Sebze üssünde fiyatlar uçtu
Bahar geliyor ama meyve, sebze fiyatlarının düşmesi değil artması bekleniyor. Hallerde domatesin fiyatı geçen yıla göre yüzde 191 arttı. Antalya Tarım Konseyi Başkanı Çandır, “Fiyatların düşmesi zor” dedi.
EKONOMİ SERVİSİ
Artan fiyatlar nedeniyle gıdaya erişim giderek zorlaşıyor. Ülkenin meyve sebze deposu olarak bilinen Antalya hallerindeki durum dikkat çekici boyuta geldi. Antalya Ticaret Borsası’nın (ATB), mart ayı Antalya Halleri Domates, Sebze ve Meyve Endeksi yaz aylarında çarşı pazarda fiyatların düşmesini beklemenin hayal olduğunu ortaya koydu. Antalya hallerinde işlem gören domates, sebze ve meyvelerin işlem miktar ve fiyatlarıyla ilgili endeks değerleri, 2022 Mart ayında bir önceki aya göre ve geçen yılın aynı ayına göre değişim gösterdi.
Ülke ekonomisinde önemli bir yere sahip olan Antalya hallerinde miktar endeksleri geçen yılın aynı ayına göre domateste yüzde 20,46 ve sebzede yüzde 8,95 azaldı, meyvede ise yüzde 32,98 arttı.
Mart ayında miktar endeksleri domateste, aylık son 7 yılın en düşük artışını gösterirken, yıllıkta ortalama bir azalış gösterdi. Sebze miktarında aylık değişim 2019 yılı hariç en düşük artışı yaşanırken, yıllıkta ise ortalama bir azalış gösterdi.
DOMATES FİYATINDA SON 7 YILIN REKORU
Fiyat endekslerinde domates, geçen yılın mart ayına göre yıllık yüzde 191,76 arttı. Bu artış, son 7 yılın mart ayı, açık ara yükseliş rekoru oldu. Mart itibarıyla yıllık gerçekleşmelerde sebze miktar endeksindeki yüzde 8.95’lik azalışa karşılık, fiyat endeksi yüzde 143,14 artış gösterdi. Bu artış, son 7 yılın en yüksek mart ayı artışı oldu.
HALDEKİ FİYATLAR DAHA DA ARTACAK
Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Tarım Konseyi Başkanı Ali Çandır da Tarımsal Üretici Fiyat Endeksi’ndeki (T-ÜFE) yıllık yüzde 68,49’luk rekor artışın da göz önüne aldığında haldeki fiyatların daha da artacağını belirtti.
Sebzede miktarın çok düşmemiş olmasına rağmen fiyat yüzde 143,14 arttığına dikkat çeken Çandır, “Sebze, meyve ve domates rakamlarını pazarda belirleyen asıl mekanizma arz talep dengesi. Ancak tarımsal girdi maliyetlerini de burada göz ardı etmemiz mümkün değil” ifadelerini kullandı.
Havaların ısınmasıyla arzda bir artış yaşanacağını hatırlatan Çandır, “Bu nedenle önümüzdeki 1-2 ayda özellikle domates ve meyve sebze fiyat artış hızında azalma olabilir. Ancak işlem miktarı artsa bile tarımsal ÜFE’deki artış nedeniyle fiyatta düşüş beklemek zor” değerlendirmesinde bulundu.
TEK BAŞINA YÜKÜN ALTINDAN KALKILMAZ
Üreticiye yansıyan vade ve kur farkının ortadan kaldırılmasıyla üreticinin maliyetinin azalacağına dikkat çeken Çandır, şöyle konuştu: “Böyle bir sistem hayata geçirilirse tarım tedarik maliyetleri yüzde 30’a kadar düşecektir. Elektrik, akaryakıt gibi girdilerde ciddi devlet desteği şart. Bunlar engelleyemeyeceğimiz maliyetler. Üreticinin tek başına bu yükün altından kalkması mümkün değil. Tarım stratejik bir sektör diyorduk, şimdi tarımın milli güvenlik meselesi olduğunu düşünüyoruz. Bu ölçüde hareket etmemiz gerekiyor. Tarımdaki üreticiyi tarlada tutmak için devlet elinden geleni desteği vermesi gerekli.”
***
Savaşın Antalya tarımına faturası 233 milyon dolar
Antalya Tarım Konseyi tarafından iki ülkeye gönderilmiş ürünlerden kaynaklı alacakların tahsil edilememesi ve talepler raporlaştırılarak hasar tespiti yapılmıştı.
Rapora göre, Ukrayna ve Rusya’ya gönderilen yaş meyve sebze ihracatında toplam 80 milyon dolar, süs bitkilerinde ise 1 milyon dolar tahsil edilemeyen alacak bulunuyor. İki ülkeye yönelik üretilen özel ürünler nedeniyle de yaş meyve ve sebze ihracatında 150 milyon dolar, süs bitkilerinde 2 milyon dolarlık risk olduğu kaydedildi. İki ülkeden iki sektörün alacağının 81 milyon dolar, bu ülkelere gönderilecek ürünlerle ilgili risk miktarının da 152 milyon dolar olmak üzere toplam fatura 233 milyon doları bulduğu belirtildi.