Sezon açıldı, enflasyon yeniden rekor kırdı

Ekonomi Servisi

İstanbul Ticaret Odası (İTO) ekim ayına ilişkin perakende ve toptan fiyat endekslerini yayımladı. 2022 Ekim ayında İstanbul’da; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi bir önceki aya göre yüzde 3,96, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 5,89 oranında arttı.

2021 Ekim ayına göre 2022 Ekim ayında yaşanan fiyat değişimlerini gösteren bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı İTO'nun 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksinde yüzde 108,77, Toptan Eşya Fiyatları İndeksinde ise yüzde 104,21 olarak gerçekleşti.

TÜİK'in 3 Kasım'da açıklayacağı manşet enflasyon öncesinde İTO’nun açıkladığı İstanbul’un enflasyonu son 27 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

EKİMDE EN ÇOK GİYİM ZAMLANDI

Perakende fiyatlarda bir önceki aya göre; giyim harcamalarında yüzde 7,98, ev eşyası harcamalarında yüzde 6,95, gıda harcamalarında yüzde 5,54, sağlık ve kişisel bakım harcamalarında yüzde 2,97, kültür eğitim ve eğlence harcamalarında yüzde 2,64, diğer harcamalarda yüzde 0,84, konut harcamalarında yüzde 0,31, ulaştırma ve haberleşme harcamalar grubunda yüzde 0,23 artış açıklandı.

Tüm harcama gruplarında fiyat artışları gözlemlenirken aylık fiyat indeksinin belirlenmesinde yeni sezon fiyatlarının devreye girmesi nedeniyle Giyim Harcamaları grubunda görülen fiyat artışları, özellikle Gıda Harcamaları Yaş Kuru Sebze ve Meyveler grubunda mevsim etkisi ve indekste kullanılan değişken tüketim ağırlıklarının etkisi nedeniyle görülen fiyat değişimleri etkili oldu.

MAKASIN DARALMASI GEREKİYOR

Diğer yandan ekim ayında üretici ile market arasındaki fiyat farklılıklarını açıkladı. Girdi fiyatlarında yaşanan değişimleri ve tarımsal destekleme ödemelerini de değerlendiren TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, “Tüketicilerimizin ucuz gıdaya ulaşmasının yolu, üreticilerimizin maliyetlerinin düşürülmesinden ve üretici ile tüketici fiyatları arasındaki makasın daralmasından geçiyor” dedi.

Ekim ayında markette 37 ürünün 31’inde fiyat artışı, 6’sında ise fiyat azalışı görüldü. Üreticide ise 29 ürünün 21’inde fiyat artışı oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun ağustos ayı için yayımladığı Girdi Fiyat Endeksi’nde yer alan mazot, gübre, elektrik, tohum, ilaç ve yem fiyatlarında yaşanan önemli artışlar, tarım ürünleri üretici fiyat endeksini yüzde 142 oranında artırdı. TÜİK verilerinde yer alan gübre endeksindeki artış yüzde 238’i, mazot endeksindeki artış ise yüzde 227’yi buldu.

Tarım üretici fiyatlarında görülen artışların girdi fiyatlarının yüksekliği nedeniyle artan maliyetlerden kaynaklandığını anlatan Bayraktar, şöyle konuştu:

“Tarımsal üretici fiyatlarındaki artışların çok üzerinde seyreden tarımsal maliyetlerdeki artışlar, çiftçilerimizin gelirlerinin düşmesine sebep oldu.

Tüketicinin tarım ürünlerine ödediği fiyatlardaki artışın önemli bir kısmı üretici ile market arasındaki farktan kaynaklanıyor. Üreticilerimizin maliyetlerini düşürmeden, üretici ile tüketici arasındaki fiyat makasını daraltmadan ve üreticilerimiz ürünlerinin pazarlamasında daha çok söz sahibi olmadan tüketicilerin de ucuz gıdaya ulaşması mümkün değildir. Bunlar yapıldığı takdirde tüketiciye sağlanan faydanın yanında, Avrupa başta olmak üzere dünyada ürün talebinin arttığı bu dönemde dünya pazarlarındaki ürün ihracatında rekabet gücümüz artacak, üreticimiz ve ülkemiz kazanacaktır.”

Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 14, son bir yıla göre ise yüzde 221 oranında arttı. Besi yemi ekim ayında eylül ayına göre yüzde 1,3, süt yemi yüzde 1,4, son bir yılda besi yemi yüzde 107, süt yemi ise yüzde 109 oranında arttı. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 140 oranında arttı. Zirai ilaç fiyatları ise yıllık bazda yüzde 95 artış gösterdi.

***

‘SİMİT 8 LİRA OLMALI!’

İstanbul'da 5 liraya satılan 100 gramlık simide zam gündeme geldi. İstanbul Un-İş Esnaf Sanatkarlar Odası Başkanı Şaban Özdemir simidin maliyetinin 5 lira olduğunu, önümüzdeki günlerde yeni zammın konuşulabileceğini belirtti. Özdemir, elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki artışın maliyetleri artırdığını vurgulayarak, "Mevcut durumda simidin maliyeti 5 lira. Simidin, açmanın ve poğaçanın eski kâr marjlarına gelmesi için 8 TL'ye satılması lazım" dedi. İstanbul'da simide en son 1 Temmuz'da zam gelmişti. Simit o tarihten itibaren yüzde 25 zamla 5 liraya satılmaya başlanılmıştı.