Sistem kilitlendi

Sibel BAHÇETEPE

Kamu hastanelerinden randevu alamayan yurttaşların acil servise yönelmesi, acillerin ücretsiz olması, sevk sisteminin olmaması ve üstüne bir de kış mevsimi ile birlikte grip gibi salgın hastalıkların eklenmesi acillerdeki yoğunluğu daha da artırdı. Yılda yaklaşık 130 milyon acil başvurusunun olduğu ülkede sistemin sistem tıkanıklılığı hekimleri de hastaları da zor durumda bıraktı. Avrupa Acil Tıp Birliği Afet Grubu Dirençli Toplum Çalışma Grubu Başkanı Dr. Ülkümen Rodoplu, ülkede bir hastanın yılda ortalama 9-10 kez acile gittiğini, gelişmiş ülkelerde bu rakamın 3-4'lerde kaldığını belirterek, sağlık sisteminin tıkandığını söyledi.

Dr. Rodoplu, BirGün'e yaptığı değerlendirmede ülkede acile başvuran hasta sayısının giderek artığını vurgulayarak "Bir kişi yılda bir kişi 9-10 kez acile gidiyorsa eğer, sistemde bir yerde hata var demektir" diye konuştu.

BEKLEME SÜRELERİ

Aynı zamanda Herkes İçin Acil Sağlık Derneği (HİASD) Başkanı da olan Dr. Ülkümen Rodoplu, ‘‘Örneğin hasta başağrısı şikayetiyle geliyor. Ancak hasta hızla servise alınmak yerine acil serviste kalıyor. Bu da acil servislerin tıkanmasına neden oluyor. Acil serviste hastanın hızla değerlendirilip çok hızlı ve seri şekilde nereye gitmesi gerekiyorsa oraya ulaşması gerek. Bu durum acil servislerde yığılmalara, aksaklıklara neden oluyor. Ülkede acillerdeki yoğunluk nedeniyle bekleme süreleri de uzuyor. Türkiye’de acil servisler hastaların bekleme süreleri açısında ABD, Kanada gibi ülkelere göre nisbeten daha iyi durumda ama 1 saatin altında diye bir şey söz konusu değil. Bazı acil servislerde 3-5 saate kadar beklenildiğini biliyorum. Tabi bizim üzerinde durmamız gereken bazı konular var. En başında bekleme süresi ne kadar kısa ise hastalar doktora, tedaviye ne kadar kısa sürede ulaşıyorsa bu o kadar değerli ve kıymetli. Ancak bir yandan da hastaya sunulan hizmetin kalitesi de oldukça önemli’’ değerlendirmesini yaptı.

Dr. Ülkümen Rodoplu, Herkes İçin Acil Tıp Derneği Başkanı

KALİTE DÜŞÜYOR

Acil servislerdeki bir diğer önemli konunun bir kişinin yıl içinde acil servise yaptığı başvuru sayısı olduğuna dikkat çeken Rodoplu, şöyle devam etti: ‘‘Acil servis ziyaretleri de çok önemli bir konu. Ülkede bir kişi ortalama yılda 9-10 kez acil servise geliyor. Bu dünyada çağdaş ülkelede 3-4 olarak kalıyor. Bu kadar çok acil servis ziyaretinin en önemli sebebinin kamudan randevu alamayan hastaların acile gitmesi, acil servisteki muayenenin ücretsiz olması ve aldığı tedaviden hoşnut olmayanların diledikleri kadar acil servise gidebilmelerinin sağlanması. Bunun da çok kaliteyi aksattığını ve acil servislerde sunulan hizmetin azalmasına, kalabalıkların artmasına neden olduğunu görüyoruz. Herkes elini kolunu sallaya sallaya acile gidebilir mi? Elbette bir yakınması varsa gidecektir ancak burada toplumdaki bilinçlenmenin, toplumdaki sağlık konusundaki eğitimin geliştirilmesinin planlanması ve hangi konularda aile hekiminin yardımcı olacağı hangi durumlarda da kişinin acil servislere gitmesinin yerinde olacağının mutlaka anlatılması toplumun bilinçlenmesi gerekir.’’

ACİLDE ŞİDDET FAZLA

Yoğunluğun acil servislerdeki hekime ve sağlıkçıya şiddeti de artırdığına dikkat çeken Dr. Rodoplu "Şiddetin sıradanlaşması ve olağan hale gelmesine ne yazık ki bütün kamuoyunun seyirci kaldığı kanaatindeyim. Bizler şiddet gören saldırıya uğrayan hekimleri ve hemşireleri duyuyoruz. Ama geri planda bakışıyla, sözüyle, davranışıyla hemen her gün yüzlerce, binlerce vaka olduğunu bilmeliyiz" dedi. Rodoplu, acillerde hastaya sunulan hizmet kalitesi ve diğer servislere sevk konusunda sıkıntıların halen sürdüğünü vurgulayarak "Türkiye’de 25 yılı bulan bir acil tıp uzmanlığı alanı var. Bu sürede çok yol aldık ancak hastaya sunulan hizmet kalitesi hastaların acil servisten diğer servislere ulaşması, acil servislerin hızlı şekilde tedaviyi başlattıktan sonra ameliyata yoğun bakıma ve hastanenin diğer alanlarına ulaşması süresinde ve konusunda bazı alanların gelişmesi gerekiyor" açıklamasını yaptı.

***

EĞİTİM EKSİKLİĞİ CİDDİ SORUN

Ülkede trafik ve ambulanslar konusunun çok önemli olduğuna da dikkat çeken Rodoplu, şunları söyledi: ‘‘Trafik ve ambulanslar konusu çok önemli. Halen ambulanslara yol verme konusunda toplum olarak çok büyük bir açığımız var. Ambulans siren sesini duyduğumuzda bu ister ambulans ister itfaiye olsun kimin nereye yanaşacağı ve nasıl yol vereceği konusunda halen tereddütler var ve bu konuda halen bir konsensus oluşmuş değil. Çağdaş ülkelerde yapıldığı gibi iki şeritli yolda trafik ilerlerken solda giden aracın yavaşlayıp sola doğru yanaşması, sağda giden aracın da yavaşlayıp sağa doğru yanaşması ve ambulansın da ikisinin arasından geçmesi gerekir. Fermuar sistemi öğretilmeli. Bu maalesef hastaneye ulaşma konusunda çok büyük aksaklıklar olduğunu gösteriyor. Özellikle İstanbul, Ankara, İzmir gibi illerde hastane öncesi acil sağlık hizmetlerindeki en önemli konulardan bir tanesi de bu konu.’’