SGK nihayet açıkladı!

Bilindiği gibi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Aralık 2018’den bu yana, altı aya yakın bir süredir aylık sosyal güvenlik verilerini açıklamıyor. SGK aylık sosyal güvenlik verileri, sigortalı sayısından sağlık istatistiklerine ve SGK’nin mali durumuna ilişkin pek çok detaylı bilgiyi içeriyor. SGK verileri Türkiye’de kayıtlı istihdama ilişkin en önemli ve net kaynak. Özellikle TÜİK verilerinin ortaya koyduğu büyük işsizlik artışı ve istihdamda yaşanan büyük gerileme SGK istatistiklerinden kayıtlı istihdam açısından daha net görülebilir. Sigortalı sayısında azalmayı aybeay izlemek mümkün. SGK’nin prim tahsilat durumunu da bu verilerden izleyebilmek mümkün.

Ancak SGK, Ocak 2009’dan bu yana bazı aksamalar dışında 10 yıldır her ay yayımladığı aylık istatistik bültenlerini yayımlamıyor. Üstelik SGK bu konuda bir açıklama da yapmıyor. SGK’nin altı aya yaklaşan veri açıklamama tutumu soru işaretlerini artırıyor ve eleştirilere konu oluyor. Ben de bu konuyu sık sık gündeme getiriyorum. Nitekim 20 Mayıs 2019 tarihli BirGün’de “SGK neyi saklıyor?” başlıklı bir yazı yazdım. Bu yazıdan sonra CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, Bilgi Edinme Kanunu kapsamında SGK Başkanlığı’na verilerin neden açıklanmadığını sordu. SGK bu yazıya vatandaşa yanıt verme süresinden çok daha hızlı biçimde 17 Haziran 2019’da yanıt verdi. Vatandaşa göre erken diyorum; çünkü aynı SGK, 23 Haziran 2017’de SGK’ye aynı konuda sorduğum soruya yaklaşık üç sonra, 13 Eylül 2017’de cevap vermişti. Buna da şükür! SGK nihayet açıklama yaptı ya!

Aylardır susan SGK Başkanlığı nihayet açıkladı. Ancak başlığa bakıp yanılmayın. SGK aylardır açıklamadığı verileri açıklamadı. Sade suya tirit bir mazeret açıkladı sadece. SGK’nin Sayın Bakan’a yolladığı açıklamada şöyle deniyor: “SGK aylık istatistik bültenlerinin hem içerik hem format itibariyle güncellenmesi çalışmaları, yılbaşından itibaren devam etmektedir. Uluslararası standartlara uygun, saydamlık ve hesap verilebilirlik açısından etkili ve yeterli veri üretebilmek için hem Kurumun web sayfası hem de aylık istatistik bülteni gözden geçirilmektedir. SGK’nın veri gizleme ya da geciktirmesi söz konusu değildir.”

Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu! SGK Başkanlığı adeta aklımızla dalga geçiyor. Altı aydır Türkiye’nin merkezi hükümetten sonra en büyük vatandaş kitlesine hizmet veren en büyük bütçeli ve kadrolu kurumunun yaptığı açıklamaya bakın: Güncellenme çalışmaları devam ediyormuş! Düşünebiliyor musunuz? TÜİK altı aydır güncellenme gerekçesiyle veri açıklamıyor. Merkez Bankası 6 aydır güncelleme gerekçesiyle veri açıklamıyor. Böyle bir durumda yer yerinden oynar. Ancak SGK açıklamayınca sorun yok!

10 yıldır açıklanan SGK istatistiklerde güncelleme yapılması elbette mümkün ve gereklidir.  Ancak hiçbir kamu kurumu kamu hizmetinin bir parçası olan veri açıklama hizmetini 6 ay durduramaz. Veri, format ve içerik güncellemesi üzerinde arka planda çalışır, hazır olduğunda yeni içerik ve formatı yayına sokar ve gerekirse geriye dönük güncelleme yapar. TÜİK yıllardır bunu yapmaktadır.  TÜİK de enflasyon, milli gelir ve işgücü piyasası verileri konusunda defalarca güncelleme ve yöntem değişiklikleri yaptı; ancak veri akışı hiç kesilmedi.  Üstelik SGK verileri kayıtlara dayalı, anket değil.

SGK bu verileri her ay düzenli olarak derliyor. Bu veriler SGK’nin veri altyapısında var. SGK Başkanı sigortalı sayısını da SGK’nin mali durumunu da biliyor. SGK prim tahsilatlarında ne kadar gecikme olduğunu SGK Başkanı biliyor. Ancak sigortalılar bilmiyor, vatandaş bilmiyor, akademik araştırma yapacak olanlar bilmiyor, basın bilmiyor. SGK açıklamasında “SGK’nin veri saklaması söz konusu değildir” demişsiniz. Peki bu yaptığınız fiilen nedir? Dahası 6 ay süren bir güncelleme çalışması olabilir mi? Büyük bir bilimsel keşif mi yapacaksınız! Altı üstü zaten veri tabanınızda olan zaten derlenen veriyi Excel formatında kamuoyuna sunacaksınız.  Günümüzün bilişim teknolojisinde bunun ne kadar basit bir iş olduğunu çocuklar bile bilir.

34 yıldır prim ödeyen bir sigortalı, bir yurttaş ve bu alanda çalışma yapan bir akademisyen olarak tekrar SGK’ye sesleniyorum: Aklımızla dalga geçmeyin. Hepimizin emeğinin ürünü olan SGK’nin saygınlığına ve güvenilirliğine gölge düşürmeyin. Kamuoyunda şaibe yaratılmasına izin vermeyin. TÜİK ve İŞKUR’un yaptığı gibi verileri düzenli ve zamanında yayımlayın. Açıkladığınız gerekçeler inandırıcı değil. Kurumu daha fazla yıpratmadan bilimsel esaslara uygun verileri bir an önce yayımlayın. Mızrak çuvala sığmaz!