Sigortam devam eder mi?

SORU: Ben bir okulda sözleşmeli öğretmenim. Okullar tatil olunca tatil bitene kadar sağlık sigortam devam ediyor mu?
CEVAP: SGK sigortalısı olan bir kişi sağlık hizmetlerinden yararlanmak için prim ödemek zorundadır. Prim ödemesi çeşitli sebeplerle (ücretsiz izin, rapor vb.) kesintiye uğrayabilir. Bu durumda sağlıktan yararlanabilmek bakımından hastalığın meydana geldiği tarihten geriye dönük olarak son bir yıl içindeki prim ödeme gün sayısına bakılır. Şayet 90 gün ödenmiş prim var ise 100 gün boyunca sağlık hizmetinden yararlanmak mümkündür. Ancak bu belirttiğim husus işten ayrılmış, yani sigortalılık hali sona ermiş kişiler için geçerlidir. Sizin durumunuz daha farklı, siz sadece okullar tatil olduğunda ücret alamıyor ve dolayısı ile de prim ödemiyorsunuz sanırım. Bu geçici bir durum ve geriye dönük olarak ödenmiş prim gün sayınız yeterli olduğundan sağlık hizmetinden yararlanmanız gerekir.

Kıdem ve izin haklarım ödenmedi

SORU: 15 ay boyunca sözleşmeli çalıştığım yurtdışı şantiyesi ülkedeki savaş nedeniyle kapatıldı ve Türkiye’ye getirildik. 15 gün boyunca boş kaldıktan sonra aynı firmanın Türkiye’deki başka şantiyesine çok düşük bir ücretle görevlendirildim. Firma kıdem, ihbar ve izin alacaklarımı vermek zorunda mıdır? Kendileri bana iş verdiği için ödemek istemiyor, mevzuatta bununla ilgili madde var mıdır?
CEVAP: Öncelikle işvereninin size karşı olan davranışının yasal olmadığını belirterek başlayalım yanıtımıza. Yurt dışında çalışmakta olduğunuz proje, sebebi ne olursa olsun sona ermiş; dolayısıyla sizin iş sözleşmeniz de sona ermiştir. İşveren, sona eren bu işten doğan kıdem ve izin haklarınızı size ödeyerek o dönemi sonlandırmalıydı. Ardından sizinle yeni bir proje için yeni bir sözleşme yapılmalıydı. Ayrıca size daha düşük ücretle bir iş önerildiyse sizin bu işi kabul etmemek gibi bir hakkınız da var. Özetle işverenin size yurt içinde yeni bir iş verdiği gerekçesiyle eski dönemin kıdem ve izin hakkının ödenmeyeceği yönündeki tavrı yasal değildir. Bu konuda işvereni ikna edemezseniz yasal yollardan hakkınızı arayabilirsiniz.

Hamileyim, işten çıkarılma riskim var

SORU: Ben 24 haftalık ikiz gebeyim. Özel sektörde çalışıyorum. İşyerimin beni doğum iznimden önce işten çıkarma riski var. Bu yüzden şimdiden rapor ve iznimi başlatabilir miyim? İkiz gebeliklerde doğum izni 30’uncu haftada mı başlar? Doğum iznim başlayana kadar raporlu olma şansım var mı?
CEVAP: Yanıtıma gebelik ve doğumun işten çıkarma konusunda bir gerekçe olamayacağı hatırlatması ile başlamak isterim. Her ne kadar ülkemizde anne adayı ve anne olan kadın çalışanlara bu kıyım yaygın biçimde uygulansa da haklarımızı bilmeliyiz. Bu gerekçelerle işten çıkarılan bir kadın işçi, çalıştığı şirket iş güvencesi yasası kapsamında ise (30 ve daha fazla personelin çalıştığı işyerleri bu kapsamdadır) işe iade davası açabilir. İş güvencesi kapsamında değilse de işverenden kötü niyet tazminatı talep edebilir.
Sorunuzun yanıtına gelecek olursak; kadın işçi gebeliğinin 32’nci haftasında hekimine istirahat açtırmalıdır. İsteyen ve doktorunca sakınca görülmeyen kadın işçi, doğumuna son 3 hafta kalana kadar çalışabilir. Bu durumda kullanmadığı 5 hafta doğum sonrası istirahatine eklenir. Çoğul gebeliklerde istirahate 2 hafta eklenir ama bu 2 hafta doğum öncesi istirahatine değil, doğum sonrasına eklenir. Dolayısıyla çoğul gebelik gerekçesiyle ile istirahat 2 hafta önce başlamaz. Doğum izniniz başlayana kadar rapor almanız doktorunuzun gerekli görmesi ile ilgili bir konudur.