SINIF BiLiNCi!

Başbakan Ahmet Davutoğlu, dün yeni iş güvenliği paketini açıkladı. Buna göre, madenlerde özel sektör için rödovans sistemi kaldırılıyor, ancak kamuda kaldırılmıyor. İşyerinde kaza yaşanmayan işverene ödül öngörülüyor. İş cinayetlerinin temelinde yatan sendikal örgütlenmenin önündeki engeller, taşeronlaştırma ve güvencesizliğe yönelik önlemler ise pakette yer almıyor.

'ÖNEMLİ OLAN ZİHNİYET'
Çalışma şartlarının iyileştirilmesi için her türlü yasal düzenlemenin yapılacağını söyleyen Davutoğlu, “Ancak her şeyden önce işçi ve işverenlerimizin bir zihniyet dönüşümüne girmesi gerekiyor. Önemli olan vatandaşlarımızın, işçilerimizin kendi can güvenlikleri konusunda bilinçlendirilmeleri” dedi.
“Üç aşamalı bir sorunla karşı karşıyayız” diyen Davutoğlu, bu aşamaların ilkinin zihniyet, ikincisinin süreç yönetimi, üçüncüsünün yasal süreç olduğunu ifade etti. Davutoğlu “Emeğin sömürüsüne de karşı çıkmamız lazım” diye konuştu.

'DEVLET SORUMLU DEĞİL'
Denetim faaliyetlerine ağırlık verdiklerini belirten Davutoğlu, şu bilgileri verdi: “2014 yılında 845 maden işyeri teftiş edildi. 134’ünde üretim durduruldu. Aynı dönemde Maden İşleri Genel Müdürlüğü de 94 işletmeyi durdurdu. Ekim ayında asansör kazasından sonra 2 bin 79 inşaat denetlendi. Bin 610 inşaat durduruldu.”

76 milyon insanın hayatlarını tek tek kontrol edemeyeceklerini ifade eden Davutoğlu, son aylarda meydana gelen işçi katliamlarında devletin sorumluluğunun olmadığını da iddia etti.

Bu hafta Meclis’e sunulacağı açıklanan pakette şu düzenlemeler yer alıyor:

1. Mesleki yeterlilik belgesi
Çok tehlikeli işlerde çalışan 2 milyon 700 bin çalışana mesleki yeterlilik belgesi alma zorunluluğu getirilecek. İşçilerin profesyonel olarak yaptıkları işle ilgili mesleki formasyonu ve sertifikası olması sağlanacak.

2. Okullara İSG dersi
Üniversite ve meslek yüksek okullarına zorunlu iş sağlığı ve güvenliği dersi getirilecek.

3. Yapı denetim firmaları
Özel yapı denetim firmalarına iş sağlığı ve güvenliği konusunda sorumluluk getirilecek.

4. Şantiye şefleri
İnşaatlarda şantiye şefine iş güvenliği uzmanı olma şartı getirilecek.

5. Patrona ödül
Çok tehlikeli işyerleri arasında yer alan bir firmada 3 yıl içinde iş kazası yaşanmazsa, patronun ödemesi gereken işsizlik primi yüzde 2 değil, yüzde 1 olarak tahsil edilecek. Ancak iş kazası yaşanan işyerlerinde bu prim yüzde 3’e çıkarılacak.

6. Para cezaları
İdari para cezalarında artış yapılacak.

7. Üretim zorlaması
Kimse üretim zorlamasında bulunamayacak.

8. Rödovans süresi
Rödovans sözleşmeleri 15 yıldan az süreli olmayacak.

9. Kamuda rödovansa devam
Kamuda rödovans kaldırılmıyor. Kamuda rödovans sözleşmesi yapılan işveren, işi bütünüyle başka işverenlere devredemeyecek. Özel sektörde ise rödovans olmayacak.

10. İş durdurma
İşin acil durdurulmasını gerektiren durumlar, müfettiş inisiyafine bırakılmayacak.

11. Kamu ihalelerinden men
İşveren ölümlü iş kazasında kusurlu bulunursa ceza kanununda yer alan cezaya ilaveten 2 yıl kamu ihalelerinden men edilme yaptırımıyla karşılaşacak. Kamu ihalelerinde iş sağlığı ve güvenliğine yönelik bir kalem olacak.

12. Üç boyutlu plan
Yeraltı planlarının üç boyutlu hazırlanması zorunlu olacak.

13. Koruyucu donanım
İşçilere standartlara uygun kişisel koruyucu donanım sağlamayan işverene idari para cezası verilecek.

14. Bilgiler elektronik ortamda
Maden çalışmalarının her aşamasında, bilgiler elektronik ortamda kaydedilecek. Bu bilgiler aynı anda Enerji Bakanlığı’na ulaştırılacak. Anbean durum takibi yapılabilecek.

15. Görüntülü denetim
Maden ve inşaat sektöründe iş sağlığı ve güvenliğine yönelik denetimler, görüntülü ve fotoğraflı olacak.

16. Çip ve fosforlu hayat hattı
Yeraltı maden işletmelerinde çalışanların kaydı ve konumunun belirlenmesi için çip kurulması zorunlu olacak. Acil durumlarda madenden çıkışın kolaylaştırılması amacıyla madenlerde fosforlu hayat hattı yapılacak.

17. Yılda iki tatbikat
Yılda bir kez yapılan acil durum plan ve tatbikatları, altı ayda bir yapılacak.

18. Yeni hat kurulacak
Çalışma Bakanlığı’nın Alo 170 hattının yanında, sadece madenlerdeki şikâyetleri değerlendirmek için ek bir birim kurulacak.

19. Hayat sigortası
Maden şirketleri çalışanlarına hayat sigortası yapacak.

***

'PAKET ÇARE OLAMAYACAK'
MakinA Mühendisleri Odası’nın (MMO) 14-15 Kasım tarihlerinde Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa kampusunda düzenleyeceği İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu’na katılım çağrısında bulunan Yönetim Kurulu Üyesi ve İş Güvenliği Uzmanı Zafer Güzey, Davutoğlu’nun açıkladığı yeni iş güvenliği paketini “Bu paketle hiçbir şey değişmeyecektir, her şey aynı kalacaktır” sözleriyle değerlendirdi.

Güzey şöyle konuştu: “Paketin bir kısmı 6331 sayılı İş Güvenliği Yasası’nın içinde zaten mevcut, yeni şeyler değil. Bu paketin bir şey çözebileceğine inanmıyorum, bu durumun çözülebilmesi için o alanda faaliyet gösteren tüm bileşenlerin masaya oturması gerekiyor. Yani işçi sendikaları, meslek odaları o masaya oturmazsa, işveren o masaya oturmazsa hep birlikte çözüm bulunmazsa çıkacak yasalar bu şekilde gerçekleşir. Kamera kayıtları Türkiye’de hiçbir şeyi garantiye almaz.”

MMO yöneticilerinden Fatih Aydınlı ise basın toplantısında sempozyuma katılımın işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili bütün toplumdan kesimlerin gündemine girmesinin hukuksal, teknik, tıbbi, toplumsal, organizasyon boyutlarıyla tartışılarak somut fikirlerin geliştirilebilmesi için önemli olduğunu belirtti. İrem Özcan

***

MALİ YETERLİLİK ŞARTI ARANACAK
Harç bedellerinin tek bir ruhsat bedeli adı altında tek kalemde toplanacağını belirten Davutoğlu, “Ruhsat bedelinin bir kısmını faaliyeti biten ve devam eden madenlerin rehabilitasyonu için kullanacağız. Ruhsat harçları madenin büyüklüğüne göre yeniden değerlendirilecek. Maden arama çalışmaları için teşvik mekanizmaları oluşturacağız. Maden işletme ruhsatı verirken mali yeterlilik şartı getirilecek” şeklinde konuştu.

ILO SÖZLEŞMELERİ
Davutoğlu ayrıca, ILO’nun 167 ve 176 sayılı sözleşmelerinin, bu hafta ya da gelecek hafta Meclis’ten geçirilmesinin planlandığını kaydetti.

***

'PAKET ÖLÜMLERİ ENGELLEMEZ'
DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu, Başbakan Davutoğlu tarafından açıklanan ‘İş Güvenliği Eylem Paketi’ ile ilgili yaptığı değerlendirmede, bu paketin ‘iş cinayetlerinin önüne geçmekten oldukça uzak’ olduğunu açıkladı. Çerkezoğlu, paketin hazırlanması sürecinde hiçbir önerilerinin dikkate alınmadığını da belirtti. Çerkezoğlu’nun değerlendirmeleri şöyle: “Korkarız ki bu yasa da ölümleri engellemeyecektir. Basın toplantısında sık sık tekrarlanan ‘istişare, diyalog, mutabakat’ gibi kavramlar kesinlikle bu süreçte belirleyici olmamış, AKP hükümeti kendi iktidarı döneminde bugüne kadar 15 bine yakın işçinin ölmesine neden olan anlayışında ısrar etmiştir.

ÖNERİLERİMİZ YOK
Eylem planı büyük oranda 21 Eylül’de TOBB’da Çalışma Bakanı Çelik başkanlığındaki toplantıda DİSK olarak şerhimizi koyduğumuz maddelerden oluşmaktadır. Sürekli olarak ‘somut öneri ile gelin’ diyen hükümete iş cinayetlerinin önlenmesi için önerdiğimiz hiçbir madde bu pakette yoktur. Aksine bizim önerilerimizin tam tersi yönünde, sorunu derinleştirecek bir dizi düzenleme getirilmek istenmektedir.

ÖRGÜTLENME ENGELLENİYOR
Hükümet, ‘Zihniyetle ilgili bilinçlenme, sosyal farkındalık’ başlığı altında sendikaları sorumluluk üstlenmeye çağırmaktadır. DİSK ise defalarca ifade etmiştir ki, işletme düzeyinde etkin bir rol oynayabilmek için sendikaların buralarda örgütlenmesi zorunludur. Türkiye’de işçilerin sadece yüzde 5’i Toplu İş Sözleşmesi hakkını kullanabilmektedir. Çünkü Türkiye’de yasalar sendikaların örgütlenmesini engellemeye yöneliktir.

BAĞIMSIZ KURUL GEREKLİ
Hükümetin paketinde ‘denetim’ konusunda da hiçbir önerimiz dikkate alınmamıştır. 2007 yılından beri ısrarla savunduğumuz sağlık, güvenlik ve çevreyle ilgili mali yönden bağımsız, özerk-demokratik bir kurumsal yapının sendikalar, meslek oda ve birlikleri ve üniversiteler ile oluşturulması önerimiz bir kez daha göz ardı edilmiştir. Bunun yerine özel sigorta şirketleri ve özel yapı denetim firmalarına denetim görevi verilmiştir.

RÖDAVANS DURUYOR
Açıklanan önlemler paketinde ‘yaptırım’ meselesi de içi boş bir paketin süsü mahiyetindedir. Defalarca tekrar ettiğimiz gibi rödovans ve taşeron sistemi işverene yasaları çiğneme özgürlüğü vermektedir. Kölece çalıştırmaya ve sendikasızlaştırmaya yarayan taşeron ve rödovans sistemine başta ağır ve tehlikeli işkolları olmak üzere tüm işkollarında son vermediğiniz sürece hangi yasaları çıkarırsanız çıkarın sonuç değişmeyecektir.”