SGK emekli aylıklarıyla ilgili aldatıcı bilgiler sunuyor: Gerçekleri saklamayın

Emekliler ülkemizin en büyük toplumsal gruplarından biri. 13 milyondan fazla emekli ve hak sahibi var. Hepimizin ailesinde veya arkadaşları arasında emekliler var. Herkes potansiyel emekli veya hak sahibi. O yüzden emeklinin sorunu herkesin sorunu sayılır.

Sosyal güvenlik için “Beşikten mezara kadar sürer” denir. Aslında bu eksik bir ifade. Sosyal güvenlik doğumdan önce başlar ve ölümden sonra da devam eder. Sigortalının ve emeklinin ölümünden sonra da hak sahipleri sosyal sigorta haklarından yararlanır. Anne karnındaki bebek de analık sigortası kapsamındadır. Elbette sosyal güvenliğin en önemli boyutlarından biri emekli aylıkları ve gelirler. Onca yıl çalışan bir insanın yaşamın çok daha zor bir döneminde insanca yaşayacak bir gelir elde etmesi temel bir insan hakkı. Emekli aylık ve gelirlerinin düzeyi bir ülkenin aynası.

GERÇEK DIŞI İDDİALAR

Sizce ülkemizde en düşük emekli aylığı, ortalama işçi emekli aylığı ne kadar? Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) verilerine göre Temmuz 2021 itibariyle en düşük SSK (işçi) emekli aylığı 2.523 TL, ortalama işçi emekli aylığı 2.600 lira ve en yüksek işçi emeklisi aylığı ise 4.836 liraymış! Ayrıntısını merak edenler SGK Temmuz 2021 Mali İstatistikler tablosuna ve SBB’nin 8 Ekim 2021’de yayımlanan “Türkiye Ekonomisinde Haftalık Gelişmeler ve Genel Görünüm” adlı raporun 26. sayfasına bakabilir.

Görüldüğü gibi ortalama işçi emekli aylığı 2.825 TL olan asgari ücretin altında. Oysa 2002 yılında ortalama işçi emekli aylığı asgari ücretin yüzde 50 üstündeydi. Emekliler asgari ücretten daha düşük bir gelirle yaşamaya mahkûm. Bu bir tarafa asıl dikkat çekici husus SGK ve SBB’nin en düşük işçi emekli aylığının 2.523 TL olduğu iddiasıdır.

SGK’nin bu iddiası gerçek dışı ve hayal ürünü. En düşük işçi emekli aylığı 2.523 liradan çok daha düşük. Hatta o kadar düşük ki 25 Mart 2020 tarih ve 7226 sayılı yasa ile emeklilere yapılacak ödemenin 1.500 TL’den az olamayacağı ve daha düşük hesaplanan emekli aylıklarının farkının Hazine tarafından karşılanarak 1.500 liraya yükseltileceği hükme bağlandı.

Ancak SGK’ye göre 2020 yılında 1.500 liranın altında emekli aylığı yok! SGK’ye göre 2020’nin ilk altı ayında en düşük emekli aylığı 2.020 lira, ikinci altı ayında ise 2.147 liradır. Madem 2020 yılında 1.500 liradan düşük emekli aylığı yoktu neden emekli aylıklarının Hazinece 1.500 liraya tamamlanması için yasa yapıldı? Hangisi doğru? Yasa mı boşuna yapıldı, yoksa SGK istatistikleri mi gerçek dışı?

SGK HİZMET KUSURU İŞLİYOR

SGK’ye göre en yüksek işçi emekli aylığı ortalama emekli aylığının yüzde 86 üstündeyken en düşük emekli aylığı ortalama emekli aylığının sadece yüzde 2,9 altındaymış. Bu işte bir gariplik yok mu? Bu iddia hayatın olağan akışına aykırı değil mi? Dahası aritmetik olarak da akılları zorlamıyor mu?

Öte yandan günlük yaşamdan biliyoruz ki SGK’nin iddiasının aksine 2.523 TL’nin çok daha altında emekli aylığı alan yüzbinler belki milyonlarca işçi var. 2.523 TL’den daha düşük emekli aylığı alan bizzat tanıdığım işçi emeklileri var. Hem de 25 yıl çalışmış ve 6 bin günden az olmamak üzere prim ödemişler. Zaman zaman elime ulaşan işçi emekli aylık pusulalarından biliyorum ki en az emekli aylığı 2.523 TL değil, çok daha düşük.

Öte yandan yapılan araştırmalar da emekliler arasında 2.523 TL’den çok daha düşük aylık ve gelir alanların olduğunu ortaya koyuyor. DİSK-AR tarafından Ekim 2020’de yayımlanan “Türkiye’de Emeklilerin Durumu ve EYT Gerçeği” başlıklı araştırmaya göre SGK tarafından ilan edilen en düşük emekli aylığının altında aylık ve gelir alan milyonlarca emekli var. Dolayısıyla en düşük işçi emekli aylığının 2.523 lira olduğu iddiası koskoca bir aldatmacadan başka şey değil.

Elinde onca teknik imkân olan ve kadro olan bir kurum için hesap basittir. En düşük emekli aylığını bulmak birkaç saniyelik iş. Sistemde kayıtlı en düşük emekli aylığı alan kişiyi bulmak o kadar zor mu? Yoksa asgari ücret gibi emekliler için de bir “asgari emekli aylığı” saptanıyor da biz mi bilmiyoruz! Ortalama aylığı hesaplamak da gayet kolay. Emekli işçilere ödediğiniz toplam emekli aylığını emekli sayısına bölersiniz böylece ortalama emekli aylığını bulursunuz. Yok ortanca emekli aylığını mı bulmak istiyorsanız ortadaki emeklin aylığını bilmek yeter.

SGK AÇIKLAMAK ZORUNDA!

SGK gayri ciddi verileri en düşük emekli aylığı olarak kamuoyuna ve bilim dünyasına sunarak yanıltıyor ve hizmet kusuru işliyor. Eğer bunu bilerek yapıyorlarsa vahim. Eğer bunun farkında değillerse çok daha vahim.

SGK geçmişte aralıklara göre emekli aylıklarına ilişkin detaylı veriler açıklıyordu. Örneğin 2002 yılı verilerine göre 50 TL’nin altında yaşlılık aylığı alanların sayısı 12 bin kişiden fazlaymış. Görüldüğü gibi 2002 yılında en düşük işçi emekli aylığı SBB verilerinde iddia edildiği gibi 257 TL değilmiş. SGK 2002’de 5’er liralık aralıklarla emekli aylık ve gelirlerinin ayrıntısını yayımlayabiliyormuş. Ancak sonra ne olduysa SGK emekli aylıklarının ayrıntısını ve fiili durumu açıklamaktan vazgeçti. Bilgi saklamaya başladı.

Bu konuda SGK’den “sızan” en son bilgi 8 Haziran 2018’de Nurcan Gökdemir’in BirGün’deki haberinde yer aldı. Habere göre 127 bin 540 kişinin emekli aylığı 700 liranın bile altındaydı. SGK’den bu bilgiye dair bir yalanlama gelmedi. SGK aylık istatistiklerine göre ise haberin yayımlandığı tarihte en düşük emekli aylığı 1.509 liraymış. İlahi SGK! Bunlardan hangisi doğru?

SGK emekli aylık aralıklarına ilişkin güncel ve fiili bilgiyi açıklamaktan kaçınıyor ve bilgi taleplerini ısrarla reddediyor. 8 Şubat 2019 tarihli CİMER başvurusuyla SGK’den emeklilerin aylık aralıklarına ilişkin bilgi istedim. Ancak SGK aylık aralıklarına göre dağılımların “özel bir çalışma” gerektirdiğini gerekçe göstererek başvurumu reddetti. SGK’nin bu bilgiye sahip olduğundan ve özel bir çalışma yapılmasına gerek olmadığından adım gibi eminim. Benzer bir başvuruyu DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) geçtiğimiz aylarda yapmış. DİSK-AR’ın başvurusu da reddedilmiş. DİSK konuyu yargıya taşımış.

AÇIK ÇAĞRI

Bu yazı vesilesiyle SGK’ye bir kez daha çağrıda bulunuyorum. Emekli aylıklarının alt ve üst sınırı ile ilgili istatistikleriniz gerçek dışıdır. Hatalıdır. En düşük işçi emekli aylığı iddia ettiğiniz gibi 2.523 lira değil çok daha düşük.

Eğer “asgari işçi emekli aylığı 2,523 lira” iddianızda ısrarlı iseniz hodri meydan! Elinizdeki emekli aylıklarının ve gelirlerinin dökümlerini aylık ve gelir türlerine göre 250 lira aralıklarla yayımlayın. Kaç kişi 1.500 liranın altında emekli aylığı alıyor ve Hazine tarafından 1.500 liraya tamamlanıyor? Kaç emekli 1.500-1.750 lira aralığında, kaç emekli 2.000-2.250, kaçı 2.250-2.500 lira aralığında emekli aylığı ve geliri alıyor görelim. Elinizdeki teknik imkanlarla bunu dakikalar içinde bulur ve yayımlarsınız. Hatta ekinizde hazır olarak bulunduğundan eminim.

Bir sosyal politikacı ve bilim insanı olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı sayın Vedat Bilgin’e ve SGK Yönetim Kurulunda işçileri temsilen bulunan Türk-İş eski Genel Başkanı sayın Salih Kılıç’a çağrı yapıyorum. Lütfen SGK’nin en düşük emekli aylığına ilişkin yarattığı bilgi kirliliğine son verilmesini sağlayın. Emekli aylıkları ile tatmin edici ve gerçek bilgilerin, en düşük ve ortalama emekli aylıkları ile türlerine göre emekli aylık ve gelir aralıklarının kamuoyuna açıklanmasını sağlayın.

Bu vesile ile okurlara da çağrı yapıyorum. Lütfen siz veya tanıdıklarınız arasında 2.523 TL’den düşük emekli aylığı alanların hesap pusulası örneklerini -kişisel bilgileri silerek- bana iletin. Bana e-posta (azizcelik@gmail.com) veya Twitter yoluyla (@EmeginHalleri) ulaşabilirsiniz. SGK’nin “en düşük işçi emekli aylığı 2.523 TL” aldatmacasına birlikte son verelim.