Siyanürlü ilk altını Erdoğan döktü
Erdoğan’ın katıldığı törenle açılan ve müjde diye duyrulan Söğüt Altın Madeni bölgeyi hem kimyasala boğacak hem de çölleştirecek. Faaliyet alanını 3 kat artırarak 681 futbol sahasına çıkaran şirket, yılda 292 ton siyanür kullanacak. 3 derenin bulunduğu bölgede 17 bin ağaç da kesildi.
Gökay BAŞCAN
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bilecik’te Söğüt Altın Madeni tesisinin açılışını ilk külçeyi dökerek yaptı. Sahadaki rezerv miktarı müjde diye duyurulan altın madeninin açılışı, birçok ekolojik yıkımı beraberinde getirecek. Orman ve tarım arazilerinden oluşan 681 futbol sahası büyüklüğündeki alanda balıkların yaşam alanı olan 3 adet dere geçiyor. Madende, halk arasında kostik, kezzap diye adlandırılan kimyasalların yanı sıra yılda 292 ton siyanür kullanılacak.
Daha önce Koza Altın İşletmeleri A.Ş. tarafından işletilen Korudanlık Altın Madeni, 2020 yılında Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri iştiraki olan Gübretaş’ın kurduğu Gübretaş Maden Yatırımları A.Ş.’ye devredildi. 2020’nin sonunda, 6,5 milyar dolar değerinde 109 ton altın rezervi bulunduğu ‘müjdesi’ verildi. Ülkede üretilen altının yüzde 15’inin buradan sağlanacağı öne sürüldü. Şirket, Koza’dan aldığı madende kapasite artışı, cevher zenginleştirme (ayrıştırma), atık deposu ve beraberinde birçok tesis yapmak için Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvuruda bulundu. Projeyi inceleyen Bakanlık, ÇED olumlu kararı verdi.
Erdoğan, dün kapasite artışı ve yeni tesislerin açılışını ilk külçeyi dökerek yaptı.
3 BUÇUK MİLYAR TL
Şirket tarafından Çevre Bakanlığı’na sunulan ÇED dosyasında projenin bölgeye vereceği zararlar gözler önüne serildi. Bilecik’in Söğüt ilçesi Sırhoca köyü sınırları içerisinde açık ocak ve yeraltı yöntemiyle işletilecek madenin proje bedeli 450 milyon dolar olarak belirlendi. Dönemin kuru 7,20 TL’ye sabitlenerek maliyetin 3 milyar 240 milyon TL olduğu ifade edildi.
Şirket, 2 bin 975 hektar büyüklüğünde ruhsata sahip. Koza döneminde 148,5 hektar büyüklüğündeki alan kapasite artışıyla 3 kat büyütülerek 486,89 hektara çıkartıldı. Yaklaşık 681 futbol sahası büyüklüğüne denk gelen alanın tamamı orman ve tarım arazilerinden oluşuyor.
Kapasite artışıyla birlikte üretilen cevher ve açığa çıkan pasa miktarı da arttı. Yaklaşık 23,7 milyon tonluk toplam kazı miktarı (cevher ve pasa), yaklaşık 42,1 milyon tona çıkartıldı. Böylece cevher üretimi yaklaşık 1,3 milyon tondan 7,1 milyon tona yükseltildi.
Proje kapsamında 2 adet açık ocak, 2 adet yeraltı ocağı, 1 adet depolama alanı, 7 adet cevher stok alanı, 2 adet üst toprak depolama alanı, 1 adet atık depolama tesisi yer alacak.
292 TON SİYANÜR
Bölgedeki en büyük risklerden biri de cevheri işleme aşamasında kullanılan kimyasallar. Maden faaliyeti kapsamında binlerce ton insan sağlığına ve doğayı zararlı kimyasallar kullanılacak. Halk arasında kostik olarak bilinen sodyum hidroksit, kezzap olarak bilinen nitrik asitin yanı sıra 292 ton siyanür kullanılacak.
220 BİN TON PATLAYICI
Kimyasalların da karıştığı atıkları depolamak için dev bir tesis inşa edildi. İnsan sağlığına zararlı atıklar 550 bin metreküp büyüklüğündeki atık depolama tesisinde depolanacak.
Açık ocak yöntemiyle işletilecek maden ocağında patlatma yapılarak kayalar topraktan ayrıştırılacak. ÇED dosyasında patlatmaya ilişkin şu ifadeler yer aldı: “Bir delik için kullanılacak ortalama patlayıcı miktarı ise maksimum 25 kg olacaktır. Günlük patlatma sayısı maksimum 3 olup patlatma sayısı aylık olarak 50 adedi geçmeyecektir. Günlük patlayıcı miktarı maksimum 15 bin kg olacak olup aylık maksimum 220 bin kg patlayıcı kullanılması öngörülmektedir.” Ayrıca maden sahasına 30 ton kapasiteli patlayıcı deposu inşa edildi.
YAKLAŞIK 18 BİN AĞAÇ
Yine ÇED dosyasında yer alan bilgilere göre şirket bölgede 17 bin 861 adet ağaç kesecek. Kesecekleri ağaca ekonomik değer de biçen şirket tomruk fiyatının 271 bin 271 TL olduğunu belirtti.
Orman ve tarım arazilerinden oluşan ÇED alanında ayrıca endemik bitki türleri ve bölge için önemli su kaynakları yer alıyor. Proje alanında 2011-2021 yılları arasında yapılan çalışmada 23 endemik tür tespit edildi.
3 DERE YER ALIYOR
Proje çevresinde önemli yeraltı ve yerüstü kaynakları bulunurken ÇED alanında da 3 adet dere yer alıyor. Projeler, yakınından dahi geçtiği taktirde ÇED onayı verilmezken ya da mahkemece iptal edilirken, bu maden ocağı sınırları içerisinde 3 adet dere yer alıyor: Çakıpınar, Gürcefındık Haydarbahçesi.
Yine ÇED alanının hemen dibinde ve ruhsat alanı sınırlarında yer alan Söğüt Göleti de bölge için önemli su kaynağı. ÇED alanındaki su kaynaklarıyla beslenen Söğüt Gölü’nde ayrıca balıklar tespit edildi.
***
ŞİRKETLERİN ‘HOCALARI’
Artvin Cerrattepe’de altın madeni projesinde Cengiz Holding’e bağlı Eti Bakır lehine rapor veren akademisyenler bu proje için de şirketin talebiyle rapor hazırladı. Cerattepe davasında halkın lehine çıkan bilirkişi raporuna karşı olarak şirketin talebiyle hazırlanan raporda imzaları bulunan Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği öğretim üyeleri Prof. Dr. Ömer Kara ve Prof. Dr. Mahmut Eroğlu, Söğüt Altın Madeni Kapasite Artışı Projesi Orman Varlığı Değerlendirme raporu hazırladı. Şirketin talebiyle hazırlanan rapor ÇED dosyasında yer aldı.
***
EKOLOJİK FELAKET
•Maden ve tesisler 681 futbol sahası büyüklüğünde tarım ve orman arazisi üzerine kuruldu.
•Birçok zehirli kimyasalla beraber yılda 292 ton siyanür kullanılacak.
•Yılda 22 bin kg patlayıcı madde kullanılacak, 30 ton kapasiteli patlayıcı depo inşa edildi.
•23 endemik bitki türüne ev sahipliği yapan bölgede 17 bin 861 adet ağaç kesilecek.
•Bölgede önemli su kaynakları bulunurken 3 dere de ÇED alanı içerisinde yer alıyor.