AKP iktidarı azalan halk desteğine karşın seçim rüşvetlerine başvuruyor. Bu durum özellikle son seçimlerde AKP’nin en çok başvurduğu yol oldu. Öğretmen atamalarından sözleşmelilere verilen kadrolara, borç yapılandırmadan imar affına kadar birçok konu seçim rüşveti olarak kullanıldı.

Seçim yaklaşınca halkı hatırlıyorlar
Fotoğraf: Depo Photos

Mustafa KÖMÜŞ

AKP iktidarı 20 yılı geride bıraktı. Bu uzun yıllar boyunca seçim dönemi dışında halka kulaklarını tıkayan AKP iktidarı her seçim döneminde ise halka rüşvet dağıttı. Beyaz eşya ve kömür dağıtımından öğretmen atamalarına birçok konu seçim rüşveti olarak kullanıldı. Örneğin elektrik ve doğalgazda son beş yılda yapılan iki indirim de seçim öncesine denk geldi.

Genel seçimlere 43 gün kala AKP’nin bu dönemdeki en büyük kozu da halka dağıttığı seçim rüşvetleri oldu. Son olarak perşembe günü AKP’nin grup toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan elektrik ve doğalgazda indirim yapacaklarını söyledi. Erdoğan “'Nisan ayından itibaren tüm abone gruplarında elektrikte yüzde 15 indirim yapıyoruz. Sanayicilerimizin kullandığı ve konut aboneliğine göre oldukça yüksek kalan doğalgaz tarifesinde, nisan ayından itibaren yüzde 20 indirim yapıyoruz” dedi. Bununla da kalmayan Erdoğan gazetecilerin sorularını yanıtlarken temmuz ayında ikinci kez asgari ücrete zam geleceğini açıkladı.

AKP’nin son dönemde açıkladığı bazı seçim rüşvetleri ise şöyle:

•Emekli maaşına zam: Emeklilerin uzun süredir istediği zamma kulak tıkayan AKP seçim yaklaşınca bu tavırdan vazgeçti. Geçen günlerde yapılan zamla en düşük emekli maaşı 7 bin 500 TL’ye yükseltildi. Ayrıca uzun süredir bayram ikramiyesi olarak bin TL alan emeklilere önümüzdeki Şeker Bayramı’nda 2 bin lira verileceği duyuruldu.

•Öğretmen ataması: Ülkedeki en önemli problemlerden olan ataması yapılmayan öğretmenler de seçim rüşvetine girdi. Uzun süredir hep 20 bin atama yapan iktidar 45 bin öğretmen ataması gerçekleştirileceğini açıkladı.

•Vergi affı: Vergi affı kararları 13 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlandı Alacaklar için 31 Aralık 2022 tarihi esas alınırken, vergiler, vergi cezaları, idari ve adli para cezaları, gümrük vergileri, sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi feri alacaklar kapsama dahil edildi.

•Sözleşmelilere kadro: AKP’nin seçim öncesi en önemli hamlelerinden biri de sözleşmeli personele kadro oldu. Ocak ayında Meclis’ten geçen düzenlemeyle kamuda sözleşmeli olarak çalışanlara kadro verilmesinin önü açıldı.

Bunun yanında emekilikte yaşa takılanlar, 3600 ek gösterge gibi daha öncesinden hiç sıcak yaklaşılmayan konular da halka seçim rüşveti olarak sunulduç

Seçim rüşvetleri AKP için bu döneme ait bir uygulama değil. 2018 Genel Seçimleri ve 2019 Yerel Seçimleri’nden önce de AKP halka birçok seçim rüşveti dağıtmıştı.

AKP iktidarının her seçim öncesinde en çok sarıldığı kampanyalardan biri de gaz ya da petrol rezervi bulmak. Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 22 Mart’ta Siirt ve Diyarbakır'da yüksek kalitede petrol bulunduğunu açıkladı. 24 Haziran 2018 seçimlerine yaklaşık bir ay kala da Hakkari'de petrol bulunduğu haberi basına servis edilmişti.

***

2018 GENEL SEÇİMLERİ

2018 Genel Seçimleri 24 Haziran’da gerçekleşti. Seçimlerden kısa bir süre Bakanlar Kurulu toplantısında oldukça kritik kararlar alındı. Alınan kararlar içinde depremlerin ardından oldukça tartışılan imar barışı da yer aldı. Bu kararların her biri halka seçim rüşveti olarak dağıtıldı. Paketin toplam maliyeti ise 24 milyar lira olarak açıklandı. O kararlardan bazıları şöyle:

•Vergi ve pirim alacakları ile trafik cezaları yeniden yapılandırıldı.

•Yaşlılık aylığı: 600 bin liradan bin 500 liraya çıkarıldı.

•Öğrenci Affı: 7 yılda üniversiteyi bitiremediği için kaydı silinen öğrencilere üniversiteye dönme imkânı tanındı.

•İmar Affı: Seçim rüşvetleri içinde en çok göze çarpan şüphesiz imar affıydı. Bununla birlikte kaçak yapılar resmi hale getirildi. O dönem başbakan olan Binali Yıldırım bu konuyla ilgili şunları söyledi: “Bir diğer müjdemiz imar barışıdır. Bu konuda çok köklü son 50 yılın sorununu kökten çözecek bir kanun tasarısıdır. Bunları bir yapı kayıt belgesi vereceğiz, kanun çıkınca. Yapı kayıt belgesi daha sonraki imar alacaksa imar alırken işine yarayacak, kentsel dönüşüme gidecekse öncelik tanınacak, tapu verileceği zamanda bu belge aranacak.”

•Emekli ikramiyesi: CHP tarafından uzun süre dile getirilen ancak AKP tarafından tepkiyle karşılanan emekli ikramiyesi de alınan kararlar arasındaydı. Seçim yaklaşınca verdiği tepkileri unutan AKP şeker ve kurban bayramları öncesi emeklilere bayram ikramiyesi getirdi.

***

2019 YEREL SEÇİMLERİ

2019 yerel seçimleri 31 Mart’ta gerçekleşti. Bu seçim döneminde AKP 2018’dekine göre çok daha fazla rüşvet dağıttı. Özellikle büyükşehir belediyelerini kaybetmemek için AKP elinden ne geliyorsa yaptı. O dönem dağıtılan seçim rüşvetleri şöyle:

•AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan 25 Aralık 2018’de grup toplantısında elektrik ve doğalgaza indirim geleceğini açıkladı. Erdoğan “Yılbaşından itibaren elektrik fiyatlarında konutlarda yüzde 10 indirim yapıyoruz. Aynı şekilde konutlarda ve küçük orta ölçekli işletmeler ile ticarethanelerde kullanılan doğalgazda da yüzde 10’luk bir indirime gidiyoruz" dedi.

•Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne göre Genel Sağlık Sigortası kapsamında olan ancak primlerini zamanında ödemeyip borçlu duruma düşen yurttaşlara, 31 Aralık 2019’a kadar Sağlık Bakanlığı ve üniversite hastanelerinde ücretsiz sağlık hizmeti alabilme hakkı tanındı.

•Ocak 2019’da 1,6 milyar olan tarımsal destek, şubatta 4,9 milyara fırladı. Bu kalemden en yüksek tutar 2.3 milyarla mazot, 1.2 milyar lira ile de buzağı desteğine gitti. “Sosyal amaçlı transferler” için ayrılan ödeneğin 3 milyar 69 milyonu da 2019’un ilk iki ayında kullanıldı.

•İŞKUR tarafından 2018 sonunda TYP kapsamında binlerce alım yapılmasına rağmen, AKP ocak ayında bir kez daha alım yapılması için talimat verdi. Türkiye genelinde belediyeler, müftülükler, sağlık müdürlükleri, üniversiteler gibi yerler için 6 aylık, geçici personel alımı ilanı açıkıldı.

•Tarıma dayalı yatırım projelerinin fiziki olarak tamamlanma tarihi 31 Mayıs 2019’dan 30 Kasım 2019’a kadar uzatıldı. 1 Ekim 2018 tarihinde veya ek süre sonunda fiziki gerçekleşmeleri tamamlanmış olan ancak yasal izinlerini alamamış yatırımlar için de yatırımcının başvurması halinde 30 Kasım 2019’a kadar süre verildi.

•Konut, otomotiv, beyaz eşya ve mobilya alımlarında 31 Mart tarihinde sona erecek olan ÖTV ve KDV indirimleri, 21 Mart’ta yayımlanan Cumhurbaşkanılığı Kararnamesi’yle 30 Haziran’a kadar uzatıldı.

•Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, çiğ süt üreticilerine litre başı 10 kuruş olan desteği, Ocak-Şubat-Mart 2019 ayları için 25 kuruşa çıkardıklarını açıkladı.

•Pakdemirli, yaptığı diğer bir açıklamada da, kadro ‘müjdesi’ verdi. Bakan, Orman Genel Müdürlüğü’nde istihdam edilmek üzere bin 200 orman mühendisi, 2 bin 700 orman muhafaza memuru, 800 memur ve 300 şoför alımı yapılacağını açıkladı.

•İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapan mükellefler, 22 Mart 2019’dan sonra alım-satıma konu etmek üzere satın aldıkları binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen KDV’yi indirebilme hakkı tanındı. Buna göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle uğraşan mükelleflerce yüzde 1 KDV ile satın alınan binek otomobillerinin tesliminde yüzde 1, yüzde 18 KDV ile satın alınanların tesliminde yüzde 18 KDV uygulandı.