılık geldiğini görmek mümkün olmazken, aynı konuda bir başka belediyenin aynı konudaki değerlendirmesinde bu mali tablo çok detaylı biçimde yer alıyor. Bu farkın nedeni detaylı bir değerlendirme gerektiriyor, önümüzdeki günlerde bunu da yapacağız.