General Atomics şirketi ve Washington’daki Kiev destekçileri, politikacılara yeni silah yardımları için baskı yapıyor. Hâlbuki bu hamle, savaşı daha da derinleştirerek nükleer çatışmaya dönüşme riskini artırıyor.

Silah tüccarları fırsat kolluyor

Sara SIROTA

Biden yönetimini Ukrayna’ya savaş uçağı yollamaya ikna etmekte başarısız olan ABD savaş endüstrisi, şimdi de Beyaz Saray’ı tatlı sözlerle kandırmaya çalışıyor. Amaç bu defa Ukrayna’ya insansız hava araçları göndermek. Yayılan haberlere göre Kiev yönetimi General Atomics ile görüştü ve “Avcı-Öldürücü” MQ-9 Reaper İHA’ları almayı düşünüyor. Bu İHA’lar, Afganistan ve Somali gibi ülkelerde sivilleri öldürmeleri ve sakat bırakmalarıyla meşhur olan “hellfire” füzeleri ateşleyebiliyor. Bir yandan şirket, bir yandan Washington’daki Kiev destekçileri politika yapıcılara baskı yapıyor ve yeşil ışık almaya çalışıyor. Hâlbuki bu hamlenin savaşı daha da hararetlendirerek nükleer çatışmaya dönüştürme riski var.

Örneğin, emekli hava kuvvetleri komutanı General David Deptula, Forbes dergisinde mart ayında bir yazı kaleme aldı ve ABD’nin Ukrayna’ya Reaper İHA’ları vermesi gerektiği görüşünü savundu. Polonya’nın MiG-29 savaş uçaklarının Ukrayna’ya verilmesi konusunda endişe dile getirenleri de eleştirdi ve bu kesimleri “Putin’den korkmakla” suçladı.

The Intercept ile telefonda görüşen Deptula, şahin duruşunu tekrar etti ve savaşın dozunun artması endişelerinin, “Rusya tarafından ABD ve NATO güçlerini caydırmak için tasarlanmış, son derece dikkatle kurgulanmış bir bilgi operasyonunun ürünü olduğunu” savundu.

Washington Post’ta çıkan bir habere göre Ukrayna’nın ABD Büyükelçisi, General Atomics ile görüştü. Ardından Cumhuriyet partili temsilci Adam Kinzinger, Twitter’dan “ABD hükümeti bunu onaylamalı” diye yazdı.

SAVAŞ UZADIKÇA İHA’LAR KONUŞULMAYA BAŞLANDI

Savaş uzadıkça, Beyaz Saray’ın Ukrayna’ya silah sağlama arzusu da güçlendi. İlk etapta yalnızca omuzdan ateşlenen füzeler, sırt çantasına sığabilecek ebatta ve el bombası taşıyabilen İHA’lar, şifreli iletişim ekipmanları gibi şeyler konuşuluyordu. Bir süredir ise ağır silahlar, zırhlı araçlar, uzun menzilli deneysel İHA’lar konuşuluyor.

silah-tuccarlari-firsat-kolluyor-1019015-1.

Yönetim Ukrayna’ya ağır silah yardımı yapılmasını onayladı. Başkan Joe Biden, Ukrayna’ya silah tedarikini hızlandıracak kararı imzaladı. Karar ile birlikte 40 milyar dolarlık silah yardımı hızla yürürlüğe girecek, maliyetler ise ABD’nin kendi halkına yönelik Covid-19 yardımlarından kısılarak finanse edilecek.

Kiev ve ABD savunma endüstrisinin medyada önemli müttefikleri var. Medya, “Neden ABD daha fazla dâhil olmuyor?” diye sorup duruyor. Ukrayna doğrudan General Atomics ile görüştükten sonra Politico, “Ukrayna silahlı İHA’lar istiyor, ABD vermeye hazır mı?” başlığını attı.

Yönetim anlaşmayı imzalarsa Ukrayna Gray Eagle ya da Reaper İHA’ları alabilen bir avuç ülke arasına girecek. F-16 gibi savaş uçaklarından farklı olarak, ABD bu silahları herkese vermiyor çünkü “Füze Teknolojisi Kontrolü Rejimi” denen uluslararası bir anlaşma bunu gerektiriyor. Kitlesel imha silahlarının yaygınlaşmasını engelleme amacı taşıyan bu anlaşma, silah ihracatçısı ülkelerin, diğer ülkelere MQ-9 gibi gelişmiş İHA’lar vermekten mümkün mertebe kaçınmalarını öngörüyor.

Fakat savunma sanayinin baskısına maruz kalan eski başkan Trump, tüm dünyaya silah satışını kolaylaştıracak kararlara imza attı ve ABD’nin Tayvan ve BAE gibi ülkelere Reaper satmasının önünü açtı. Yapılan politika değişikliği kongrede büyük tepki çekti. Kongrenin şimdi Ukrayna konusunda ne tepki vereceği ise halen merak konusu.

İHA SATILMAMASI GEREKENLERİN LİSTESİ

Trump yönetiminin politika değişikliğini eleştiren Dış İlişkiler Komitesi Üyesi Senatör Bob Mendez, “Bu pervasız hareketler, insan hakkı ihlalcilerine ölümcül silahlar satmamızı kolaylaştırıyor” dedi. Bazı senatörler bir araya geldiler bazı ülkelere yüksek teknolojili İHA satılamaması için liste hazırladılar. Ukrayna bu listede yer almadı.

Ukrayna’ya Reaper verilmesi konusunda görüşleri sorulan Senatör Menendez ve Senatör Murphy, görüş belirtmeden önce teklifi detaylı inceleme ihtiyacı duydukları cevabını verdiler.

General Atomics ise endişelerin önünü almaya çalışıyor. Şirket sözcülerinden biri geçen ay Forbes’a konuştu ve ABD Hava Kuvvetleri tarafından öngörülen en az bir senelik eğitim süresinden ziyade, Ukrayna kuvvetlerine hızlandırılmış eğitimler verilebileceğinden söz etti.

NATO İYİDEN İYİYE SAVAŞIN İÇİNE ÇEKİLİYOR

ABD’nin Ukrayna’ya silah yardımı yapması konusunu en fazla eleştiren senatörlerden biri olan Rand Paul, NATO’nun iyiden iyiye savaşın içine çekilmesi riskinin altını çizdi. Verdiği röportajda, “Bu tehlikenin farkındayım ve görüşülen konularda pozisyonumu henüz kesin olarak belirlemedim. Fakat savaşın ısınma riski daima ortada” dedi. (Ukrayna silahların parasını verse daha iyi olur diye de ekledi, fakat bu silahların on milyonlarca dolarlık maliyeti düşünüldüğünde, bu seçenek ortadan kalkıyor.)

Quincy Enstitüsü’nde araştırmacılık yapan Bill Hartung, Intercept ile olan yazışmasında Ukrayna’ya Reaper verilmesinin askeri işbirliğini yeni ve çok daha ileri bir boyuta taşıyacağını dile getirdi: “Bana kalırsa, Ukrayna’nın kendini savunmaya hakkı var ve bu hak, bazı silahların tedarikine gerekçe olabilir. Fakat uzun menzilli insansız hava araçlarının bu listeye eklenmesi işin rengini değiştiriyor ve bu konu kongrede tüm boyutlarıyla ele alınmalı.”

Kongre üyelerinin silah ihracatını durdurma yetkisi bulunuyor. Örneğin, kasım ayında Paul tarafından kongreye getirilen bir önerge Suudi Arabistan’a yapılması planlanan silah satışlarını durdurmayı hedefliyordu. Senato önergeyi reddetti. Bununla birlikte Paul, Ukrayna’yı farklı bir yere koymak gerektiğinden söz ediyor. “Silah satışına karşı çoğu mücadele, adı insan hakları ihlallerine karışan ülkelerle ilgili” diyor ve NATO müttefiklerine silah satılmasına karşı çıkmadığını ekliyor. “Ukrayna bir NATO ülkesi değil ve NATO’ya alınması gerektiğini düşünmüyorum. Bununla birlikte, içinde bulundukları zor durumu da görüyorum.”

Bu esnada Ukrayna’nın uluslararası hukuk tarafından yasaklanan misket bombası gibi cephaneler kullandığı haberleri yayılıyor. Tabii bir de Ukrayna silahları kuvvetleri içindeki “Neo-Nazi” bileşenler konusu var. Ukrayna, Avrupa’nın en büyük silah kaçakçılığı merkezlerinden biri ve dolayısıyla verilecek silahların yanlış ellere geçmesi riski de var.

Devlet kurumları içinde görüşmelerin ne safhada olduğu ise net değil. Forbes’de yazan gazeteci Michael Peck’e göre, “Ukrayna ve General Atomics arasındaki görüşmelerinin, hükümetin onayı alınmaksızın yürütülüyor olma olasılığı düşük.” The Intercept’e konuşan General Atomics sözcüsü C. Mark Brinkley, Ukrayna ve ABD hükümet yetkilileriyle yakın iletişim halinde olduklarını söyledi.

Bill Hartung ise Rusya’yı zayıflatmak adına Ukrayna’ya Reaper verilmesinin bilhassa tehlikeli olduğunun altını çiziyor. “Rusya’yı bu şekilde zayıflatmayı amaçlamak, Putin’i köşeye sıkıştırma ve ABD-Rusya arasında doğrudan sıcak savaş yaşanma riskini artırıyor. Nükleer silahların kullanılması tehlikesi de buna dâhil.”

Çeviren: Fatih Kıyman
Kaynak: The Intercept