Şehir değiştirirsem tazminat alır mıyım?
Soru: Eşim kamu kuruluşunda çalışıyor ve şehir dışına doğu görevini yapmak için tayini çıktı. Bende istifa etmek durumundayım. Kıdem tazminatı hakkımı alabilir miyim?
Cevap: Özel sektörde çalışanların çalışma ilişkilerini düzenleyen kanunumuz 4857 sayılı İş Kanunu’dur. Buna karşın kıdem tazminatı konusu ise eski iş yasamızın halen yürürlükte olan 14. maddesi ile düzenlenmektedir. Bu maddeye göre de İş Kanunu’na tabi çalışan bir kişinin belirttiğiniz sebeple (eş tayini) işten ayrılması istifa anlamına gelmektedir. İstifa ise kıdem tazminatına hak kazandıran bir sebep değildir. Konuya ilişkin bir Yargıtay kararı özeti aşağıdaki gibidir;
“Tanık beyanlarından eşi İstanbul’a tayin olan davacının buraya naklini talep ettiği, ancak şirketin bunu kabul etmemesi üzerine işi kendisinin bıraktığı anlaşılmaktadır. Eşin tayin edilmesi, işçi açısından haklı nedenle fesih sebebi oluşturmaz. Bu nedenle davacının feshinin haklı nedene dayanmadığı anlaşıldığından kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.”
Konunun hukuki boyutu böyle olmakla birlikte iyi niyet kuralları çerçevesinde işveren (zorunlu olmamakla birlikte) istifanız koşulunda elbette ki kıdeminizi ödeyebilir. Bu konuda yasal bir engel de bulunmamaktadır.
İşsizlik ödeneğinden nasıl yararlanırım?
Soru: "Birden çok işyerinde çalışabilir miyim?" başlıklı 23.04.2021 tarihli yazınızda aynı anda 2 yerden sigortalı olan birinin 30 günlük çalıştığı yerde isten çıkarılması durumunda işsizlik ödeneği alır mı sorusuna evet cevabını vermiştiniz. Benzeri bir durum ile ilgili sorun yaşıyorum. Bunun mevzuattaki karşılığı konusunda yardımcı olur musunuz?
Cevap: Bu konu 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile düzenlenmektedir. Bu kanunun içeriğinde işsizlik sigortasından yararlanma koşulları açıkça düzenlenmiştir. İşten çıkarılma gerekçeniz ve prim ödeme şartlarınızla ilgili yasaya uygunsa işsizlik ödeneğinden yararlanmanız gerekir. Zaten siz Türkiye İş Kurumu’na başvurduğunuzda ödenek almanıza engel bir durum varsa bunu yasal gerekçesi ile açıklamaları gerekir.
Dinlenme hakkımız olmuyor
Soru: 7/24 hizmet veren bir mağaza da 3 kişiyiz bir de yöneticimiz var. Vardiyalı olarak çalışıyoruz. Bir hafta 08.16.30 bir hafta 15.00 23.30 bir hafta 23.30 8.00 çalışıyoruz, tek olduğumuz için mağazada dinlenme hakkımız olmuyor. Vardiya sisteminin dönmesi için mecbur sabah 8 de çıkan kişi aynı gün 15.00 da gelecek diyor. Sizce bu doğru mudur?
Cevap: Vardiya usulü olarak adlandırdığınız kesintisiz olarak mal veya hizmet üreten kuruluşlarda uygulanan bu çalışma sistemine yasadaki adıyla postalar halinde işçi çalıştırma diyoruz. Bu çalışma sistemi Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik çerçevesinde düzenlenmektedir. Bu yönetmeliğin 9. Maddesine göre “Posta değişiminde işçiler sürekli olarak en az onbir saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz. Bu hüküm, postası değiştirilen işçilere de uygulanır.”
Yine aynı yönetmeliğin 11. Maddesi Hafta tatili konusunu düzenlemektedir ve aynen aşağıdaki gibidir;
“Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, işçilere, haftanın bir gününde 24 saatten az olmamak üzere ve nöbetleşme yolu ile hafta tatili verilmesi zorunludur.”
Sizin ifadelerinizden yukarıda belirttiğimiz Yönetmelik maddelerine uyulmadığı anlaşılıyor. İşyerinizde her ne kadar üç posta uygulansa da postalardaki işçilerin dinlenmesini sağlayacak ilave bir elemanın olmayışı yönetmeliğe uymuyor
İşçinin yasal sürelerin üzerinde çalıştırılması ve özellikle kaynağını Anayasa’dan alan dinlenme hakkına uyulmaması hukuki ve cezai yaptırımları olan olumsuz bir işveren davranışıdır. İşçi bu nedenlerle iş sözleşmesini haklı sebeple sona erdirebileceği gibi şikayet haklarını da kullanabilir. Dolayısı ile sizlerde bu çalışma sistemine itiraz ederek yasal yollara başvurabilirsiniz.