Sırbistan’daki hükümet karşıtı protestolar sürüyor

Dilara EKİNCİ / ALMANYA

Ülkede koronavirüs vakalarının tekrar artmaya başlaması üzerine Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, hafta sonu sokağa çıkma yasağı uygulanacağını açıkladı. Bunun üzerine, başlangıçta küçük gruplar halinde vatandaşlar parlemento binasına ilerleyerek, parlementonun içine girmeye çalıştı, göstericiler ve polis arasında arbede yaşandı. Göstericilerden ve polislerden yaralananlar oldu.

Polisgöstericilerden bazılarını tutukladı. Balkan haber kaynaklarına göre, tutuklananlar arasında gazeteciler de var. Belgrad’daki protestoları gözlemleyen Dejana Vukadinovic’in aktardığına göre, ilk gece basına yansıyan şiddet görüntülerinden sonra gösterilerin üçüncü gününde protestocular şiddet karşıtı mesajlar vermek için oturma eylemi yaptı. “Sit down” (otur) sloganıyla göstericiler tepkilerini oturarak gösterdiler ve şiddete karşı olduklarını mesajını verdiler. Bunun yanında gösterilerin belirli bir politik veya ideolojik grupla bağlantısı olmadığı, 7’den 77’ye pek çok farklı politik görüşten insanın protestolarda yer aldığı belirtiliyor.

SEBEP GERÇEKTEN COVID Mİ?

Protestolarda yer alan Sırp kaynakların BirGün Avrupa’ya aktardığına göre, koronavirüs önlemleri protestoların yalnızca küçük bir sebebi. Sokağa çıkma yasağı, mevcut hükümetin politikalarından uzun süredir rahatsız olan halkta bardağı taşıran son damla oldu. Balkan Araştırmacı Gazetecilik Ağı (BIRN) geçen haftalarda ülkede pandemiyle mücadelenin şeffaf yürütülmediğine dair bir rapor yayınladı. Raporda, ülkede koronavirüsün ilk çıkış tarihinin hükümetin ilan etmesinden bir hafta öncesine dayandığı ve koronavirüs sebebiyle hayatını kaybedenlerin daha düşük sayıda açıklandığı, hayatını kaybeden insanların sayısının açıklananın %50-60 daha üzerinde olduğu gibi bilgiler yer alıyor.

Ancak Sırbistan’da protestolara katılanların paylaştığı görüşler, nedenlerin koronavirüsten daha farklı olduğunu işaret ediyor. Hükümetteki artan yolsuzluk ve torpil iddiaları, özelleştirmeyle milli işletmelerin satılması, doğal kaynakların tahribatı, hükümet yanlısı atamaların gerçekleştirilmesi gibi nedenler birkaç yıldır halk arasında tepkiye neden oluyordu. Ancak 21 Haziran’da gerçekleşen seçimlerde halihazırda hükümette olan Aleksandar Vučić yönetimindeki SNS partisi oyların %60’ını alarak yeniden seçildi ve mecliste 3’te 2 çoğunluk sağladı.

Açıklanan rakamlara göre ise seçimlere katılım düşük seviyede gerçekleşti, seçmenlerin yalnız %49’u sandığa gitti. İddialara göre bu oranın açıklananın da altında olarak %30 civarında gerçekleştiği söyleniyor.

SEÇİMLER İÇİN HALKIN HAYATI RİSKE Mİ ATILDI?

Mart ayında pandeminin patlak vermesiyle tüm dünyada olduğu gibi Sırbistan’da da pek çok önlem alındı. Hatta Sırbistan, Avrupa’nın en sert önlemlerinde alan ülkelerinden biri oldu. Ülkede 84 saat boyunca tüm şehirlerde tam karantina uygulandı, toplu taşıma durdu, marketler kapalı kaldı. Bunun yanında, hükümet haziran ayında gerçekleşmesi öngörülen seçim tarihini ertelemedi. Mayıs ayından itibaren hükümet tarafından yapılan açıklamalarda ülkede koronavirüs salgınının kontrol altına alındığı ve insanların güvenli bir şekilde hayatlarına devam edebilecekleri sık sık belirtildi. Özellikle Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić insanların dışarı çıkmalarını teşvik etti. Ülkede sosyal hayat hiçbir şey olmamış gibi devam etti ve hatta seyircili futbol maçı organize edildi. Stadyumda 20 bin kişinin sosyal mesafe ya da maske gibi kurallar uygulanmaksızın bir araya toplanması ise bazı kesimlerden tepki çekti. Seçimlere kadar hükümet tarafından sürekli her şeyin kontrol altında olduğu ve Sırbistan’ın koronavirüsle mücadeleyi başarılı bir şekilde atlattığı mesajı verildi.

Bu koşullar altında Sırp vatandaşlar 21 Haziran’da sandığa gitti. Vucic’in ezici bir farkla kazandığı seçimlerin ardından tekrar koronavirüs vakalarında artışın görülmesi ve ölümlerin artması ise halkta büyük tepkiye neden oldu. Hükümet tarafından yapılan açıklamalarda, halk dikkatsiz davranmakla suçlandı, vatandaşlar ise yönetimin seçim kampanyası için önlemleri gerekenden erken kaldırdığı ve bu nedenle vakaların tekrar arttığını düşünüyor.

MEDYA SUSKUN

Sırp vatandaşların BirGün Avrupa’ta aktardığı üzere 7 Temmuz’da parlemento binasında olaylar yaşanırken, ulusal kanalda Jackie Chan filminin yayınlanması halktan tepki çekti. Aktarılanlara göre pek çok medya organı sessiz kalırken, televizyon kanalı N1 yaşananları aktaran tek medya kuruluşu oldu. Çoğu haber kanalında protestocular “holigan” olarak nitelenerek, suçlu taraf olarak lanse edildi.

Bu şartlar altında bilgiye ulaşma ve organize olmada sosyal medya protestocuların bir numaralı iletişim kaynağı oldu.