SEGBİS’e adliyeden itiraz

Hüseyin ŞİMŞEK

Hâkim ve savcı adaylarının eğitimden sorumlu tutulan, başında Adalet Bakanı’nın bulunduğu ve iktidarın tam kontrolünde yer alan Türkiye Adalet Akademisi’nin aynı isimli yayın organında, yargılamaya katılım yöntemleri arasında yer alan ve sanığın bulunduğu cezaevinden görüntülü olarak duruşmaya bağlanmasını sağlayan SEGBİS sistemi değerlendirildi.

Aktif görevdeki bir yargıç tarafından kaleme alınan araştırma makalesinde, AKP’nin müjde olarak duyurduğu, yargılamalarda sanığın fiziki olarak yer almamasını sağlayan SEGBİS’in çoğu zaman adil yargılamaya darbe vurduğu kaydedildi. Sanığın haklarını güvence altına alan en önemli haklar arasında adil yargılanma hakkının geldiği, ancak SEGBİS’le bunun zaman zaman ihlal edildiği vurgulanan yazıda, özetle şu tespitlere yer verildi:

“Faydalarının olmasıyla birlikte SEGBİS uygulamasının eksiklik ve sorunlarının da bulunduğu tartışmasızdır. İlk olarak, bahsi geçen sistem ülkemizde yer alan alt yapı ve teknik hizmetler bakımından iyi bir seviyede değildir. Bu nedenle çoğu zaman duruşma esnasında bağlantıların koptuğu, ses ve görüntülerin tam ve net olarak iletilemediği, talimat mahkemesine veya cezaevlerine bağlanılamadığı görülmektedir.” Yazıda söz konusu sistem mevzuatlarımızda ve yargı kararlarında da belirtildiği üzere istisnai olarak getirilmiş bir uygulama olduğu belirtilirken “Ancak uygulamada, bu sistemin ‘esas’ olarak görüldüğü ve ilk olarak bu yola başvurulduğu anlaşılmaktadır. Bu uygulamayla birlikte sanığın SEGBİS ile dinlenmesi mümkün olmasına rağmen istinabe (bulunduğu yerde ifadesinin alınması) suretiyle dinlenmesi yolunun tercih edildiği, zaman zaman da sanığın esas mahkemesinde katılmasıyla ilgili hakkının açıkça anlatılmadığı ve rızasının sorulmadığı görülmektedir” ifadelerine yer verildi. Ayrıca “SEGBİS sisteminde tartışılan ve eleştirilen diğer husus ise, sanığın savunma hakkının kısıtlanmasının önüne geçmek amacıyla gerekli olanakların sağlanmamasıdır” denilen yazıda “Sanığın savunmasını hazırlaması ve kendini tam olarak savunabilmesi amacıyla hiçbir müdahale olmaksızın müdafisiyle görüşmesi sağlanmalıdır. Böyle bir talep gelmesi durumunda uygulamada, mahkemede bulunan hâkim ya da heyetin duruşma salonu dışına çıkarak sanık ile müdafisinin görüşmesine olanak sağladığı görülmektedir” ifadeleri kullanıldı.